دوشنبه, ۲۲ بهمن, ۱۴۰۳ / 10 February, 2025

مجله ویستا

اثرات سنگ ها

از عهد باستان به دلیل اعتقاد مردم آن دوران به خواص ویژه خرافاتی و شاید ماوراءالطبیعه این اجسام همواره مورد توجه بوده اند . انسان عهد باستان باور داشت این جسم زیبا ویا هنر خلاقه طبیعت در درون خود خواصی پنهانی دارد که انسانها را به سمت خود می کشد . همین کشش باعث شد بسیاری از ادیان باستانی به دنیای اوهام و غیر واقعی روی آورند. این ادیان گوهرها را در راه منافع دینی خود مورد استفاده قرار می دادند. هنوز هم وقتی انسانی در مقابل یک گوهر و یا بلور زیبا و خوشرنگ و شفاف قرار می گیرد حیران از این است که چه نیرویی این سنگ را به این اندازه زیبا آفریده است . یک بلور زیبا درون خود عناصری دارد که بر زیبایی آن می افزاید.

در حقیقت عنصر اصلی که باعث این پدیده ها می شود ، همان نور است که زندگی بدون آن ممکن نیست . از آنجا که نور زیبایی را به گوهر یا کانی می دهد، زیاد دور از شگفتی نخواهد بود که انسانهای دوران گذشته نور را پرستش می کردند و لذا پیدایش برخی خرافات در مورد گوهرها نیز سرچشمه ای از نور دارد . به جرأت می توان گفت بیشتر افرادی که با خود گوهر حمل می کنند ، بدون آگاهی از این مطلب از این تصور انسانی پیروی می کنند ، چون برای آنها خواص نوری و خرافاتی نسبت به ارزش مادی گوهر ، اهمیت بیشتری دارد. حتی به تازگی در اروپا و آمریکا کتابهای بی شماری چاپ شده که پر از پدیده های خرافاتی گوهرها و سنگهاست در حالی که علم ارزشی برای این مطالب قائل نیست .

(فرهنگ گوهرشناسی ، دیباچه)

گوهر واژه ای فارسی برابر با جوهر و جواهر است که به سنگهای گرانبها یا قیمتی یا احجار کریمه اطلاق می شود و به نامهای سنگ های زینتی، تزئینی ، آذینی ، پیرایه ای و احجام نفیسه هم آمده است .

بعضی از نگین ها را اثر و خاصیتی است که نمی توان آن را انکار نمود، چنانکه فردی را نزد حاکمی به سبب جرمی می بردند حضرت صادق (علیه السلام) فرمود که انگشتری عقیق به او برسانند، انگشتری به او رساندند و مکروهی به او نرسید . یا شخصی را از برابر حضرت امام محمد باقر (ع) گذرانیدند تازیانه بسیار بر او زده بودند . حضرت فرمود: انگشتر عقیق او کجاست، اگر با او می بود تازیانه نمی خورد . یا آنکه کسی نزد حضرت خاتم (ص) آمد و شکوه نمود که دزد در راه اموال مرا ربود، حضرت فرمود: چرا انگشتر عقیق در دست نداشتی که آن از هر بدی آدمی را نگاه می دارد .

سنگهای با ارزش فراوانند و در بین این هزارها سنگ گران قیمت پیامبران و ائمه اطهار (ع) تنها بر چند سنگ صحه گذاشته اند اما نه به خاطر آنکه اثری جادویی دارند، بلکه آن نگین هرچه باشد برگزیده شده و برای دارنده آن اثراتی از جمله فتح مهمات و دفع بلیات و غیره دارد و اثرات آنها ذاتی نیست و از جانب خدای تعالی است . پس اگر کسی اثر آنچه را که همراه خود می دارد ، ذاتی و مستقل بداند به خدای یگانه شرک ورزیده است . ضمن آنکه استفاده بعضی از انگشترها مثل طلا برای مردان و انگشتر آهنی و مسی و نگین راه راه بر زنان و مردان را ممنوع کرده اند .

