دوشنبه, ۲۴ دی, ۱۴۰۳ / 13 January, 2025
مجله ویستا

بدنام های مخوف


بدنام های مخوف

عنوان کلی سازمان های جاسوسی و اطلاعاتی با نام هایی چون CIA, KGB و MI۶ گره خورده است سازمان هایی که فارغ از عملکردشان که از نام شان پیداست هراز چندگاه با جنجال هایی که ایجاد کرده اند خبرساز شده اند در زیر به مرور مختصات چند مورد از سازمان های امنیتی معروف دنیا پرداخته ایم

عنوان کلی سازمان‌های جاسوسی و اطلاعاتی با نام‌هایی چون CIA، KGB و MI۶ گره خورده است سازمان‌هایی که فارغ از عملکردشان -که از نام‌شان پیداست- هراز چندگاه با جنجال‌هایی که ایجاد کرده‌اند خبرساز شده‌اند. در زیر به مرور مختصات چند مورد از سازمان‌های امنیتی معروف دنیا پرداخته‌ایم.

● CIA

سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا یا سی. آی. ای (CIA) یک نهاد دولتی، اما مستقل در عملکرد است که وظیفه آن ارائه ارزشیابی‌هایی درباره امنیت ملی به سیاستگذاران آمریکایی است. هر چند این سازمان در اصل یک سازمان غیرنظامی است و ماموران آن برای وارد‌نشدن به درگیری‌ حین عملیات آموزش دیده‌اند؛ اما به درخواست رئیس‌جمهور ایالات متحده این امکان وجود دارد که این سازمان وارد عملیات‌های مخفی هم بشود. سیا در سال ۱۹۴۷؛ در زمان ریاست جمهوری ترومن بر اساس قانون امنیت ملی آمریکا تاسیس شده و مقر آن در نزدیکی شهر واشنگتن است. بودجه سیا یکی از موارد محرمانه این سازمان است، اما تا رقم ۴۰ میلیارد دلار برای آن تخمین زده شده است. یکی از عملیات‌های معروف سیا، مشارکت فعال در کودتای سال ۱۳۳۲ علیه دولت دکتر محمد مصدق در ایران بود که بعدها مورد اذعان وزیر خارجه آمریکا نیز قرار گرفت. سیا به غیر از برنامه‌های عملیاتی آشکار، برنامه‌های منبع باز هم دارد که در قالب آن با بررسی اخبار و اطلاعات منتشر‌شده در فضای عمومی، نسبت به ارائه تحلیل اطلاعاتی اقدام می‌کند.

● KGB

کا. گ. ب یا کمیته امنیت ملی اتحاد جماهیر شوروی را یکی از مخوف‌ترین سازمان‌های اطلاعاتی و جاسوسی در دنیا می‌دانند. سازمانی که از سال ۱۹۵۳ تا ۱۹۹۱ وظایف امنیت داخلی، جمع‌آوری اطلاعات و پلیس مخفی این کشور را انجام می‌داد. کا. گ. ب به عنوان یک نیروی نظامی شناخته می‌شد و تحت قوانین و مقررات نظامی شوروی بود. در حال حاضر، فقط کشور بلاروس برای سیستم امنیت ملی خود از نام کا. گ. ب استفاده می‌کند. هفته‌نامه تایم در سال ۱۹۸۳، این سازمان اطلاعاتی را به‌عنوان کارآمدترین سازمان در جهان معرفی کرده بود. گفته می‌شد کا. گ. ب در سراسر جهان دو نوع مامور قانونی و غیرقانونی داشت. ماموران قانونی در سفارتخانه‌های شوروی مشغول کار بودند و ماموران غیرقانونی نیز به صورت مخفی کار می‌کردند. سازمان اطلاعاتی شوروی، سابقه عملیات‌های بزرگ و البته موفقی را در کارنامه دارد. یکی از آنها، ترور لئو تروتسکی، مخالف مشهور شوروی بود. علاوه بر این، در طول جنگ جهانی نیز کا. گ. ب به صورت مکرر به شوروی کمک‌رسانی کرد. یکی دیگر از عملیات‌های کا. گ. ب، کودتای ناموفق علیه دولت گورباچف در سال ۱۹۹۱ بود. حجم قربانیان عملیات‌های کا. گ. ب به حدی بوده است که در چند کشور جهان، موزه‌هایی به یاد قربانیان تاسیس شده است.

