به پیمان فاسقان, اعتماد نکنید

عهد دو گونه است عهد و پیمانی که مردم با یکدیگر می بندند و باید به آن وفادار باشند و عهد و پیمانی که خداوند برای رهبری یک جامعه, بر عهده ی پیامبر یا امام قرار میدهد که این عهد مقام الهی است

عهد دو گونه است: عهد و پیمانی که مردم با یکدیگر می‏بندند و باید به آن وفادار باشند. و عهد و پیمانی که خداوند برای رهبری یک جامعه، بر عهده‏ ی پیامبر یا امام قرار میدهد که این عهد مقام الهی است. «لا یَنالُ عَهْدِی الظَّالِمِینَ» (بقره، ۱۲۴) بخشی از پیمان‏های الهی که این آیه بر آن تأکید می‏کند، همان پیمان‏های فطری است که خداوند در نهاد همه افراد بشر قرار داده است.

● به پیمان فاسقان، اعتماد نکنید!!

الَّذِینَ یَنْقُضُونَ عَهْدَ اللَّهِ مِنْ بَعْدِ مِیثاقِهِ وَ یَقْطَعُونَ ما أَمَرَ اللَّهُ بِهِ أَنْ یُوصَلَ وَ یُفْسِدُونَ فِی الْأَرْضِ أُولئِکَ هُمُ الْخاسِرُونَ (بقره۲۷)

(فاسقان) کسانی هستند که پیمان خدا را پس از آنکه محکم بستند می‏شکنند، و پیوندهایی را که خدا دستور داده برقرار سازند قطع می‏نمایند، و در زمین فساد می‏کنند، قطعاً آنان زیان‏کارانند.

پیمان‏های الهی که در این آیه مطرح گردیده، متعدّد است: خداوند از انبیا پیمان گرفته تا آیات الهی را به مردم بگویند. («وَ إِذْ أَخَذْنا مِنَ النَّبِیِّینَ مِیثاقَهُمْ» احزاب، ۷) و از اهل کتاب تعهّد گرفته تا کتمان حقایق نکنند و به بشارت‏های تورات و انجیل که درباره پیامبر اکرم صلی اللَّه علیه و آله آمده است عمل نمایند. («وَ إِذْ أَخَذَ اللَّهُ مِیثاقَ الَّذِینَ أُوتُوا الْکِتابَ» آل عمران، ۱۸۷) و از عامّه مردم نیز عهد گرفته، به فرمان الهی عمل کرده و راه شیطان را رها کنند. («وَ إِذْ أَخَذَ رَبُّکَ مِنْ بَنِی آدَمَ» اعراف، ۱۷۲)

در اسلام وفای به عهد واجب است، حتّی نسبت به کفّار. و عهدشکن، منافق معرّفی شده است، هر چند که اهل نماز باشد. رسول خدا صلی اللَّه علیه و آله فرمودند: «لا دین لمن لا عهد له» (بحار، ج ۷۲، ص ۱۹۸) آن کس که پایبند تعهّدات خود نیست، از دین بهره‏ای ندارد.

خداوند در این آیه فرمان داده تا با گروه‏هایی پیوند و رابطه داشته باشیم:«أَمَرَ اللَّهُ بِهِ أَنْ یُوصَلَ» در روایات آن گروه‏ها چنین معرّفی شده‏اند:

رهبران آسمانی، دانشمندان، خویشاوندان، مؤمنین، همسایگان و اساتید.

از جمله «لا یَنالُ عَهْدِی الظَّالِمِینَ» استفاده می‏شود که رهبری آسمانی، عهد خداوند است و از روایات نیز استفاده می‏شود که نماز، عهد خداوند است.

و هر کس رابطه‏ی خود را با این افراد قطع کند، خود خسارت می‏بیند. زیرا جلو رشد و تکاملی را که در سایه این ارتباطات می‏توانسته داشته باشد، گرفته است.

وفای به عهد، کمالی است که خداوند خود را به آن ستوده است «وَ مَنْ أَوْفی‏ بِعَهْدِهِ مِنَ اللَّهِ» (توبه، ۱۱۱)

کیست که بهتر از خدا به پیمانش وفا کند؟

وفای به عهد حتّی نسبت به مشرکین لازم است «فَأَتِمُّوا إِلَیْهِمْ عَهْدَهُمْ إِلی‏ مُدَّتِهِمْ» (توبه، ۴) تا پایان مدّت قرارداد به‏ پیمانی که با مشرکین بسته‏اید وفادار باشید.

همچنین در آیه ۲۵ سوره رعد پیمان‏شکنان لعنت شده‏اند.

