سلامت دندان و دیابت

این بیماری می تواند در دهان نیز مشکلاتی را بوجود آورد و در افراد دچار بیماری دیابت نسبت به افراد سالم خطر ابتلا به بیماریهای پریودنتال بیشتر است

اگر فرد دیابت داشته باشد باید آگاهی پیدا کند که بیماری او می تواند به چشمها ، اعصاب ، کلیه ها ، قلب و دیگر سیستم های مهم بدن آسیب برساند .همچنین این بیماری می تواند در دهان نیز مشکلاتی را بوجود آورد و در افراد دچار بیماری دیابت نسبت به افراد سالم خطر ابتلا به بیماریهای پریودنتال بیشتر است. همچنین پوسیدگی ، خشکی دهان در این افراد بیشتر است .بیماریهای پریودنتال ، شامل عفونتهای لثه و استخوان نگهدارنده دندان می باشد . در مراحل پیشرفته ، این بیماریها می توانند منجر به جویدن دردناک و حتی از دست رفتن دندان شوند ، نظیر هر عفونت دیگری ، بیماری لثه موجب می شود تا کنترل و نگهداری قند خون مشکل شود .

افرادیکه بیماری دیابت کنترل شده دارند شبیه افراد غیربیمار هستند .بچه های مبتلا به دیابت وابسته به انسولین ( IDDM ) همچنین در معرض خطر ابتلا به مشکلات لثه هستند . کنترل خوب دیابت بهترین محافظت در مقابل بیماری پریودنتال است . مطالعات نشان داده است که کنترل میزان قندخون ، خطر ابتلا به برخی از عوارض دیابت را کاهش می دهد نظیر عوارض چشمی ، بیماریهای قلبی و آسیب های عصبی .دانشمندان معتقدند که بسیاری از عوارض من جمله بیماری لثه می توانند بواسطه کنترل خوب دیابت پیشگیری شوند .

▪ تغییرات عروقی :

افزایش ضخامت عروق یک عارضه بیماری دیابت است که ممکن است خطر ابتلا به بیماری لثه را افزایش دهد . عروق خونی اکسیژن و مواد غذایی را به نسوج بدن انتقال می دهند من جمله به دهان و همچنین مواد زائد را از محیط بافتها دور می نمایند . دیابت با افزایش ضخامت عروق موجب کندی جریان تغذیه ای و برداشت مواد زائد می شود . این حالت می تواند مقاومت نسوج لثه و استخوان را در مقابل عفونت کاهش دهد .

▪ باکتری :

انواع زیادی از باکتری ( جرم ) بر روی مواد قندی بخوبی رشد می کنند . هنگامیکه بیماری دیابت کنترل ضعیف داشته باشد ، میزان بالای گلوکز در مایعات دهان ممکن است به رشد بیشتر باکتری ها ( جرمها ) و شروع بیماری لثه کمک می کند .

▪ مصرف سیگار :

مطالعات نشان داده است که مصرف سیگار علاوه بر ایجاد بیماریهای قلبی و سرطان شانس ابتلا به بیماری لثه را افزایش می دهد . در واقع سیگاریها ۵ برابر بیشتر از غیرسیگاری ها شانس ابتلا به بیماری لثه را دارند . اگر فردی سیگاری و در عین حال دچار دیابت باشد و در محدوده سنی ۴۵ سال یا بیشتر وقوع بیماری شدید لثه در او ۲۰ مرتبه از فرد غیرسیگاری و غیرمبتلا به دیابت بیشتر خواهد بود .

● مشکلات مربوط به دیابت در دهان :

۱) پوسیدگی دندانی :

افراد جوان مبتلا به دیابت وابسته به انسولین ( IDDM )که کنترل بهداشتی خوبی دارند و بیشتر از دندانهای خود مراقبت می کنند اغلب حتی پوسیدگی های کمتری را نسبت به دیگر بچه ها دارند چون بسیاری از غذاهای محتوی شکر را مصرف نمی کنند .

