ذائقه سازها و ذائقه سوزها

گفت و گو با دکتر کامران کامروا درباره علل تضعیف و تقویت حواس چشایی و بویایی

«حواس بویایی و چشایی قابل تقویت نیستند»! این جمله را دکتر کامران کامروا، متخصص گوش، حلق و بینی و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران در ابتدای گفت‌وگوی خود با ما درباره حس چشایی و بویایی گفتند و آب پاکی روی دست تمام کسانی ریختند که فکر می‌کنند می‌توان با تکنیک‌های خاصی این حواس را تقویت کرد...

اگر دوست دارید اطلاعات بیشتری در این زمینه به دست بیاورید، خواندن ادامه این مطلب را به شما توصیه می‌کنیم.

▪ آیا می‌توان حس چشایی یا بویایی را تقویت کرد؟

نه، نمی‌توان هیچ‌یک از حواس خود، از جمله حس بویایی، چشایی یا بینایی را تقویت کرد. البته امکان حساس کردن حس‌های مختلف وجود دارد؛ مثلا با بو کردن مکرر مواد مختلف، حس بویایی به آن بوهای خاص حساس‌تر می‌شود اما همان‌طور که گفتم، امکان ارتقا و تقویت این حس‌ها با هیچ تکنیکی وجود ندارد.

▪ چرا برخی افراد حس چشایی و بویایی قوی‌تری دارند؟

داشتن حواس قوی یا ضعیف، کاملا ژنتیکی،‌ فردی و حسی- عصبی است؛ یعنی برخی افراد به‌طور ژنتیکی و مادرزاد، حس لامسه، بویایی و چشایی قدرتمندتری دارند. قوی یا ضعیف بودن حواس افراد، به آستانه عصبی آنها بستگی دارد؛ مثلا برخی از افراد آستانه درد پایین‌تر و برخی آستانه درد بالاتری دارند. در مورد حس چشایی و بویایی هم همین مساله صدق می‌کند.

▪ داشتن حس چشایی و بویایی قوی می‌تواند فایده یا ضرری برای فرد داشته باشد؟

ضرری که ندارد اما فایده دارد؛ اولین فایده‌اش این است که چنین افرادی می‌توانند به کمک حس بویایی و چشایی خود به راحتی سلامت و طعم مطلوب خوراکی‌هایی را که می‌خورند، حس کنند و از مصرف احتمالی غذاهای فاسد، آلوده یا نامناسب در امان بمانند. از افرادی که حواسی بسیار قوی دارند و تعدادشان هم بسیار اندک است، در صنایع مختلف مانند صنایع تولید عطر و ادکلن، لوازم آرایشی، شکلات و سایر موادغذایی کمک گرفته می‌شود زیرا چنین افرادی می‌توانند با حس بویایی و چشایی قوی خود، کیفیت عطر یا طعم محصولات را تایید کنند. حتی گاهی دیده می‌شود که از این افراد در مراکز نظامی برای کشف برخی مخدرها هم استفاده می‌شود.

▪ آیا عادت‌های غلطی در زندگی وجود دارند که باعث ایجاد اختلال در سلامت حس چشایی و بویایی ما شوند؟

بله، بدترین عادتی که می‌تواند حس چشایی و بویایی را به شدت تضعیف کند، سیگارکشیدن و مصرف دخانیات است. مصرف این مواد، هم باعث تخریب دیواره عصب می‌شود و هم مخاط را ضعیف می‌کند. حواس چشایی و بویایی که فعالیت فیزیکی و شیمیایی دارند، با تحریک هر نوع ماده‌ای که به هر نحوی باعث از بین رفتن مخاط شوند، روز به روز ضعیف‌تر می‌شوند. البته بیماری‌هایی مانند رینیت، آلرژی‌های غیرفصلی، سرماخوردگی، عفونت‌های داخل بینی، سینوزیت، پولیپ و مصرف برخی داروها هم می‌توانند بر کاهش حس بویایی و چشایی تاثیر بگذارند. به همین دلیل توصیه می‌شود در صورت ابتلا به چنین بیماری‌هایی و برای پیشگیری از ایجاد اختلال در حواس بویایی و چشایی، بلافاصله به پزشک مراجعه کنید تا اقدام‌های درمانی لازم برایتان انجام شود.

▪ آیا اینکه می‌گویند خوردن غذا و نوشیدنی‌های داغ در درازمدت باعث ایجاد اختلال در حس چشایی می‌شود، درست است؟

بله، اگر فردی نوشیدنی یا موادغذایی داغ، نوشیدنی‌های الکلی و تنباکوی جویدنی استفاده کند،‌ تاثیری منفی روی مخاط زبان و دهان او می‌گذارند و در درازمدت باعث ایجاد اختلال چشایی در وی می‌شوند و حساسیت چشایی فرد را کاهش می‌دهند.

لیلی افروغ