انحلال نکاح

انحلال نکاح و طلاق هر چند از حیث داشتن عده یکسان هستند و تفاوتی با هم ندارند، اما از جهات بسیاری از احکام با هم فرق دارند.
عقد نکاح به ۳ طریق منحل و رابطه زناشویی قطع می‌شود یعنی …

انحلال نکاح و طلاق هر چند از حیث داشتن عده یکسان هستند و تفاوتی با هم ندارند، اما از جهات بسیاری از احکام با هم فرق دارند.

عقد نکاح به ۳ طریق منحل و رابطه زناشویی قطع می‌شود یعنی طلاق، فسخ و بذل مدت. در طلاق، شوهر در موارد نامحدود و زن در موارد محدودی که قانون برای او در نظر گرفته می‌تواند با مراجعه به دادگاه خانواده تقاضای طلاق کند.

در فسخ، وجود بعضی از عیوب در زن یا شوهر موجب انحلال عقد نکاح و قطع رابطه زناشویی می‌شود به عنوان مثال ناتوانی جنسی در شوهر یا جذام و زمین‌گیری در زن می‌تواند از موارد فسخ از طرف یکی از زوجین باشد. البته استفاده از این حق برای زن و شوهر در صورتی است که از وجود این عیوب قبل از وقوع عقد مطلع نبوده باشند چون در غیر این صورت نمی‌توانند از این حق علیه دیگری استفاده کنند و یا جنون از عوارضی است که اگر زودگذر نباشد هر چند که مستمر یا ادواری (به طور دوره‌ای سالم و بیمار باشد)‌ می‌تواند از موارد فسخ باشد.

البته چنانچه زن پس از وقوع نکاح نیز از جنون همسر خود مطلع شود می‌تواند از حق فسخ استفاده کند ولی شوهر از این حق محروم است. اختیار فسخ، فوری است یعنی به محض این که یکی از طرفین از عیب طرف دیگر مطلع شد باید از این حق استفاده کند چون در غیر این صورت حق فسخ او از بین می‌رود. در شکل سوم انحلال نکاح یعنی بذل مدت، موضوع این است که بذل مدت مختص نکاح منقطع یا غیردائم (صیغه)‌ است و شوهر می‌تواند هر وقت که مایل باشد باقیمانده مدت نکاح منقطع را به زوج ببخشد یا به عبارتی بذل کند. گاهی عقد نکاح خود به خود و بدون اقدامی از سوی زوجین منحل می‌شود مانند فوت یکی از زن و شوهر یا ممکن است پس از عقد نکاح مواردی پیش بیاید که زن و شوهر به یکدیگر حرام شوند و در نتیجه عقد منحل شود بی‌آن که زن و شوهر از حق فسخ استفاده کرده باشند مانند موردی که زن و شوهر پس از عقد نکاح از اسلام خارج شوند.

تفاوت فسخ نکاح و طلاق

در طلاق باید صیغه طلاق با تشریفات و بیان خاصی ادا شود در صورتی که در فسخ نیازی به این تشریفات نیست. در طلاق شهادت ۲ مرد عادل ضروری است در حالی که در فسخ نیازی به آن نیست. در طلاق چنانچه قبل از انجام زناشویی باشد، زن حق مطالبه نصف مهریه خود را دارد در حالی که در فسخ اصولا به زوجه مهریه‌ای تعلق نمی‌گیرد.

معاونت آموزش و تحقیقات قوه قضاییه