شنبه, ۹ تیر, ۱۴۰۳ / 29 June, 2024
ای تو را با هر دلی رازی دگر
![ای تو را با هر دلی رازی دگر](/web/imgs/16/159/w4eg21.jpeg)
در سال ۱۹۹۳ یعنی حدود ۱۸ سال قبل، تحقیقی روی ۱۰ هزار کارمند دولتی انجام گرفت که بین آنها، هم افراد با ایمان و اهل دعا حضور داشتند و هم کسانی که دعا نمیکردند. در این مطالعه مشاهده شد میزان مرگ و میر افرادی که دعا نمیکردند به دلیل مشکلات قلبی و عروقی بسیار بیشتر از افرادی بود که اهل دعا بودند...
در سال ۱۹۹۵ تحقیق دیگری روی ۲۵۰ نفر که عمل جراحی قلب باز انجام داده بودند، انجام شد. در این مطالعه نیز دانشمندان در کمال حیرت دیدند افرادی که از ارتباط مذهبی و حمایت اجتماعی بیشتری برخوردار بودند، ۱۲ بار کمتر از کسانی که فاقد این ارتباط بودند، با مرگ دست به گریبان شدند. این تحقیقات روی افراد عادی نیز انجام گرفت و دیده شد در میان افرادی که عادت به انجام امور مذهبی از قبیل دعا و نماز دارند، بیماری افسردگی شیوع کمتری دارد. به همین بهانه در ماه مبارک رمضان، ماه دعا و نیایش، در گفتوگو با دکتر حسین اعرابی، روانشناس به بررسی نقش دعا از منظر روانشناسی پرداختهایم که در ادامه میخوانید.
▪ آقای دکتر! دعا از دیدگاه روانشناسی چه جایگاهی دارد؟
- بهطور کلی ذهن تحلیلگر دانشمندان اعم از روانشناسان و غیر روانشناسان، همواره به دنبال اثبات یک وجود و قدرت برتر و تاثیرگذار بر زندگی انسان بوده است. این جستجو میتواند هم ذهن دانشمندان مومن و معتقد به خدا را به خود مشغول کند و هم ذهن دانشمندانی را که چنین باوری ندارند. در واقع نگاه ما به دین از ۲ زاویه میتواند باشد؛ یکی نگاه از درون که نگاه باورمندان و پیروان دین است که قاعدتا آن را قبول دارند و به آن ایمان آوردهاند و دیگری نگاه افرادی که چنین باوری ندارند ولی آیا افرادی که خارج از این دایره باورمندی قرار میگیرند، از این مقوله جدا هستند؟ در عمل میبینیم که اینگونه نیست. در روانشناسی بهخصوص در دهههای اخیر یعنی بعد از اینکه نظریات روانشناسان رفتارگرا به گونهای دچار تحول شد، به مسایل مذهبی، عرفانی و الهیات از بیرون نگاه خاصی پیدا شد یعنی حکمت عملی که جایگاه روانشناسی بود، به سمت حکمت نظری سوق داده شد زیرا رفتارگرایان فهمیدند در حکمت نظری یافتههایی وجود دارد که میتواند به آنها کمک کند؛ از جمله دعا.
▪ و این یافتهها چه بود؟
- وقتی از قدرت لایزال و نامحدودی کمک میخواهیم، این درخواست به ما انرژی خاصی تزریق میکند که از مسایل صرفا مذهبی جداست. این انرژی توانمندیهای پنهان ما را ارتقا میدهد بنابراین به ذهن ما تفکر و اندیشهای میرسد که یک لحظه قبل نمیرسید و تواناییای را در خود میبینیم که یک لحظه قبل نداشتیم. به همین دلیل در حال حاضر مساله دعا به طور جدی در روانشناسی جدید مطرح شده است. ممکن است برخی بگویند این حالتها به دلیل وجود تلقین است. اگر با همین نگاه هم به قضیه نگاه کنیم، باید بگوییم تلقین هم میتواند توانمندیهایی را در انسان ایجاد کند. دنیا فراتر از این ارتباطاتی است که ما میتوانیم ببینیم. ارتباطاتی که به وسیله امواج لایتناهی ایجاد شده است و با انرژی مثبت خود میتواند در سرنوشت، رفتار و روابط ما موثر باشد. ما در روانشناسی با این دید به مقوله دعا نگاه میکنیم.