● MI۶

MI۵ و MI۶ دو سازمان اطلاعاتی بریتانیا است که در کنار یکدیگر فعالیت می‌کنند. ام. آی. فایو فعالیت‌های اطلاعاتی داخلی بریتانیا را انجام می‌دهد؛ فعالیت‌هایی چون محافظت از دموکراسی و منافع اقتصادی بریتانیا و مراقبت از تروریسم و جاسوسی. ام. آی. سیکس فعالیت‌های خارجی این کشور را سامان می‌دهد. هر دو این نهادها از دفتر خدمات امنیتی که به عنوان قدیمی‌ترین سازمان اطلاعاتی جهان در سال ۱۹۰۹ تاسیس شد، منعشب شده‌اند. نکته جالب این است که موجودیت سازمان MI۶ تا سال ۱۹۹۴ مورد انکار قرار می‌گرفت. یکی از آخرین فعالیت‌های سرویس مخفی اطلاعات بریتانیا یا MI۶ کمک‌کردن به مخالفان لیبیایی برای یافتن محل اختفای سیف‌الاسلام قذافی، فرزند معمرالقذافی بود. از آخرین فعالیت‌های MI۵ هم می‌توان به دراختیار گرفتن فایل‌های شخصی حدود ۲۶۰ هزار نفر در سراسر بریتانیا اشاره کرد که باعث انتقاد نسبت به نقض حریم خصوصی این افراد شد. در عین حال، عملکرد این سازمان در جریان بمبگذاری‌های متروی لندن نیز زیر سوال رفت. هر دو این سازمان‌های اطلاعاتی زیر نظر دولت فعالیت می‌کنند.

● موساد

موساد نامی است که با جنایت و تروریست گره خورده است ، این عبارت مخفف عبری کلمه‌ای به معنای موسسه اطلاعات و عملیات‌های ویژه است. موساد وظیفه جمع‌آوری اطلاعات، عملیات‌های پوششی و مقابله با تروریسم(!) را به عهده دارد. در برخی متون گفته شده که موساد وظیفه آوردن یهودیان به سرزمین اشغالی از کشورهای دیگر را هم به عهده دارد. موساد، مشهورترین نهاد اطلاعاتی رژیم صهیونیستی است در حالی که این رژیم، دو نهاد دیگر تحت عنوان امان ـ نهاد اطلاعاتی ارتش ـ و شین بت ـ نهاد اطلاعاتی داخلی ـ هم تاسیس کرده است. موساد در طول سال‌‌های فعالیت خود عملیات‌های مخفی و البته جنایتکارانه زیادی انجام داده است. گفته می‌شود تعلیم‌دهنده و برنامه‌ریز ابتدایی سازمان اطلاعات و امنیت کشور یا ساواک پیش از انقلاب ایران بوده است و بعد از انقلاب هم به مناسبت‌های مختلف، سعی در عملیات خرابکاری در کشور داشته است. ترور دانشمندان هسته‌ای ایران در سال‌های اخیر یکی از فعالیت‌های این سازمان اطلاعاتی جنایتکار بوده است. علاوه بر این، ترور یکی از فرماندهان فلسطینی در دبی، یکی از آخرین ترورهای این سازمان بود که البته کشف شد، اما مشهور است که موساد در عملیات‌های خود ردی بر جای نمی‌گذارد و مسئولیت عملیات‌ها را هم به عهده نمی‌گیرد.