راه های ایمن سازی فضای مجازی را برای کودکان کدامند

ایجاد فضای امن و سالم مجازی برای فرزندان, از مهمترین دغدغه های این روزهای بسیاری از والدین است والدینی که برخی, خود به دلیل غرق شدن در این فضا, فرزندان را نیز به مسیر نادرستی هدایت می کنند
از آنجا که دیدن نیمه پر لیوان نیز خالی از سود نخواهد بود, حضور کودکان در فضای مجازی, جدا از آسیب های همراه, دارای مزایایی چون آگاهی بخشی و افزایش سواد عمومی, علمی و اجتماعی خواهد بود
ایجاد فضای امن مجازی و سالم سازی این فضا برای دسترسی کودکان و نوجوانان ایرانی بیکی از دغدغه های اصلی این روزهای جوانترین وزیر دولت دوازدهم است در ادامه به بررسی نحوه ایمن سازی فضای مجازی برای کودکان پرداخته ایم

** پیش به سوی اینترنت سالم برای کودکان ایرانی

در اختیار داشتن اینترنتی سالم و هدایت کودکان به سمت حضور در فضای امن مجازی دغدغه اصلی والدین و سیاستگذاران در همه کشورها است. تاکیدات وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات و طرح ارگان ها و نهادهای وابسته به این بخش نیز گویای تلاش های برای ایجاد اینترنت سالم برای کودکان است.

آموزش استفاده صحیح از فضای مجازی، آگاه سازی مردم از چالش های فضای مجازی و آشنایی با لایحه های گوناگونِ این فضا از اهداف اصلی مجمع است. به دلیل دوسویه بودن فضای مجازی، می توان کودکان و نوجوانان را به شکلی صحیح در این فضا مدیریت کرد به گونه ای که باعث پیشرفت فرد، خانواده و جامعه شود.

این نوع اینترنت در کشورهای غربی نیز با همین الگو و راهبرد دنبال می شود. آنچه که در اختیار کودکان قرار می گیرد با اینترنت بزرگسالان متفاوت است. این اینترنت باید مبتنی بر لیست سالم و سفید باشد که محتوای مورد نیاز برای پیشرفت کودک یا نوجوان را داشته باشد.

در کنار مطالبه گری برای راه اندازی اینترنت سالم در مدارس، به دنبال آموزش به والدین درباره مزایا و برتری های فضای مجازی، مذاکره با اپراتورها برای فروش اینترنت لیست سفید با قیمت پایین و آگاه سازی خانواده از وجود چنین اینترنتی از اقدام های صورت گرفته برای ایجاد فضای امن مجازی است.

پیش بینی ما این است در 6 ماه آینده اینترنت لیست سفید به شکلی فراگیرتر به ویژه میان دانش آموزان در اختیار گذاشته شود. همچنین، هماهنگی هایی با تولیدکنندگان سخت افزار و گوشی های همراه صورت گرفته است. در ماه های آینده مردم می توانند از محصولات داخلی ایمن سازی شده با قیمت کمتر و مناسب تر استفاده کنند. بدون شک حمایت های دولتی مسیر دستیابی خانواده ها را به اینترنت سالم هموار خواهد ساخت.

** آموزش و آگاهی والدین؛ کلید هدایت کودکان در فضای مجازی

آموزش نحوه استفاده درست از گوشی همراه یا فضای مجازیِ ناامن به کودکان کم سن اندکی دشوار است اما وجود فضای کنترل شده این امکان را به والدین می دهد تا بدون نگرانی کودکان را در بهره مندی از این فضا آزاد بگذارند.

