PLM مصنوعی پوشش لوله زهکش

PLM مصنوعی عبارت است از ترکیبی نفوذپذیر شامل مواد شل, نخ های ضخیمی که به صورت غیر منظم به یکدیگر پیچیده شده اند, الیاف, رشته ها و دانه ها و گرانول هایی که دور لوله های زهکشی موجدار را احاطه می نمایند, و با یک شبکه توری یا ریسمان مناسب در جای خود تثبیت می شوند

PLM مصنوعی عبارت است از ترکیبی نفوذپذیر شامل مواد شل، نخ های ضخیمی که به صورت غیر منظم به یکدیگر پیچیده شده اند، الیاف، رشته ها و دانه ها و گرانول هایی که دور لوله های زهکشی موجدار را احاطه می نمایند، و با یک شبکه توری یا ریسمان مناسب در جای خود تثبیت می شوند. پوشش های PLM مصنوعی معمولا توسط شرکت های متخصص این کار و گاهی نیز در محل تولید لوله های زهکشی دور لوله های زهکشی کنگره دار پیچانده می شوند. محصول نهایی باید در برابر حمل و نقل و نصب مقاوم باشد و صدمه ای به آنها نرسد. این مجموعه توسط سایت ماکزیمم تکنیک تهیه شده است . PLM های مصنوعی شامل مواد پلیمریک مختلف هستند. ممکن است الیاف از پلی آمید (PA)، پلی استر (PETP)، پلی اتیلن و پلی پروپیلن (PP) ساخته شوند. ساچمه های ریز پلی استرن را می توان به صورت شل به عنوان PLM، در داخل صفحات سوراخ دار یا تورهای نخی ( ژئوگریدها یا ژئونت ها ) دور لوله های زهکشی پیچاند. این ساچمه ها تحت فشار بار خاک متراکم می شوند. ممکن است که تراکم باعث کاهش نفوذپذیری پوشش شود. هر چند در کشورهای اروپایی که عمق زهکشی از ۰.۹ تا ۱.۲ متر متغیر است، بار خاک نسبتا کمتر است. پوشش های PLM ساخته شده از ضایعات PP در شمال غرب اروپا به طور گسترده ای مورد استفاده قرار می گیرند. این مواد در نواحی خشک نیز جایگزین پوشش های سنگریزه ای می شوند.

اطلاعات پیرامون برخی از مواد پوششی در زیر آورده شده است. این موارد به سهم بازار مواد پوششی مختلف (مقدار فروش) در سال ۱۹۹۷ در هلند مربوط می شود. داده ها بر اساس طول نصب شده لوله های زهکشی پوشش داده شده است.

▪ پوشش های PLM ساخته شده از ضایعات الیاف پلی پروپیلن (PP- ۳۰۰) به طور تقریبا محدود در پروژه های زهکشی خصوصی در بلژیک نصب شده اند (مقدار فروش ۶ درصد).

▪ پوشش PP- ۴۵۰ یک پوشش PLM می باشد که از رشته نخ های به هم پیوسته و حجیم ساخته شده است. این رشته ها ضایعات تولید فرش های بافته شده از الیاف PP هستند. این مواد پوششی در هلند از استقبال خوبی برخوردار بوده است (مقدار فروش ۶۵ درصد).

▪ پوشش PP- ۷۰۰ یک پوشش ساخته شده از الیاف جدید PP است. پوشش دادن لوله ها با این نوع پوشش به دلیل گران بودن، نسبتا مشکل است (مقدار فروش ۴ درصد). این پوشش عمدتا برای لوله های قطور (بیش از ۱۶۰ میلی متر) مورد استفاده قرار می گیرد.

به دلیل عرضه کمتر الیاف ضایعات PP، و با مقایسه قیمت ها، گاهی ضایعات الیاف PA بر خلاف PP، آب را جذب می کنند که در نتیجه افزایش قابل ملاحظه ای در وزن آن پیش می آید. علاوه بر این به دلیل مشکلات ناشی از الکتریسیته ساکن، پوشاندن لوله ها با الیاف PA به صورت یکنواخت مشکل است.

▪ PS- ۱۰۰۰ یک ماده پوششی PLM است که از ساچمه های PS قابل تراکم که در داخل یک توری قرار می گیرند، ساخته می شود و منحصرا در اراضی کشاورزی که در آنها پیازچه های گل کشت می شوند نصب می گردد (مقدار فروش ۷ درصد). در این نواحی آب زیرزمینی حاوی مقدار نسبتا زیادی از ذرات معلق است. ثابت شده است که PS-۱۰۰۰ برای این اراضی، پوششی بسیار قابل اعتماد می باشد. قیمت بالای PS-۱۰۰۰، برای چنین کاربردی به صرفه است، و هیچ کشاورزی با شکست سیستم زهکشی مواجه نخواهد شد.

چنانچه موتد مصنوعی در معرض تشعشعات خورشیدی (UV) قرار گیرند صدمه می بیند. آزمایشات انجام شده بر روی پوشش های PLM ساخته شده از الیاف PP، در اقلیم گرم نشان داده است که صدمه و تخریب در طول سه سال اول می تواند خطرناک باشد. سرعت تخریب در نواحی خشک و نیمه خشک که متوسط تشعشعات سالیانه دو برابر نواحی معتدل می باشد، مضاعف است. به هر حال، چنانچه پوشش های PLM مصنوعی از موتد خام مناسب تهیه شوند ( به عنوان مثال الیاف PP بازیافت شده) پس از نصب در معرض تجزیه قرار نمی گیرند. از این رو این مواد قابل اطمینان بوده و به عنوان مواد جایگزین برای پوشش های سنگریزه ای به کار می روند. پوشاندن لوله ها با مواد شل محدود به لوله های با قطر ۲۰۰ میلی متریا کمتر می شود. از پوشش هایی که قبلا دور لوله های زهکشی پیچانده می شوند، پوشش های PLM ارای ویژگی هایی هستند که شبیه زمین بافت ها (ژئوتکستایل، Geotextile) عمل می کنند.

نویسنده :رابرت ماتیوز

فرزین نجفی پور

مرجع: مواد و مصالح سامانه های زهکشی زیرزمینی، گروه کار کمیته ملی آبیاری و زهکشی ایران