نسخه درمان گردشگری

گردشگران بسیاری برای دریافت خدمات درمانی به ایران می آیند

«همیشه هم نباید ایده‌ها از سوی مقامات مطرح شود. گاهی هم لازم است مردم طرح‌ها و ایده‌هایشان را با مقامات درمیان بگذارند و آنها هم به آن جامه عمل بپوشانند»؛ این حرف‌های یکی از مخاطبان دنیای اقتصاد است که هفته گذشته با گروه گردشگری روزنامه درمیان گذاشت.

آقای صبوری حالا ۳۰ سال است که در اطراف حرم امام رضا(ع) مشغول کار است و تجربه تعامل با زائران خارجی، او را به این نتیجه رسانده که اعراب بسیاری برای درمان به ایران و به ویژه مشهد می‌آیند؛ اعرابی که هم برای زیارت مشهد را انتخاب کرده‌اند و هم برای درمان.

او می‌گوید: «سال‌های پیش عرب‌های حاشیه خلیج فارس و دیگر مناطق، به ایران می‌آمدند و عمل‌های ضروری مانند عمل چشم و قلب انجام می‌دادند». حالا اما او با کسانی آشنا شده که برای عمل‌هایی مثل لیزیک و زیبایی از کشورهای دیگر به ایران و به طور اخص به مشهد می‌آیند. «همه این شواهد نشان از آن دارد که پتانسیل‌های بسیاری برای گسترش این نوع توریسم داریم؛ توریسم سلامت.» آقای صبوری این را می‌گوید و اضافه می‌کند: «اما متاسفانه مراکز درمانی شکیل و سازمان‌یافته، به قدر کافی وجود ندارد و تا آمادگی کامل برای پذیرایی تمام و کمال از گردشگران درمانی، راه بسیاری پیش‌رو است.»

به سراغ یک گردشگر بحرینی می‌رویم؛ کسی که اجدادش ایرانی بوده‌اند و حالا برای درمان خواهران، برادر و همسرش تنها ایران را برمی‌گزیند. اسماعیل اسدی به خبرنگار دنیای اقتصاد گفته که معمولا برای دندان‌پزشکی، لیزیک چشم و درمان قلب به ایران می‌آید. این کار برای او هم فال است و هم تماشا: «هم می‌آییم برای درمان و هم امام رضا(ع) را زیارت می‌کنیم.» آقای اسدی ادامه می‌دهد: «گرچه برخی اقوام برای درمان به هند و اردن نیز می‌روند اما من ایران را ترجیح می‌دهم؛ چراکه به پزشکان ایرانی و خدماتی که اینجا دریافت می‌کنم اطمینان دارم.» با این حال آقای اسدی نگرانی مالی هم دارد. برخی از پزشکان به او گفته‌اند که قوانینی مبنی بر این وجود دارد که عمل‌های بیماران خارجی، هر ساله ۲۰درصد افزایش قیمت دارد؛ مساله‌ای که با پیگیری از بیمارستان رضوی مشهد متوجه شدیم که این افزایش ۲۰درصدی صرفا برای بیماران خارجی نیست و درمورد بیماران داخلی نیز صدق می‌کند.

آقای اسدی همچنین اضافه می‌کند اگر افزایش قیمت‌ها بخواهد به همین صورت ادامه پیدا کند، به زودی دیگر برای او و خانواده‌اش صرفه اقتصادی ندارد که جهت درمان به ایران بیایند. او استدلال می‌کند که مثلا اگر هزینه یکی از خدمات برای او در بحرین، معادل هزار بحرینی (واحد پول این کشور) باشد، همان خدمات با کیفیت بهتر در ایران ۴۰۰ بحرینی هزینه دربرخواهد داشت، اما بیش از هزار بحرینی باید برای رفت و آمد، اقامت و خدمات دیگر به جز خدمات درمانی بپردازد. بنابراین بعید نمی‌داند که با ادامه این روند مجبور شود کارهای درمانی‌اش را در بحرین پی بگیرد. گرچه با همه این اوصاف به پزشکان ایرانی بیشتر اعتماد می‌کند تا همتایان بحرینی آنان!

اما آقای عبدالمطلب دیگر گردشگر عرب، از کویت به ایران می‌آید. او و خانواده‌اش نیز سابقه درمان بسیاری در ایران به ویژه مشهد دارند. آقای عبدالمطلب نیز معتقد است هزینه درمان در ایران نسبت به دیگر کشورهای منطقه کمتر است. مثلا او مشابه عملی را که در ایران انجام داده، در عربستان نیز داشته و مجبور شده که چندین برابر هزینه‌ای که در ایران صرف کرده، در عربستان بپردازد. گرچه گله هم می‌کند: «عمل بینی‌ای که پزشک از یک ایرانی ۳میلیون تومان بابت انجام آن دریافت می‌کند، از من بیش از ۱۴میلیون طلب می‌کند!» با این وجود او این هزینه هم برایش چندان اهمیت ندارد و ناراحت است که چرا برای ویزیت پزشک باید زمان زیادی منتظر بماند.

