جمعه, ۷ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 26 April, 2024
عدالت و اهمیت آن از دیدگاه امام علی ع
بررسی و تحقیق درمورد عدالت ، بخصوص از نظر اسلام ، نیاز به اطلاعات وسیعی از قرآن ، روش پیامبر و نیز مشی امام علی(ع) در حکومتشان دارد که من بدلیل آشنا نبودن به زبان عربی و یا محدودیت اطلاعات تاریخی و حتی زمان کم ، نتوانستم در حد لازم ، حق مطلب را ادا کنم ، اما امیدوارم از مطلب نتیجه لازم را بگیرم .
همانطور که همگان میدانیم ، عدالت یکی از مهمترین دستوراتیست ، که خداوند به بشر داده ،
آنجا که می فرماید :
<< إِنَّ اللّهَ یَأْمُرُ بِالْعَدْلِ >> ۱
واجرای عدالت و پرهیز از ظلم را ، از راه های رسیدن به تقوای الهی میداند ،
آنجا که خداوند می فرماید :
<< اعْدِلُواْ هُوَ أَقْرَبُ لِلتَّقْوَی >> ۲
البته اجرای عدالت ، اختصاص به شخص خاصی ندارد ، ولی قطعا برای مسئولین بسیار مهم تر بوده ، چرا که اگر کوچکترین ظلمی به زیر دستان خود بکنند ، بشدت مورد مواخذه ی خداوند واقع خواهند شد .
برای این منظور ، لازم است که موارد ظلم و بی عدالتی را بشناسیم و مواظب باشیم که دچار آنها نشویم .
بهترین مرجع ما ، برای فهم بهتر روشهای عدالت ورزی ، مطالعه روش امام علی (ع) در حکومت ۵ ساله ی ایشان است و بهترین منبع موجود ، نهج البلاغه ی امام می باشد.
ایشان در یکی از خطبه های خود ، دو مورد از روشهای پایمال کردن حق زیر دستان را چنین مطرح می کنند:
۱- امتیازخواهی یا به قول امروزی ها رانت خواری بدلیل نسبت فامیلی با حاکم
امام ، موردی را که در حکومت خودشان اتفاق افتاده ، اینگونه ، بیان می کنند :
<<و َاللهِ لَقَدْ رَأَیْتُ عَقِیلاً وَقَدْ أمْلَقَ حَتَّی اسْتَمَاحَنِی مِنْ بُرِّکُمْ صَاعاً، وَرَأَیْتُ صِبْیَانَهُ شُعْثَ الشُّعُورِ، غُبْرَ الْأَلْوَانِ، مِنْ فَقْرِهِمْ، کَأَنَّمَا سُوِّدَتْ وُجُوهُهُمْ بِالْعِظْلِمِ، وَعَاوَدَنِی مُؤَکِّداً، وَکَرَّرَ عَلَیَّ الْقَوْلَ مُرَدِّداً>> ۳
عقیل برادر بزرگترم که نابینا و فقیر بود را دید م که آمده بود و درخواست سهم بیشتری از بیت المال می کرد و من برای اینکه به او بفهمانم عمل به این درخواست چگونه خشم خدا را بر می انگیزد ، تکه آهن داغی را به او نزدیک کردم و او نالید و اعتراض کرد . به او گفتم ای عقیل :
<< یَا عَقِیلُ! أَتَئِنُّ مِنْ حَدِیدَةٍ أَحْمَاهَا إِنْسَانُهَا لِلَعِبِهِ، وَتَجُرُّنِی إِلَی نَارٍ سَجَرَهَا جَبَّارُهَا لِغَضَبِهِ! أَتَئِنُّ مِنَ الْأَذَی وَلاَ أَئِنُّ مِنْ لَظیً ؟!>> ۴
تو ازگرمای چنین آهنی مینالی ، اما چگونه انتظار داری که من از آتش خشم الهی در آخرت نالان و نگران نباشم؟
و به هرحال امام تن به چنین ظلمی به دیگران نداد .