در تفسیر قمی جلد دوم از امام صادق (ع) روایت شده است: همه ملک سلیمان را خداوند در انگشتر او قرار داده بود، هرگاه سلیمان آن در دست می گذاشت تمامی جن و انس و شیاطین و همه پرندگان و وحوش به نزد وی حاضر گشته و از او اطاعت می کردند . باد مأمور حمل تخت او بود و همه شیاطین و انسانها و پرندگان و چهار پایانی که تحت اوامرش بودند همگی آنها را جابه جا می نمود.

سلیمان به هنگام رفتن به بیت الخلا، انگشترش را در اختیار برخی از خدمتکارانش قرار می داد. روزی شیطان آمد و خادم او را گول زد و انگشتر را از او ستاند و آن را در دست نهاد ، نتیجه آن شد که تمام شیاطین و جن و انس و پرندگان و وحوش مسخر او گشتند و آن حضرت در جست و جوی انگشتر شد ولی آن را نیافت .

سرانجام شیطان ترسید که مردم متوجه حیله او شوند آن را به دریا انداخت . خدای - عزوجل - ماهی را مأمور به بلعیدن آن انگشتر نمود ، بنی اسرائیل چهل روز در جست و جوی حضرت سلیمان بودند و از آن طرف سلیمان در ساحل دریا به دنبال انگشتر بود و با گریه و زاری به سوی خدای تبارک و تعالی استغفار می نمود و از این اتفاق به جانب خدا توبه می کرد . پس از چهل روز به صیادی رسید که ماهی صید می کرد ، حضرت سلیمان به او کمک نمود . آن صیاد پس از صید ، یک ماهی به سلیمان داد ، او شکم ماهی را شکافت انگشتر خود را در آن دید و انگشتر را به دست کرد و شیاطین و جن و انس و پرندگان و وحوش در برابرش خضوع کردند و پادشاهی او به همان حالت اول بازگشت و حضرت ، آن شیطان (که انگشتر را ربوده بود) به همراه لشگری که همراه او بودند به وسیله اسماء الهی حبس نمود و عده ای را در دل دریا و بعضی را در میان سنگ و صخره ها زندانی نمود و آن شیاطین تا روز قیامت زندانی و معذب هستند .

از قدیم الایام به فوائد سنگها و جواهرات و نیز به خواص مغناطیسی و درمانی آنها توجه داشته و در طب سنتی از آن بهره می جستند.

گاهی شنیده می شود فلانی با داشتن یک انگشتر خیر و برکات فراوانی یافته و کارها مطابق میل او پیش می رود و دیگری انگشتری دارد ولی هیچ کاربردی برایش ندارد. این به جهت آن است که باید در انتخاب نوع نگین دقت لازم به عمل آید و نگینی انتخاب شود که با طبع و مزاج شخص موافق باشد و برای انتخاب جواهر موافق با مزاج و طبع هر شخس دو راه وجود دارد:

راه اول: توجه به روز تولد است . مثلاً اگر شخصی روز پنجشنبه تولد یافته، روز پنجشنبه به ستاره مشتری تعلق دارد، برای او سنگهایی که متعلق به مشتری و موافق با آن است تجویز می شود .

راه دوم: به ماه و برج تولد فرد توجه می شود . سنگهای موافق طبق ماه تولد اشخاص به عبارت زیر است:

● آداب انگشتری در روایات اسلامی

▪ نگین عقیق

الف) ایمنی دهنده در سفرها بوده و آدمی را از بدی ها حفظ می کند(۱)

ب) با خیر و نیکی روبه رو می کند(۲)

ج) غم و غصه را رفع می کند(۳)

ه) فقر را از بین می برد(۵) و باعث گشایش رزق می شود(۶)

و) کارها را به نیکی و خوبی تمام می کند(۷)

ز) موجب اجابت دعا(۸) و برآورده شدن هر حاجتی می شود(۹)

ح) موجب برکت و باعث ایمنی از بلا می شود(۱۰)

ط) ایمنی از پادشاه ظالم(۱۱)

ی) همراه داشتن آن به هنگام نماز معادل هزار رکعت است(۱۲)

حضرت محمد (صلی الله علیه و آله) فرمودند: (یا علی) همانا عقیق اولین کوهی است که به ربوبیت خدای متعال و نبوت من و وصی بودن تو و امامت فرزندانت و اختصاص داشتن بهشت به پیروان تو و اختصاص آتش به دشمنان تو شهادت داده است.

