ملک سلیمان نویدبخش سینمای درخشان آینده

به بهانه رونمایی از اولین فیلم دیجیتالی سینمای ایران در جشنواره فجر

سینمای «شهریار بحرانی» سینمای دلنشینی است. سینمایی است که تماشاگر را تا حد زیادی راضی می کند. نه به این صورت که خوب شد که یک فیلم دیگر هم دیدم، بلکه به این صورت که اگر این فیلم را نمی دیدم ضرر می کردم. این دل نشینی و اقناع شاید معلول عوامل زیادی باشد؛ از فیلمنامه ای که چفت و بست محکمی دارد و روی آن کار شده است تا روحیه جمعی و مشورت پذیری کارگردان و از همه مهم تر، انتخاب کادری که همخوانی فراوانی با هم دارند؛ از صدابردار و فیلمبردار، و طراح صحنه و سایر عوامل فنی و البته بازیگران.

شهریار بحرانی این بار هم به سراغ یک سوژه سنگین تاریخی رفته است. او از «مریم مقدس» نشان داد که در مدیریت و به سامان رساندن چنین پروژه هایی تا چه حد تسلط و توانایی دارد. ما البته به خاطر موانعی که بر سر راه ساخت سریال امام حسین(ع) او پیش آمد که امکان تماشای آن را از دست دادیم. اما ساخت پروژه عظیم ملک سلیمان بار دیگر بر توانایی، تسلط و مدیریت او صحه گذاشت و نشان داد که هر کار بزرگی از بحرانی ساخته است.

ملک سلیمان علاوه بر این که یکی از عظیم ترین طرح های سینمایی تاریخی کشورمان محسوب می شود، یک ویژگی منحصر به فرد دیگر هم دارد. و آن این که برای نخستین بار فیلم به صورت دیجیتالی ساخته شده است. حمید قدیریان که مسئولیت این نوآوری را در ملک سلیمان دارد هنرمندی است که پیش تر هم ابتکارات بسیاری را در این زمینه در سینما از او شاهد بوده ایم. از جمله طراحی بهشت بر روی شیشه در فیلم سینمایی «گذرگاه» و ساخت قالب هایی ویژه در فیلم سینمایی «عملیات کرکوک» که همگی برای اولین بار و با ذوق و سلیقه او از صنعت سینمای ایران فراهم و اجرا شد. و حالا او یک تجربه جدید در ساخت و اجرای فیلم دیجیتال را برای سینمای ایران به ارمغان آورده است. که می توانیم با افتخار سرمان را بالا بیاوریم و به این دستاورد و استفاده صحیح از آن افتخار کنیم.

ملک سلیمان البته یک ویژگی برجسته دیگر هم دارد که نه در فیلم های امسالی که (حداقل تا پایان روز پنجم) و نه در چند سال اخیر سابقه نداشته است. که همان موسیقی فاخر و تاثیرگذار آن باشد. البته سازنده موسیقی متن این فیلم ایرانی نیست، بلکه آقای پانک چان است که ظاهرا هنگ کنگی است. تلفیق موسیقی مذهبی و حماسی و کلاسیک و همخوانی آن با فیلمنامه، از آن اثری به یادماندنی ساخته است.

حمید خضوعی ابیانه نیز در کار فیلمبرداری و استفاده از تکنیک های بصری خارق العاده عمل کرده است. به گونه ای که برخی منتقدان با کمی اغراق ملک سلیمان را در حقیقت اثری از حمید خضوعی دانسته اند تا شهریار بحرانی. و این تأییدی بر جمله ابتدای این متن است که «بحرانی» در انتخاب و به کارگیری درست عوامل فنی و انسانی فیلم هایش استاد است. به طوری که حذف یا تغییر هر کدام از این عوامل ملک سلیمان را از چشم تماشاگر می انداخت. البته در انتخاب بازیگر کارگردان ترجیح داده است، از بازیگران شاخص استفاده نکند. اما تجربه مریم مقدس نشان داد که این تصمیم تغییری در نتیجه و جذابیت فیلم و حتی فروش آن نمی گذارد. و در حقیقت این افراد غیرشاخص به چهره هایی در سینمای ایران تبدیل شده اند. از جمله خانم الهام حمیدی.

فیلم از زمان مأموریت رسالت حضرت سلیمان نبی(ع) شروع می شود و در آغاز تشکیل و استقرار حکومت توسط وی به پایان می رسد. چیزی که گفته می شود در «ملک سلیمان۲» به آن پرداخته خواهد شد که قرار است آن را بخش خصوصی بسازد، نه بنیاد فارابی.

بحرانی تعمد داشته است تا به مفاهیم و مضامین مهم اعتقادی و حتی سیاسی هم در فیلم بپردازد تا موضوع داستان فراگیرتر، بهره گیری و عبرت از آن که یک دستور موکد قرآنی است، ملموس تر شود. مفاهیمی چون عدالت، سرمایه داری و تلاش علمای یهود و ظلم آنان به بنی اسرائیل، نقش رهبری و پررنگ کردن آن در کنار تقوا به عنوان دو عنصر اساسی در ایجاد وحشت بین حزب شیطان و اعتقاد به مهدویت مضامینی است که با هوشمندی به آن ها پرداخته شده است.

بنا به گفته کارگردان و تهیه کننده فیلم، دقیقا ۵ میلیارد تومان (یا ۵ میلیون دلار) هزینه ساخت این سریال در مدت ۵ سال شده است. اگر به خاطر بیاوریم، هزینه های میلیاردی در برخی سریال ها و فیلم هایی که از لحاظ کمی تعداد تماشاگران نامشان در تاریخ سینمای ایران ثبت شده است، درمی یابیم که سرمایه گذاری فرهنگی در این مورد دقیق عمل شده است. به خصوص اگر بازتاب بین المللی فیلم و مخاطبان جهانی و پیام فراگیر انسانی را در نظر بگیریم، و به نظر می رسد اگر مسئولان دولتی به جای اختصاص بودجه برای فیلم هایی که تصویری سیاه و ناامیدکننده از کشور ارائه می دهند یا تمام هم و غم فیلم به شکم و شهوت اختصاص داشته باشد.(همان گونه که متأسفانه در بسیاری از فیلم های جشنواره امسال شاهد بودیم) بودجه های مزبور را به امثال چنین فیلم هایی که به انتشار نور و فضیلت و معنویت و پیام های انسانی پردازند، اختصاص دهند، می توان امیدوار بود که همان طور که جوانان ما در عرصه های علوم تجربی پله های موفقیت های جهانی را طی کرده اند، در عرصه فرهنگسازی و جامعه سازی نیز، آینده درخشانی را نیز شاهد باشیم. چنین باد.

تقی دژاکام