نکته های مهم در طراحی سطل های زباله برای فضاهای شهری

سطل های زباله بهتر است آشکار و قابل رویت باشند, ولی مزاحمتی ایجاد نکنند آنها نیاز به تیرک جداگانه ندارند, ولی می توانند با تیرهای چراغ برق, ایستگاه های اتوبوس و نشانگان خیابان ها تثبیت شوند و حتی ممکن است کنار دیوار یا بدون پایه باشند

سطل‌های زباله بهتر است آشکار و قابل رویت باشند، ولی مزاحمتی ایجاد نکنند. آنها نیاز به تیرک جداگانه ندارند، ولی می‌توانند با تیرهای چراغ برق، ایستگاه‌های اتوبوس و نشانگان خیابان‌ها تثبیت شوند و حتی ممکن است کنار دیوار یا بدون پایه باشند.

در فضاهای خطی موجود در طول خیابان، این سطل‌ها در فاصله ۳۰ تا ۵۰ متری از هم قرار دارند، ولی در جاهایی مانند غذاخوری‌ها (ساندویچ‌فروشی‌ها و فروشگاه‌های غذاهای آماده)، سینماها و شیرینی‌فروشی‌ها می‌توان تعداد آنها را افزایش و در بیرون ساختمان‌های شهری، به دلایل امنیتی آنها را کاهش داد. مکان‌یابی و جانمایی سطل‌های زباله در چگونگی استفاده از آنها و همچنین منظر شهری اهمیت زیادی دارد. پیاده‌روهای پر عبور که برای گذران اوقات فراغت استفاده می‌شوند یا پارک‌ها به تعداد بیشتری از سطل‌های زباله نیاز دارند. همچنین نوع زباله تولیدی (خشک یا تر) و حجم شیرابه آن نیز در جانمایی آنها موثر است. در صورت تولید شیرابه از قراردادن آنها در مجاورت درخت‌ها یا فضاهای سبز باید خودداری کرد. همچنین به سهولت دسترسی عابران باید توجه داشت.

▪ گنجایش: حداقل گنجایش یک سطل زباله در مرکز شهر باید ۵۰ لیتر باشد. در مناطق بزرگ یا در پیاده‌روهای پر رفت و آمد بهتر است از مخازنی با حجم ۵۰ تا ۱۰۰لیتر استفاده شود. برای مکان‌هایی که واحدهای صنفی خوراکی دارند نظیر اغذیه‌فروشی‌ها یا آب میوه‌ها می‌توان از مخازن بزرگ‌تر قابل حملی استفاده کرد که حتما باید در‌دار باشند.

▪ نگهداری: گنجایش و نگهداری، با هم نسبت مستقیم دارند. سطل‌ها زمانی بی‌فایده می‌شوند که مرتب تمیز نشوند. بنابراین موقعیت، محل سطل و نوبت‌های تخلیه، حجم آنها را تعیین می‌کند.

▪ رنگ: سطل‌های زباله عناصر مطلوب مبلمان شهری نیستند. متاسفانه در کشور ما غالب سطل‌های زباله ‌رنگ‌های نامناسبی دارند و بسیار جلب توجه می‌کنند. سطل‌های زباله باید هنگامی که مورد نیاز هستند، قابل رویت باشند و در غیر این صورت باید در فرم خیابان یا پارک حل شوند و مزاحمتی ایجاد نکنند. توصیه می‌شود اکیدا از به کار بردن رنگ‌های قرمز، زرد و نارنجی به عنوان رنگ غالب سطل‌های زباله خود‌داری شود. این رنگ‌ها به دلیل تضاد شدید با پیرامون خود، سایر فضاهای شهری را تحت‌تاثیر قرار می‌دهند. مناسب‌ترین ترکیب، استفاده از طیف خاکستری به همراه مقدار کمی سبز یا نارنجی است. رنگ‌ها در فرهنگ شهرنشینی ایرانی باید چرک‌تاب باشند.

▪ مصالح مورد استفاده: مصالح مورد استفاده در طراحی سطل زباله، باید ترکیبی از استحکام و مقاومت باشند.

▪ فایبر گلاس: امکان فرم دهی و ساخت متنوعی را فراهم می‌آورد. در صورت استفاده از رزین مناسب می‌توان محصولاتی مقاوم در برابر ضربه، آتش‌سوزی و اسید شیرابه تولید کرد که رنگ‌پذیری مناسبی هم داشته باشند.

▪ بتن: نیاز به نگهداری چندانی ندارد، ولی به دلیل ضخامت آن، فقط شکل‌های ساده را می‌توان با آن به دست آورد. روکش‌های سنگ‌دانه‌ای آشکار، بافتی ایجاد می‌کنند که هم اقتصادی و هم با دوام است.

▪ چوب: فقط باید با سطل فولادی روکوبی‌شده، مورد استفاده قرار گیرد. چوب، مزاحم و ناخوشایند نیست و برای هر دو محیط رسمی و غیررسمی مناسب است. پوشش آن ممکن است فولاد گالوانیزه، شبکه توری پلاستیکی یا پلی‌اتیلن باشد.

▪ درپوش‌ها: در صورت امکان باید روی سطل‌ها را پوشاند. این درپوش‌ها به کاهش بو کمک می‌کند و تجمع حشرات را به حداقل می‌رساند. علاوه بر آن، مانع ریخت و پاش زباله توسط باد می‌شود. به درپوش‌ها می‌توان زنجیری متصل کرد یا یک در لولایی که به راحتی و بدون نیاز به نیروی خاصی عمل کند.

▪ تخلیه آب: برای شست‌وشوهای دوره‌ای بهتر است حفره‌هایی برای تخلیه آب تعبیه شود که امکان دفع آب باران را نیز داشته باشد.

▪ امنیت: مناطقی که در آنها امنیت از اهمیت بسیاری برخوردار است، زباله‌های داخل سطل باید قابل رویت باشد. برای مثال، سطل‌های پاستونی بدون در بسیار مناسب است. گاهی در مناطق کاملا امنیتی ممکن است هیچ سطلی تعبیه نشود.

▪ سایر معیارها: مقاوم در برابر تخریب و فرسودگی، استفاده از مصالحی با نیاز به مراقبت کمتر، سهولت تخلیه و تمیزکردن، غیر قابل سرقت بودن، مقاوم در برابر هر نوع عامل آتش‌زا، پوشش‌دهنده زباله‌های داخل آن، نصب و تثبیت آسان اجزا و قطعات آن

منبع: سید رضا مرتضایی، رهیافت‌هایی در طراحی مبلمان شهری، ناشر: سازمان شهرداری‌ها