به گفته این روانشناس، سیاستگذاران و فعالان در عرصه فناوری با ساخت گوشی های همراه، نرم افزارها، موتورهای جست وجو و لپ تاپ های مخصوص برای کودکان، دسترسی به فضای مجازی را برای کودکان ایمن سازی کرده اند. در این جا پدر و مادر وظیفه دارند که مدت زمان استفاده کودکان از این فضا را مدیریت کرده و به آنان آموزش دهند که چگونه می توانند وارد این فضا شده و مطالب مورد نیاز و مربوط به سن خود را دریافت کنند. حتی در اختیار گذاشتن اینترنت امن برای کودکان به صورت 24 ساعته اقدامی نادرست است که والدین باید به این معضل توجه کنند.

پدران و مادرانی در آموزش صحیح و مدیریت زمان استفاده کودکان از فضای مجازی موفق خواهند بود که خود پیشتر آموزش و آگاهی لازم را در این زمینه دیده و دریافت کرده باشند. والدینی که خود به صورت مداوم و کنترل نشده در این فضا به سر برده به طور حتم نمی توانند کودکانی سالم تربیت کنند چرا که زمان آموزش به کودکان را از دست می دهند و وی را به شکلی رها شده در این فضا تنها می گذارند.

این استاد دانشگاه با اشاره به مزایای فضای مجازی تصریح کرد: به جای دور نگاه داشتن کودکان و نوجوانان از این فضا باید با آموزش های درست و دقیق امکان بهره مندی از این فضا را برای آنان فراهم ساخت. همچنین در ساعاتی که کودکان از این فضا استفاده نمی کنند باید تفریح ها و سرگرمی های جایگزین برای آنان درنظر گرفت. استفاده از سایر رسانه های مکتوب و تصویری نیز در آگاهی بخشی به کودکان نقش مهمی دارد.

این مشاور امور کودکان و نوجوانان، آگاهی والدین از مخاطرات این فضا و آشنا نساختن کودکان از چند ماهگی با گوشی همراه را عامل مهمی در پیوند درست کودکان با فضای مجازی دانست.

مادرانی که از همان لحظه به دنیا آمدن فرزند خود با ساخت صفحه های مجازی به نام کودکان خود و به اشتراک گذاشتن تصاویر وی، کودک خود را با شبکه های اجتماعی آشنا می کنند، در آینده با مشکلات فراوانی در رابطه با حضور فرزند در این فضا پیدا می کنند.

«متاسفانه به دلیل عدم آگاهی برخی والدین، این گونه رفتارها بسیار همه گیر شده است. برخی گمان می برند این رفتارها نشانه روشنفکری یا تشخص طلبی است اما در اصل والدین به دلیل دانش کم درباره مضرات و آسیب های فضای مجازی، این امکان را برای فرزند ایجاد کرده و وی را تشویق به حضور در این فضا می کنند.»

فقر فرهنگی و اطلاعاتی در والدین بزرگ ترین مانع کنترل دسترسی کودکان به فضای مجازی سالم است که راهکار آن آگاه سازی والدین با برگزاری سمینارها، همایش ها و کمک رسانه های جمعی است.

ورود هر فناوری به جامعه در کنار چالش ها، فرصت هایی نیز به همراه می آورد که می توان با استفاده از آن ها مسیر دستیابی به رشد و توسعه را هموارتر ساخت. اینترنت، شبکه های اجتماعی و فضای مجازی نیز به همین گونه است؛ اگرچه حضور کودکان و نوجوانان در این فضا به دلیل وجود محتوای نامناسب با رشد عقلی و جسمی، دارای آسیب های فراوان است اما هدایت این قشر حساس در شبکه های مجازی و کنترل فضای مورد دسترسی کودکان و نوجوانان، استفاده از ظرفیت های آگاهی بخشِ فضای مجازی را برای آنان فراهم می سازد.

آگاهی والدین در گام نخست، استفاده از موتورهای جست وجوی مخصوص کودکان، استفاده از گوشی های همراه و تبلت ها با دسترسی محدود، خریداری اینترنت سالم، استفاده از نرم افزارها و سخت افزارهای سالم سازی شده برای سنین پایین در گام های بعدی، حضور کودکان را در فضای مجازی مدیریت خواهد کرد.