▪ انگشتر شرف شمس

شرف شمس در نوزده درجه حمل است و این حروف عالیات که هفت و سیزده اند، به همین اسم شریف شرف شمس شهرت دارد، برنگین انگشتری نقش کنند که صورت صحیح آن این است:

و اگر به این اشکال دیده شود صحیح نیست و صورت صحیح آن همان است که ذکر شد.

همگی آن را اسم اعظم دانسته اند و خاتم آن را که اولین کلمه است، خاتم سلیمانی گفته اندو آن را به عوالم خمسه که حضرت خمس در اصطلاح عارفان است تفسیر کرده اند و در صفحه ۹۲ و ۹۳ و ۲۲۲ و ۲۲۳ حظ و لذ در تأثیر از جعفر خابیه امام صادق از امیرالمؤمنین علیهاالسلام اموری را برشمارد و انتساب آنها را به تورات و انجیل و قرآن ذکر کرده است و نیز بونی در کتاب شمس معارف کبری جلد اول اوفاقی بسیار در خواص آن آورده است که «ضحکه للمغفل و عبره للمحصل».

▪ نگین فیروزه

الف) باعث بی نیازی و دوری فقر می گردد.(۱۳)

ب) جهت ایجاد فرزند مؤثر است. (۱۴)

ج) در استجابت دعا مؤثر است.(۱۵)

د) عامل فتح و پیروزی است. (۱۶)

هـ) دور گرداننده دردها از دیدگان است.(۱۷)

و) موجب گشایش سینه می گردد.(۱۸)

ز) قوت دل را زیادمی کند. (۱۹)

ح) باعث برآورده شدن حاجات می شود.(۲۰)

یکی از خادمان امام هادی (علیه السلام) از آن حضرت جهت زیارت علی بن موسی الرضا اجازه سفر به سرزمین توس گرفت. حضرت به او فرمودند: انگشتری با نگین عقیق زرد به همراه داشته باش که بر روی آن حک شده باشد «ماشاءالله لاقوه الا بالله استغفرالله» و بر آن سوی نگین «محمد و علی» حک کن.

خادم می گوید: از نزد امام بیرون شدم و انگشتری را طبق دستور امام تهیه کردم و مجدداً برای خداحافظی به حضور امام رفتم. فرمودند: انگشتری دیگر با نگین فیروزه باید همراهت نمایی که در بین توس و نیشابور شیری با تو روبه رو می شود و قافله را از راه رفتن بازمی دارد، به سوی آن شیر رفته و انگشتر را نشانش می دهی، به او بگومولای من می گوید از راه کنار برو. بعد اضافه کرد، باید نقش روی انگشتر (الملک لله» و سمت دیگر آن «الملک لله الواحد القهار» باشد که انگشتر حضرت علی (علیه السلام) این نقش را داشته است. که آن سپری در برابر درندگان و عامل پیروزی در جنگهاست.

▪ نگین یاقوت

الف) باعث از بین رفتن فقر می شود.(۲۱)

ب) دارنده آن نجابت و بزرگی می یابد.(۲۲)

ج) پریشانی را زایل می کند.(۲۳)

رسول خدا (صلی الله علیه و آله) خطاب به امام حسین (علیه السلام) فرمودند:

فرزندم، انگشتر یاقوت و عقیق به دست کن که فرخنده و مبارک است و هرگاه کسی به آنها نگاه کند نور صورتش زیاد می شود و یک رکعت نماز با آن دو، برابر با هفتاد رکعت نماز بدون آنهاست...

▪ نگین زمرد

الف) سبب آسانی کارهاست.(۲۴)

ب) زایل کننده فقر است. (۲۵)

ج) فقر را به توانگری مبدل می کند.(۲۶)

از امام رضا (علیه السلام) درباره نگینی که از سنگ زمرد ساخته می شود، پرسیدند؟

امام فرمود: اشکالی ندارد اما به هنگام طهارت گرفتن (استنجار) آن را از دست درآورند.