عهد دو گونه است: عهد و پیمانی که مردم با یکدیگر می‏بندند و باید به آن وفادار باشند. و عهد و پیمانی که خداوند برای رهبری یک جامعه، بر عهده‏ی پیامبر یا امام قرار می‏دهد که این عهد مقام الهی است. «لا یَنالُ عَهْدِی الظَّالِمِینَ» (بقره، ۱۲۴) بخشی از پیمان‏های الهی که این آیه بر آن تأکید می‏کند، همان پیمان‏های فطری است که خداوند در نهاد همه افراد بشر قرار داده است. چنان که حضرت علی علیه السلام فلسفه‏ی نبوّت را شکوفا نمودن پیمان فطری می‏داند. «و واتر الیهم انبیائه لیستأدوهم میثاق فطرته» (نهج البلاغه، خطبه ۱)

● عهد خداوند چیست؟

از جمله «لا یَنالُ عَهْدِی الظَّالِمِینَ» استفاده می‏شود که رهبری آسمانی، عهد خداوند است و از روایات نیز استفاده می‏شود که نماز، عهد خداوند است.

هر گونه تعهّدی که انسان بین خود و خدا داشته باشد، عهد الهی است. قوانین عقلی، فکری و احکام الهی نیز مصداق عهد الهی می‏باشند.

علّامه مجلسی قدس سره به دنبال آیه‏ی«وَ یَقْطَعُونَ ما أَمَرَ اللَّهُ بِهِ أَنْ یُوصَلَ» یکصد و ده حدیث درباره اهمیت صله رحم، بیان نموده و آنها را مورد بحث قرار داده است. (بحار، ج ۷۱، ص ۸۷)

ما در اینجا برخی از نکات جالبی را که در آن روایات آمده، نقل می‏کنیم:

با بستگان خود دیدار داشته باشید، هر چند در حدّ نوشاندن آبی باشد.

صله رحم، عمر را زیاد و فقر را دور می‏سازد.

با صله رحم، رزق توسعه می‏یابد.

بهترین قدم‏ها، قدمی است که برای صله‏ی رحم و دیدار اقوام برداشته می‏شود.

در اثر صله رحم، به مقام مخصوصی در بهشت دست می‏یابید.

به سراغ بستگان بروید، گرچه آنها بی اعتنایی کنند.

در اسلام وفای به عهد واجب است، حتّی نسبت به کفّار. و عهدشکن، منافق معرّفی شده است، هر چند که اهل نماز باشد. رسول خدا صلی اللَّه علیه و آله فرمودند: «لا دین لمن لا عهد له» آن کس که پایبند تعهّدات خود نیست، از دین بهره‏ای ندارد

صله رحم کنید هر چند فامیل از نیکان نباشد.

صله رحم کنید، گرچه با سلام کردن باشد.

صله‏ی رحم، مرگ و حساب روز قیامت را آسان می‏کند.

بویی از بهشت نصیب شخص قاطع رحم نمی‏شود.

صله‏ی رحم باعث تزکیه عمل و رشد اموال می‏شود.

کمک مالی به فامیل، بیست و چهار برابرِ کمک به دیگران پاداش دارد.

صله رحم کنید، گرچه یک سال راه بروید.

امام صادق علیه السلام می‏فرماید:

پدرم سفارش کرد، با افرادی که با فامیل خود رابطه ندارند، دوست مشو. (تفسیر راهنما و نور الثقلین)

● پیام‏های آیه:

۱ ـ پیمان‏شکنی، شیوه‏ی فاسقان است. «الْفاسِقِینَ. الَّذِینَ یَنْقُضُونَ» (فعل مضارع، رمز دوام است)

۲ ـ به پیمان فاسقان، اعتماد نکنید. کسی که پیمان خداوند را نقض می‏کند، به عهد و پیمان دیگران وفادار نخواهد بود. «یَنْقُضُونَ، یَقْطَعُونَ»

۳ـ انسان در برابر خداوند مسئول است، چون با عقل و فطرت خود، با او عهد و میثاق بسته که به احکام دین عمل کند. «عَهْدَ اللَّهِ»

۴ـ اسلام با انزوا مخالف است.«أَمَرَ اللَّهُ بِهِ أَنْ یُوصَلَ»

۵ـ عهدشکن، به تدریج مفسد می‏شود.«یَنْقُضُونَ، یُفْسِدُونَ»

۶ـ عهدشکن به خود ضربه می‏زند، نه خداوند. «أُولئِکَ هُمُ الْخاسِرُونَ»

آمنه اسفندیاری

منابع:

۱- تفسیر نور ج۱

۲- تفسیر راهنما

۳- تفسیر نور الثقلین

۴- بحار، ج ۷۱، ص ۸۷

۵- نهج البلاغه، خطبه ۱

۶- بحار، ج ۷۲، ص ۱۹۸