عقاب طلایی

عقاب طلایی از بزرگ ترین پرندگان شكاری است كه در مناطقی نظیر دشتهای كم گیاه و خشك, جنگلهای كوهستانی و صخره های ساحلی زندگی می كند

عقاب طلایی از بزرگ‌ترین پرندگان شكاری است كه در مناطقی نظیر دشتهای كم‌گیاه و خشك،‌ جنگلهای كوهستانی و صخره ‌های ساحلی زندگی می‌كند.

این جانور در ایران در امتداد دو رشته کوه البرز و زاگرس سکونت دارد. ماده از نر بزرگ تر است و جز این تفاوتی ندارند. در ۴ تا ۵ سالگی بالغ می شود. عقاب طلایی نام خود را از پرهای طلایی و برنزی تاج، سر و پشت گردنش گرفته است. قهوه ای تیره است و از دور به سیاهی می زند. ساق یا چکمه ای و از هر دو طرف پوشیده از پر است. در هنگام پرواز بالها کمتر به بالا خم شده و تقریبا مسطح است. مناطق صخره ای، چشم اندازهای فراخ را به زمینهای هموار و مناطق جنگلی ترجیح می دهد. عقاب طلایی تنها با یک جفت دیده می شود و تک همسر است و احتمالا تا پایان عمر پیوند جفتها برقرار می ماند.

این جانور برای شکار استراتژیهای گوناگونی دارد. هرکدام قلمرویی به وسعت ۹۰ کیلومتر دارند و می توانند طعمه ای به وزن ۶/۳ کیلوگرم را طی پرواز حمل کنند. سرعت متوسط عقاب طلایی ۵۰ کیلومتر در ساعت ثبت شده است که می تواند در زمان شیرجه آن را به ۳۲۰ برساند. این حیوان به طور متوسط روزانه ۳۰۰ گرم گوشت می خورد که عمدتا از پستانداران تغذیه می کند و پرندگان انتخاب دوم آن است. چند لانه دارند که به طور چرخشی از آن استفاده می کنند و در شرایط لانه می توانند ۳ متر قطر و ۴ متر ارتفاع داشته باشند. معمولا ۲ تخم می گذارند و تا ۴۵ روز روی آنها می خوابند.

انواع عقاب جزء گونه‌های جانوری حمایت شده از سوی سازمان حفاظت محیط‌زیست به شمار می‌ آید و زنده‌گیری و نگهداری آن ممنوع است و متخلفان از این قانون به پرداخت یك میلیون و ۲۰۰ هزار تومان (۱۲ میلیون ریال) جزای نقدی، جریمه خواهند شد.

● عقاب طلایی در اساطیر

ابوریحان بیرونی می‌نویسد که عقاب بال گشوده را که پرچم ایرانیان بود بر سر نیزه بلندی در پیشاپیش سپاهیان می‌گرفتند. گزنفون تاریخ نویس یونانی می گوید: «پرچم ایرانیان عقابی بود از زر ناب که بر سر نیزه می‌افراشتند.» و در پیوند با به فال نیک گرفتن آن و اینکه نمادی از بهروزی و پیروزی بوده است، داستانی درباره‌ کوروش بزرگ نوشته است که هنگامی که وی با سپاهیان خود به جنگ آشور می‌رفت پدرش او را تا مرز کشور پارس همراهی کرد و در آنجا عقابی دید که پیشاپیش آنان در پرواز است. پدر کوروش آن را به فال نیک گرفت و با خود گفت که پسرش در این جنگ پیروز خواهد شد.

بر روی یک قطعه کاشی که در کاوشهای باستان شناسی در تخت جمشید یافت شده، نقش شاهینی با بالهای گشاده دیده می‌شود که در چنگال خود گویی را گرفته و گوی دیگری نیز بر سر دارد. به گمان پژوهشگران این عقاب بال گشوده نمادی از خداوند است که بر روی پرچم هخامنشیان نیز نقش می‌شده است. زیرا بیشتر تاریخ نویسان گذشته یادآوری کرده‌اند که بر پرچم ایران عقابی نقش بسته بوده است که آن را پیشاپیش سپاه می گرفتند، و این خود نمادی از پیروزی بوده است.