▪ نگین جزع یمانی

حضرت علی (ع) فرمود: «انگشتر جزع یمانی در دست کنید که رد نمی کند مگر متمردان شیاطین را»

▪ نگین سنگ زمزم

حسین بن عبدالله از امام علی نقی (ع) سؤال کرد: «آیا خوب است از سنگ ریزه ای که از چاه زمزم بیرون آرند، انگشتری سازند؟

فرمودند: بلی ، اما چون خواهد استنجاء کند، از دست بیرون آورد.»

▪ نگین حدید چینی

الف ) جهت نیرومندی نیک است . (۲۷)

ب ) باعث دوری اجانین و شیاطین می شود. (۲۸)

ج ) از شر هر موجودی در امان می دارد.(۲۹)

د ) اثر چشم بد را از بین می برد. (۳۰)

ه ) باعث آسانی وضع حمل می شود. (۳۱)

البته این انگشتر به هیچ وجه به زنان باردار توصیه نمی شود چون برای جنین خطر دارد.

ژ ) برای اجابت حاجات دشوار نیک است . (۳۲)

ز ) باعث ایمنی از ترس می شود . (۳۳)

ح ) همراه داشتن آن به هنگام نماز مکروه است (۳۴)

▪ انگشتر در دست راست یا چپ

از امام کاظم (ع) سؤال شد آیا انگشتر را باید در دست راست کرد؟ فرمودند: هرطور که می خواهی، دست راست باشد یا چپ.

رسول خدا فرمود: یا علی !انگشتر در دست راست کن که این عمل فضیلتی است از سوی خدای - عزوجل - برای آفریدگان مقربش.

ابوالعلاء از امام صادق (ع) در باره انگشتر به دست راست کردن سؤال کرد و گفت: من دیده ام بنی هاشم انگشترهای خود را در دست راست می نهند.

حضرت فرمود: پدرم امام محمدباقر (ع) در دست چپ انگشتر می گذاشت و او (پدرم) افضل بنی هاشم و فقیه ترین آنها بود.

امام حسن عسکری (ع) در سال دویست و شصت قمری خطاب به شیعیان فرمودند: تاکنون امر ما این بود که انگشترتان را به دست راست بگذارید. این در حالی بود که ما (اهل بیت) در میان شما حاضر بودیم ولی اکنون امر می کنیم انگشتری را به دست چپ کنید به جهت آنکه ما از میان شما غائب می شویم تا زمانی که پروردگار امرما و امر شما را ظاهر کند همانا این بهترین دلیل برای شما در ولایت ما اهل بیت است. همان لحظه شیعیان در حضور امام انگشترهای خود را از دست بیرون کرده و در دست چپ شان قرار دادند و حضرت به آنان فرمودند: این قضیه را برای شیعیان ما نقل کنید.

رسول اکرم می فرماید: امتم را از دست کردن انگشتر در انگشت سبابه و وسط نهی می کنم و در روایتی دیگر این عمل (انگشتر در انگشت سبابه و وسط نمودن) را از افعال قوم لوط دانسته‌اند.

پی‌نوشت‌ها:

(۱، ۸، ۱۱ ، ۱۲ ، ۱۳) امام جعفر صادق (ع)

(۲ و ۳ و ۵ و ۷ و ۱۵و ۲۵) رسول خدا (ص)

(۴، ۶ ، ۱۴ ، ۲۳ ، ۲۴ ، ۲۶) امام رضا (ع)

(۹) امام سجاد (ع)

(۱۰ ، ۲۲ ، ۲۷ ) حضرت علی (ع)

(۱۶) امام هادی (ع)

( ۱۷ ، ۱۸ ، ۱۹ ، ۲۰ ، ۲۱) امام صادق (ع)

( ۲۸ ) باقرین (ع)

(۲۹ ، ۳۰ ، ۳۱ ، ۳۲ ، ۳۳ ) امام صادق (ع)

( ۳۴ ) حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف

منابع و مآخذ : الکافی ، تهذیب الاحکام ، وسایل الشیعه، مکارم الاخلاق ، امامی شیخ طوسی ، عیون اخبار الرضا، حلیه المتقین، هزار و یک نکته.