▪ یعنی برخی از روانشناسانی که هیچ اعتقادی به خدا نداشتند، دیدگاه خود را به این قضیه تغییر دادند؟
- بله، از آنجا که رفتارگرایان، اندیشه مادهگرا داشتند، طبعا نمیخواستند این مساله را باور کنند و اصولا فرآیندهای مغزی را هم باورنداشتند. فقط هرچه میدیدند، تجربه میکردند و اندازه میگرفتند، باور داشتند. این دانشمندان حدود یک قرن بر علم روانشناسی حکومت کردند. به همین دلیل باعث شدند روانشناسی از علوم الهی و حکمت نظری جدا شود اما در دهههای اخیر که شناختگرایی وارد میدان شد، دریافتند چیزی فراتر از آنچه که قابل رویت است، وجود دارد که در زندگی ما موثر است، بنابراین جرات یافتند و بسیاری باورشان را اصلاح کردند و پذیرفتند که در دنیای ما نیروهایی وجود دارد که قابل رؤیت وحتی قابل اثبات علمی نیست ولی بر رفتار، ارتباطات و سرنوشت انسانها تاثیر دارد اما هنوز بسیاری از روانشناسان غربی مادهگرا هستند و حتی وجود خدا را قبول ندارند. باوجود این افکار باز هم تاثیر دعا تایید شده یعنی تاثیر دعا در زندگی، رفتار و روابط بین انسانها به اثبات رسیده است. این گام اول و موفقیت مهمی در علم روانشناسی محسوب میشود ضمن اینکه به طور کلی دعا حاصل و نتیجه ایمان و خداباوری است یعنی حتی فرد مادهگرایی که سعی دارد اثبات کند دنیا از طریق تحول ماده به وجود آمده است، وقتی وارد مرحله دعا شود ناخواسته خداباور میشود یعنی از یک نیرویی فراتر از آنچه میبیند و حس میکند، کمک میخواهد چه به آن اقرار بکند و چه اقرار نکند.
▪ از نظر روانشناسی، چه شرایطی باید وجود داشته باشد تا دعا تاثیرگذار باشد؟
- اگر دعا را جلب یاری، کمک یا حمایت از یک منبع قدرت لایزال برای تحقق یک هدف، اعم از رفع مشکل یا ایجاد فرصت جدید در زندگی تعریف کنیم، میبینیم برای اینکه موثر واقع شود باید ویژگیهایی داشته باشد. دعا یعنی دعوت. دعوت به اینکه من چیزی را میخواهم و نیرویی میتواند به من کمک کند تا به آن برسم. پس خواسته ما باید جزو محرمات و مکروهات نباشد. ما نمیتوانیم چیز بدی بخواهیم. خواسته موردنظر نباید برای خودمان و دیگران مضر و آسیبزننده باشد. علاوه بر این، آنچه میخواهیم انجام شود، باید ممکن و عملی باشد.
▪ منظورتان چیست؟
- دنیا بر محور عدالتی میگردد که این عدالت میتواند برگرفته از تعادل باشد که خود معنای وسیعی دارد. اگر من چیزی را از صمیم قلبم بخواهم که شایستگی، اهلیت و صلاحیت رسیدن یا داشتن آن را نداشته باشم یعنی حق خود و دیگری را ضایع کردهام. ضمن اینکه برای رسیدن به هر هدفی باید تلاش کرد و این طور نیست که انسان بنشیند و همهچیز را با دعا از خدا بخواهد. دعا فقط برای غلبه بر مواردی است که خارج از کنترل و اراده و جزو خواستههای منطقی و مجاز ماست. در این صورت باید تمام جوانب را در نظر بگیریم و دعا کنیم. در واقع دعا برای رفع موانعی است که خارج از اختیارات ممکن رخ میدهد. اینها ویژگیهایی است که ما برای دعا بهعنوان یک تلقین مثبت و ارتباط با یک منبع لایتناهی، نیرومند و قدرتمند قائل هستیم.
▪ دعا چه فوایدی برای انسانها و روابط بین فردی آنها دارد؟
- دعا میتواند توانمندیهای ما را ارتقا دهد و این جنبه علمی دارد. دعا میتواند به انسان آرامش بدهد و تنشها و اضطرابها را از وی دور کند. دعا یک نیروی انرژیدهنده است. یکی از توصیههایی که بارها و بارها بزرگان دین کردهاند؛ دعا برای همه مردم است. نگاه و رفتار انسانهایی که برای همه مردم دعا میکنند و برای همه خیر، سلامت، آمرزش و عاقبت به خیری میخواهند، به آدمها تغییر میکند. در لحظهای که فرد جملهای دعاگونه را در دل میگوید، با وجودی که هیچکس آن را نمیشنود و دنبال این هم نیست که کسی متوجه شود، نوع نگاه، کلام و رفتارش تغییر میکند و با انرژی مثبتتر با دیگران روبرو میشود. ما گاهی برای غیر از خودمان ولی برای افراد مشخصی دعا میکنیم.
