دلایل عدم استجابت دعا

چرا دعاها و راز و نیازهای برخی افراد به مقصد اجابت نمی رسد؟ لطفا به نحو اجمال دلایل آن را بیان کنید.
با عنایت به تأکیدات شارع مقدس، آیات و روایات فراوانی مؤمنان را برای رفع حوائج …

چرا دعاها و راز و نیازهای برخی افراد به مقصد اجابت نمی رسد؟ لطفا به نحو اجمال دلایل آن را بیان کنید.

با عنایت به تأکیدات شارع مقدس، آیات و روایات فراوانی مؤمنان را برای رفع حوائج و خواسته هایشان به دعا و نماز توصیه کرده اند، چرا برخلاف این توصیه، انتظار مورد نظر از این ادعیه برآورده نشده و به مقصد اجابت نمی رسد و چه بسیارند راز و نیازهایی که نیازها و حوائج مورد نظر را رفع نمی کنند؟! به طور کلی دلایل عدم استجابت دعا را در حدی که مربوط به بحث رزق و روزی است به نحو اجمال ذیلا مطرح می کنیم:

۱- مخالفت با حکمت خداوند

در عین حالی که انسان ها موظف به دعا کردن و استفاده از این وسیله معنوی اند و اثربخشی دعا جزء تقدیرات خداوند است، اما گاهی اجابت نشدن دعا نیز جزء تقدیرات الهی است. کارگردان امور جهان تنها خداوند است که مقررات حکیمانه او در قالب مقدرات، کار جهان را به سامان می رساند. دعاها و خواسته هایی که در چارچوبه حکمت و تدبیر فراگیر او جای می گیرند، جامه عمل می پوشند، اما دعاها و خواسته هایی که خارج از این چارچوبند باز هم براساس تقدیری از تقدیرات او، ناتوان از تحقق وقوع اند. بنابراین دعا حکمت و مصلحت الهی را نمی تواند تغییر دهد. امام سجاد(ع) در صحیفه سجادیه دعای سیزدهم خطاب به خداوند می فرماید: یا من لاتبدل حکمت الوسایل. ای کسی که حکمت تو، با وسایل تغییر نمی کند.

۲- دعای بدون پشتوانه عملی

از جمله دعاهایی که برخلاف حکمت خداوند است، دعایی است که بدون پشتوانه عملی و تلاش و کوشش متناسب باشد. در واقع گویی آن دعا جایگزین کار و تلاش شده باشد، که یقینا بی تأثیر است و آثار عملی بر آن مترتب نخواهد شد و به استجابت نخواهد رسید. امام صادق(ع) در این زمینه می فرماید:

«دعای سه گروه مستجاب نمی شود که از جمله آنها دعای فردی است که در منزل خود نشسته و دعا می کند، خدایا روزی مرا برسان! و خداوند در جواب می فرماید: آیا برای تو راهی برای طلب روزی قرار ندادم؟ (اعلام الدین فی صفات المومنین، ص ۱۶۲)

۳- ضعف اعتقادی

گاهی دعاهای بزرگ از قلب های ضعیف و کم اعتقاد برمی خیزد و دعاکننده بدون اطمینان و اعتقاد کافی بر تحقق وعده های الهی، لب به دعا می گشاید و دست به دعا بلند می کند. این گونه دعا بیش از آن که از قلب برخیزد از دهان خارج می شود و بیش از آن که ریشه در اعتقادات و ایمان فرد داشته باشد، در زبان و ظاهر او جا دارد. از همین رو است که این صداها در محدوده زمین محصور می ماند و توان به آسمان رسیدن را ندارد. دعایی به آسمان می رسد که از قلبی آسمانی برخاسته باشد. علی(ع) پس از سفارش مؤمنان به گشودن درهای نعمت خداوند با استفاده از کلید دعا اضافه می کنند: «هرگز کندی اجابت خداوند تو را ناامید نکند، چرا که عطای خداوند به اندازه نیت (تو) است. (نهج البلاغه، نامه ۳۱)

بنابراین کندی پاسخ خداوند به دلیل کندی و ضعف نیت و اعتقاد دعاکننده است. هر چقدر دعا قوی باشد، اجابت نیز قوی تر است و برعکس.