نیت و قیامت

امام صادق(ع) فرمودند: «ان الله یحشر الناس علی نیاتهم یوم القیامه » خداوند در روز قیامت مردم را مطابق نیت هایشان محشور می کند. (منتخب میزان الحکمه، ج ۱، ص ۱۳۹۱)
آیه الله مشکینی(ره) برای …

امام صادق(ع) فرمودند: «ان الله یحشر الناس علی نیاتهم یوم القیامه » خداوند در روز قیامت مردم را مطابق نیت هایشان محشور می کند. (منتخب میزان الحکمه، ج ۱، ص ۱۳۹۱)

آیه الله مشکینی(ره) برای حدیث فوق دو تفسیر می آورند:

الف) مراد از نیت: اصول عقاید است. یعنی مردم براساس نیت ها و اصول عقاید خویش (مومن یا کافر یا منافق) محشور می گردند.

ب) یا متصف به جزای اعمالشان براساس نیت هایی که در آن اعمال داشته اند محشور می شوند.

بنده ای در روز قیامت برای خدا دلیل می آورد که پروردگارا من پیوسته وسایل وسعت و راحتی آفریدگان تو را فراهم می کردم تا تو نیز امروز رحمت خود را بر من بگسترانی.خدا به فرشتگان خطاب می فرماید: بنده من راست می گوید او را به بهشت درآورید.

وقتی که مؤمن در روز قیامت در پیشگاه خداوند نگاه داشته می شود، خداوند به فرشته ها می گوید: نامه هایی را که در آنها اعمالی ثبت شده که او انجام نداده است بیاورید. مؤمن آن نامه ها را می خواند و می گوید: به عزتت سوگند که من هیچ یک از این کارها را انجام نداده ام. خدا می فرماید: راست می گویی، همین که نیت آنها را کردی ما برایت نوشتیم، سپس پاداش آنها را به او می دهند. (علی مشکینی، درسهایی از اخلاق، ص ۳۶)

امام صادق(ع) فرمودند: اینکه اهل آتش همیشه در آتش خواهند بود، بدین جهت است که نیتشان در دنیا این بود که برای همیشه گناه و نافرمانی خدا بکنند و همچنین اگر اهل بهشت همیشه در بهشت بمانند برای این است که نیتشان در دنیا این بوده که همیشه خدا را اطاعت کنند. پس به خاطر نیت هاست که آن دسته و این دسته جاویدان هستند. آنگاه این آیه را تلاوت فرمود: کل یعمل علی شاکلته- (اسراء ۴۸) یعنی هرکس بر طبق نیتش عمل می کند.

علامه در ادامه می فرمایند: این روایت اشاره به رسوخ ملکات در نفس است، رسوخی که باعث می شود نفس استعداد مقابل را از دست بدهد.توضیح آن که نفس در بدو خلقتش استعداد نیک و بد هر دو را داشت، ولی وقتی ملکه یکی از آن دو در آن رسوخ نمود استعداد آن دیگری به کلی باطل می شود. (۸۴) (اصول کافی، ج ۲، ص ۵۸)

مطابق این حدیث علت خلود اهل بهشت و جهنم کاملا حل می شود که در واقع یک مسأله و معضل کلامی محسوب می شود و اینکه چرا فردی با هفتاد سال مثلا کفر یا بدی تا ابد به جهنم برود.

پیامبر(ص) فرمود : ای مردم جز این نیست که اعمال به نیت ها بستگی دارد و در حقیقت برای هرکس آن چیزی است که نیت می کند پس هرکه هجرتش برای خدا و رسول او باشد، به سوی خدا و رسول او هجرت کرده است و هرکه هجرتش برای رسیدن به چیزی از دنیا یا ازدواج با زنی باشد، هجرتش به سوی همان چیزی است که به نیت آن هجرت کرده است. (منتخب میزان الحکمه، ج ۲، ص ۱۰۲۹)

نقل است که بادیه نشینی به محضر پیامبر(ص) آمد و گفت: ای رسول خدا روز قیامت چه زمانی است؟ حضرت فرمود: برای آن روز چه چیزی آماده کرده ای؟ گفت: نماز و روزه زیادی برای آخرت تهیه نکرده ام. آنچه هست این است که خدا و پیامبرش رادوست دارم.

حضرت به او فرمود: انسان با کسی است که دوستش دارد. (المرء مع من احب)

انس (از یاران پیامبر(ص)) می گوید: مسلمانان را پس از اسلام به چیزی خوشحال و مسرور ندیدم، چنان که از این سخن پیامبر(ص) خوشحال دیدم. (محجه البیضاء، ج ۸، ص ۶)

در آیه ۹۸ سوره شعراء تاکید می شود که «در آن روز مال و اولاد سودی نمی دهد و لیکن هرکس باقلب سلیم نزد خدا آید از سلامت قلب سود می برد. یعنی مدار (و ملاک) سعادت در آن روز بر سلامت قلب است. اعم از اینکه در دنیا مال و فرزندی داشته باشد یا نداشته باشد. منظور از قلب سلیم، قلبی است که از ننگ ظلم و تاریکی شرک و گناه سالم باشد. (المیزان ج ۵۱ ص ۴۴۰- ۵۰۴)

محمدمهدی رشادتی