این کار به طرز حیرتانگیزی در روابط ما با آن افراد بدون اینکه کاری برای آنها انجام داده باشیم، تاثیرگذار است، بنابراین انسان باید در دعاهایش برای همه دعا کند و خیر آنها را بخواهد تا به اهداف، سلامت و آرزوهایشان برسند. زمانی که این دعاها در ذهن شکل میگیرد، حتی اگر بر زبان جاری نشود، نگاه و رفتار ما را نسبت به فرد دعاشده تغییر میدهد. معمولا خانوادههایی که برای هم دعای خیر میکنند نسبت به آنهایی که در دلشان رنجش و کدورت دارند، روابط بهتری با هم دارند. به همین دلیل یکی از موثرترین کارها برای بهبود روابط بین فردی در خانواده، محیط کار، اقوام، همسایهها و... دعا و آرزوی خیر برای همه است. دعا، روابط را بهطور عمقی تغییر میدهد و اصلاح میکند. به همین دلیل همیشه توصیه میشود برای فردی که میخواهید با وی رابطه بهتری داشته باشید، دعای خیر کنید.
▪ فکر میکنم تحقیق مشهوری هم در رابطه با تاثیر دعا بر سلامت افراد انجام شده، درست است؟
- بله، در یک تحقیق روانشناسان ۲ گروه از افراد بیمار را به عنوان گروه «آزمودنی» و گروه «شاهد» در نظر گرفتند؛ سپس برای سلامت یک گروه از بیماران بدون آنکه خودشان بدانند دعا کردند اما برای گروه دوم دعایی صورت نگرفت. شرایط ۲ گروه کاملا مساوی بود اما پس از مدتی به شکل حیرتانگیزی دیده شد گروه اولی که برای آن دعا شده بود، حال بهتری پیدا کردند در حالی که گروه دوم هیچ فرقی نکرده بودند. این تحقیق تحولی در روانشناسی بهوجودآورد. به همین دلیل در حال حاضر هیچ روانشناسی نیست که تاثیر دعا بر سلامت فرد دعا کننده و دعا شونده را انکار کند. علاوه بر این هیچکس نمیتواند از تاثیر دعا بر تلطیف روح و تخلیه روانی ناشی از بیان روشن خواستهها غافل باشد یا آن را رد کند.
مریم منصوری
انتخابات انتخابات ریاست جمهوری سعید جلیلی انتخابات ریاست جمهوری 1403 مسعود پزشکیان ایران انتخابات ریاست جمهوری چهاردهم انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۳ انتخابات 1403 ریاست جمهوری ستاد انتخابات کشور قالیباف
هواشناسی تهران قتل پلیس آموزش و پرورش ازدواج بارش باران سیل سازمان هواشناسی فضای مجازی سلامت قوه قضاییه
قیمت دلار قیمت طلا حقوق بازنشستگان قیمت خودرو بورس بازار خودرو خودرو بازنشستگان بانک مرکزی دولت سیزدهم دلار قیمت سکه
تلویزیون سینما موسیقی کتاب صدا و سیما تئاتر رسانه ملی سینمای ایران فیلم جوکر سریال هنرمندان
فناوری باتری
رژیم صهیونیستی آمریکا فلسطین جو بایدن روسیه غزه دونالد ترامپ جنگ غزه لبنان ترکیه ترامپ انتخابات آمریکا
پرسپولیس فوتبال استقلال یورو 2024 باشگاه پرسپولیس علیرضا بیرانوند بازی لیگ برتر سپاهان تیم ملی فوتبال ایران جام ملت های اروپا باشگاه استقلال
هوش مصنوعی نمایشگاه الکامپ اینترنت عیسی زارع پور وزیر ارتباطات گوگل فیبر نوری مایکروسافت فیبرنوری ایرانسل سامسونگ شرکت
حافظه پوست زیبایی فشار خون افسردگی سرطان کاهش وزن گرمازدگی