به جز گردشگران عرب البته، تعداد قابل توجهی از بیماران از کشورهایی مثل قرقیزستان و ترکمنستان نیز برای انجام چکاپ، خدمات بستری و دیگر خدمات درمانی، ایران را برمی‌گزینند و این اقبال موجود نسبت به کشورمان در بخش درمان می‌تواند کمک شایانی به درآمدزایی و ایجاد اشتغال بکند.

آن‌گونه که به نظر می‌رسد مشکلات اصلی از عدم سازماندهی مناسب و جامع آب می‌خورد. هیچ سیستم نظارتی صحیح و واحدی بر فعالیت‌های واحدهای درمانی که پذیرای بیماران خارجی هستند، وجود ندارد و سرمایه‌گذاری‌های کافی برای تاسیس مراکز درمانی اختصاصی برای این بیماران صورت نمی‌گیرد.

این عدم نظارت و سازماندهی ممکن است در کوتاه مدت چندان مشکل‌آفرین نباشد، اما در بلندمدت مانع تکامل گردشگری درمانی در کشور خواهد شد. تنظیم سازوکار دقیق و کارآمد برای توسعه توریسم سلامت دغدغه‌ای است که آقای صبوری را به همراهی با ما برای تهیه این پرونده واداشت. او تنها علاقه‌مند است که روزی با آقایان نجفی یا هاشمی (وزیر بهداشت) دیدار داشته باشد و این ظرفیت‌های موجود را به آنها گوشزد کند. «دنیای اقتصاد» نیز از این گزارش رونوشتی جهت استحضار وزیر محترم بهداشت و رییس گرامی سازمان گردشگری از دغدغه‌مندی هموطنانمان برای توسعه و رشد اقتصادی کشور، ارسال خواهد کرد و در هفته‌ها و ماه‌ها آتی پیگیر اقدامات این دو وزارتخانه و سازمان در جهت گسترش گردشگری درمانی خواهد بود.

● آژانس مسافرتی برای توریسم درمانی

کاظم صبوری

چرا به حلقه مغفول صنعت توریسم، گردشگری سلامت، بی‌توجهی می‌شود؟ چرایی این پرسش را می‌توان در درجه اول در نبود اندیشه و روحیه کارگروهی در مدیران مربوطه جست‌وجو کرد. برای موفقیت در این کار ابتدا باید هماهنگی لازم در مدیران وزارت بهداشت و مدیران سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری برقرار شود. اما باید بررسی کرد که چگونه می‌توان توریسم درمانی را به برگ زرینی برای توسعه کشور تبدیل کرد؟ چند راهکاری که در ذیل به اختصار به آن اشاره می‌شود نیاز به هم‌اندیشی همه اندیشمندان امر جهانگردی و سلامت دارد و این امید می‌رود که با بررسی‌های سازمان‌های مربوطه، به مرحله اجرا درآید.

۱- ایجاد ردیف مدیریتی در وزارت بهداشت و سازمان میراث، اختصاصا برای توریسم درمانی

۲- به کارگیری مدیرانی کاردان و دارای اندیشه‌ای پویا برای انجام کارگروهی

۳- ایجاد دفاتر آژانس مسافرتی تخصصی جهت ارائه خدمات به بیماران خارجی از قبیل: تهیه بلیت، رزرو هتل، انجام هماهنگی‌های لازم با مراکز درمانی و مطب پزشکان و...

۴-ارائه خدمات تاکسیرانی مخصوص بیماران و همراهان از فرودگاه تا هتل و مراکز درمانی به صورت شبانه‌روزی

۵- ارتقای دانش پزشکان و پرستاران و آموزش زبان‌های خارجی به آنها

۶- تربیت مترجمان آگاه به امور پزشکی جهت همراهی بیمار در تمامی مراحل درمان

۷- پیگیری پرونده بیمار و آگاهی از باز یافتن سلامت او حتی پس از بازگشت به کشورش توسط مراکز درمانی و پزشک معالج.

هم‌اکنون برخی از خدماتی که در بالا به آنها اشاره شد، به صورت غیررسمی توسط برخی افراد صورت می‌پذیرد و عدم نظارت بر کار آنها باعث شده که چنین افرادی هزینه‌های گزاف از گردشگران دریافت کنند و خدمات نامناسب ارائه دهند و این اتفاق به مرور زمان به وجهه کشورمان آسیب خواهد زد. شایسته است با سامان دادن به این خدمات از هرگونه فعالیت‌های غیررسمی جلوگیری به عمل آید.