۲۹ تیر ماه ۱۳۳۱ ـ روزهای پیش از ۳۰ تیر ۱۳۳۱ که ایران متشنج بود

۲۰ ژوئیه ۱۹۵۲ (۲۹ تیر ماه ۱۳۳۱) تهران و بسیاری از شهرهای ایران به حالت نیمه تعطیل درآمده بود. این وضعیت از چهار روز پیش از این، از لحظه ای که اعلام شده بود دکتر مصدق به علت پذیرفته …

۲۰ ژوئیه ۱۹۵۲ (۲۹ تیر ماه ۱۳۳۱) تهران و بسیاری از شهرهای ایران به حالت نیمه تعطیل درآمده بود. این وضعیت از چهار روز پیش از این، از لحظه ای که اعلام شده بود دکتر مصدق به علت پذیرفته نشدن پیشنهادهایش از سوی شاه کناره گیری کرده و استعفای او از نخست وزیری پذیرفته شده است به چشم می خورد.

مردم خشمگین و آماده بپاخیزی بودند. دکتر مصدق که از شانزدهم تیر ماه با مجلس سنا درگیری پیدا کرده بود ۲۵ تیر ماه از شاه خواسته بود که علاوه بر تصدی نخست وزیری، وزیر جنگ هم باشد که شاه نپذیرفته بود. همان روز دکتر مصدق استعفانامه خود را برای شاه فرستاد و در آن تاکید کرد که چون پیشنهادهای منطقی و اصولی او که اجرایشان برای پیروزی مبارزات مردم ایران لازم است، مورد قبول شاه قرار نگرفته است و احساس می کند که شاه به وی اعتماد ندارد و با این وضعیت ادامه خدمت موفقیت آمیز به وطن ممکن نیست، لذا کناره گیری خود را تسلیم می کند.

شاه استعفای دکتر مصدق را همان روز پذیرفت و احمد قوام (قوام السطنه) را مامور تشکیل کابینه کرد و در اعلامیه مربوط، وی را "حضرت اشرف" خواند و تصریح کرد که نسبت به او اعتماد کامل دارد.

روز بعد، قوام السطنه دست به انتشار اعلامیه سراسر تهدید و بی سابقه خود، "کشتی بان را سیاستی دگر آمد" زد و بر خشم مردم افزود و سیل تلگرام به حمایت از دکتر مصدق از سراسر ایران به سوی تهران روان شد. همان روز، ۲۸ تن از نمایندگان مجلس هم اعلام کردند که بدون حضور دکتر مصدق، با فردی دیگر برای ادامه نهضت ملی همکاری نخواهند کرد و کشور متشنج شد.

روز ۲۸ تیر، قوام با یک اشتباه سیاسی دیگر که درخواست انحلال مجلس از شاه بود بر دامنه تشنج افزود. بازار تعطیل شد و در همه جا تظاهرات به راه افتاد و جبهه ملی روز سی ام تیر را تعطیل عمومی اعلام کرد.

در پی این تصمیم جبهه ملی، تظاهرات عمومی وسیعی به راه افتاد، از همه جا صدای حمایت از دکتر مصدق بلند بود و درگیری های خشونت آمیزی روی داد که به کشته شدن عده ای منجر شد.