۲- رشوه دادن در قالب هدیه
امام ، مورد دیگری را که برای ایشان اتفاق افتاده ، اینگونه بیان می کنند :
روزی شخصی که ظاهرا اشعث بن قیس بوده ، بسته ای را به عنوان هدیه برای امام می آورد که امام متوجه نیت پلید او می شوند ؛ چرا که قصد اشعث ، رشوه دادن بوده ولی امام نه تنها نمی پذیرند بلکه او را به شدت از خودش می راند و فریاد می کنند که:
<< َقُلْتُ: أَصِلَةٌ، أَمْ زَکَاةٌ، أَمْ صَدَقَةٌ؟ فَذلِکَ مُحَرَّمٌ عَلَیْنَا أَهْلَ الْبَیْتِ! فَقَالَ: لاَ ذَا وَلاَ ذَاکَ، وَلکِنَّهَا هَدِیَّةٌ. فَقُلْتُ: هَبِلَتْکَ الْهَبُولُ ! أَعَنْ دِینِ اللهِ أَتَیْتَنِی لِتَخْدَعَنِی؟ أَمُخْتَبِطٌ أَنْتَ أَمْ ذُوجِنَّة، أَمْ تَهْجُرُ ؟>> ۵
آیا از راه دین وارد شدی که مرا بفریبی؟
ایشان در ادامه ی این خطبه ، دلیلی که باعث می شود ، بشر خواهان ظلم بشود و یا حاکم ظالمانه رفتار کند را ، دنیا دوستی و نفس پرستی معرفی می کنند و سپس هشدار می دهند که:
آیا فکر می کنید که این دنیا و جسم شما ابدیست و با به بدست آوردن ثروت و مقام از راه ظلم به دیگران ، می توانید برای همیشه از آنها بهره ببرید؟
بخدا که چنین نیست چرا که :
<< الدنیا دار ممر لا دار مقر >> ۶
سپس ، ایشان به بیان حسا سیت خود در اجرای عدالت می پردازند و می فرمایند :
<< وَاللهِ لَوْ أُعْطِیتُ الْأَقَالِیمَ السَّبْعَةَ بِمَا تَحْتَ أَفْلاَکِهَا، عَلَی أَنْ أَعْصِیَ اللهَ فِی نَمْلَةٍ أَسْلُبُهَا جِلْبَ شَعِیرَةٍ مَا فَعَلْتُهُ، وَإِنَّ دُنْیَاکُمْ عِنْدِی لَأَهْوَنُ مِنْ وَرَقَةٍ فِی فَمِ جَرَادَةٍ تَقْضَمُهَا >> ۷
این دنیای شما و حکومت در آن ، برای من از برگ جویده شده ای در دهان ملخ بی ارزش تر بوده ، به طوری که اگر شبها مجبور شوم بر روی خار های بیابان به سر ببرم و یا با غل و زنجیر به این سو و آن سو کشیده شوم ، هرگز حاضر نخواهم شدپوست جویی را از دهان مورچه ای بگیرم ، چه رسد به آنکه بخواهم بر بنده ای از بندگان خداوند ظلم کنم و خشم خدا را بخرم .
و همینشدت عدالت طلبی امام بود که جورج جرداق مسیحی درکتاب<<علی صدای عدالت انسانی >> خود نوشت :
علی بخاطر حساسیت شدیدی که در اجرای عدالت داشت کشته شد .
نتیجه :
نتیجه ای که ما از این خطبه ی زیبای امام علی(ع) میگیریم را می توان به دو بخش تقسیم کرد :
۱- با مطالعه و آشنایی به دستورات خداوند و روشهای امام علی (ع) یاد می گیریم که در هر مرحله از زندگیمان و در برخورد با دیگران ، از جاده ی حق و عدالت خارج نشده و این وظیفه ی الهی ماست که نه به کسی ظلم کنیم و نه زیر بار ظلم کسی برویم .
۲- عدالت دوستی قطعا باعث خشنودی خداوند خواهد شد ، هرچند ممکن است مجبور شویم از یکسری امکاناتی دست بکشیم که می توانیم آنها را با ظلم به دست آوریم اما در عوض خداوند وعده ی بهشت ابدی را به ما داده که خود می فرماید:
<< وَالْآخِرَةُ خَیْرٌ وَأَبْقَی>> ۸
آخرت بهتر و پایدارتر است .
محمد صالحی
زیرنویسها :
۱- سوره ی نحل آیه ی ۹۰
۲- سوره ی مائده آیه ی ۸
۳- خطبه ی ۲۲۴ ( نهج البلاغه دشتی )
۴- همان
۵- همان
۶- نهج البلاغه ، حکمت ۱۳۳
۷- خطبه ی ۲۲۴ ( نهج البلاغه دشتی )
۸- سوره ی اعلی آیه ی ۱۷
احسان صالحی ، دوم راهنمایی ، نفر اول مسابقات نهج البلاغه مدارس در سطح استان اصفهان – فروردین ۹۲
http://mahsan.parsiblog.com
نمایندگی زیمنس ایران فروش PLC S71200/300/400/1500 | درایو …
دریافت خدمات پرستاری در منزل
pameranian.com
پیچ و مهره پارس سهند
خرید میز و صندلی اداری
خرید بلیط هواپیما
گیت کنترل تردد
ایران حجاب رئیس جمهور رئیسی دولت دولت سیزدهم توماج صالحی سریلانکا مجلس شورای اسلامی پاکستان رهبر انقلاب کارگران
کنکور تهران سیل هواشناسی سازمان سنجش آتش سوزی فضای مجازی سلامت شهرداری تهران پلیس اصفهان فراجا
قیمت خودرو قیمت طلا خودرو دلار بازار خودرو بازنشستگان قیمت دلار ارز بانک مرکزی مسکن ایران خودرو قیمت سکه
موسیقی ترانه علیدوستی تلویزیون مهران مدیری سینمای ایران سحر دولتشاهی سینما کتاب بازیگر تئاتر
کنکور ۱۴۰۳ عبدالرسول پورعباس
آمریکا اسرائیل رژیم صهیونیستی غزه جنگ غزه فلسطین روسیه چین حماس طوفان الاقصی اوکراین ترکیه
پرسپولیس فوتبال استقلال بارسلونا بازی جام حذفی فوتسال تیم ملی فوتسال ایران لیگ برتر انگلیس باشگاه استقلال تراکتور باشگاه پرسپولیس
تیک تاک ناسا رونمایی مریخ اپل تسلا فیلترینگ
مالاریا کاهش وزن زوال عقل سلامت روان داروخانه