۲) برفک :

یک عفونت ایجاد شده توسط قارچ می باشد که در دهان ایجاد می شود . افراد دچار بیماری دیابت شانس ابتلا به برفک را بیشتر دارند چون قارچها در میزان بالای گلوکز رشد می کنند .

مصرف سیگار و استفاده از دست دندانهای مصنوعی ( بخصوص آنهائیکه بطور مستمر استفاده می شوند ) می توانند منجر به عفونت قارچی شوند . کنترل خوب دیابت ، عدم مصرف سیگار و خارج کردن و تمیزکردن دست دندانهای مصنوعی می تواند از بروز برفک جلوگیری نماید .

▪ دهان خشک :

عارضه دهان خشک می تواند منجر به سوزش ، زخمهای دهانی ، عفونت ها و پوسیدگی دندانی شود . خشکی دهان ( گزورسیتما ) وقتی بزاق کافی ومایعات محافظتی طبیعی در درمان وجود ندارد . بزاق به کنترل رشد جرمهایی که مسبب پوسیدگی دندانی و دیگر عفونتهای دهانی هستند کمک می نماید .

یکی از دلایل اصلی ایجاد دهان خشک مصرف داروهاست . بیش از ۴۰۰ دارو و فرآورده های مشتمل بر داروهای سرماخوردگی ، فشارخون و افسردگی می توانند عارضه دهان خشک را ایجاد نمایند . اگر فردی دارو مصرف میکند می بایست به دندان پزشک و پزشک خود اطلاع دهد . ممکن است فرد با استفاده از داروهای دیگر و یا کاربرد بزاق مصنوعی ، دهان خود را مرطوب نماید .

▪ محافظت از دندانها :

بیماریهای شدید پریودنتال ، نه تنها منجر به از دست رفتن دندانها می شوند بلکه می توانند همچنین موجب تغییراتی در شکل استخوان و نسوج لثه شوند . لثه حالت ناهماهنگ پیدا کرده و دست دندان مصنوعی خوب تطابق پیدا نمی کند . افراد دچار بیماری دیابت اغلب بواسطه دست دندان مصنوعی سوزش لثه دارند .

اگر جویدن با دست دندان مصنوعی دردناک است فرد می بایست غذاهایی را انتخاب کند که جویدن آنها آسانتر باشد بشرط آنکه از رژیم غذایی دیابت تبعیت نماید . خوردن غذاهای نامناسب ممکن است کنترل قندخون را دچار مشکل نماید . بهترین راه برای اجتناب از این مشکلات حفظ دندانهای طبیعی و سلامت لثه ها می باشد .

● وضعیت بیماری پریودنتال در صورتی که فرد دچار دیابت باشد .

۱) فرد باید حتماً از چگونگی کنترل دیابت خود اطلاع داشته باشد و حتماً در هر ویزیت دندان پزشکی وی را مطلع سازد . قبل از هر گونه عمل دندان پزشکی از تغذیه مناسب برخوردار باشد .

۲) قبل از برنامه درمان بیماری پریودنتال و یا جراحی ها می بایست فرد توسط پزشک معالج خود ویزیت شود و قبل از هر کار دندان پزشکی در خصوص وضعیت عمومی پزشکی او قبل از شروع درمان با پزشک معالج مشورت شود .

۳) ممکن است بواسط درمانهای جراحی دهان ، نیاز باشد تا برنامه غذایی فرد و یا میزان انسولین مصرفی بیمار تغییر یابد .

۴) اعمال غیرضروری و غیراورژانس دندان پزشکی در صورتیکه قند خون بخوبی تحت کنترل نباشد ، می بایست به تعویق افتد .

در عین حال عفونتهای حاد مانند آبسه ها ارجح است که درمان شوند .

برای افرادی که دیابت آنها کنترل شده باشد ، جراحی دهان یا جراحی پریودنتال می تواند به شکل معمول در مطب دندان پزشکی انجام شود . بدلیل بیماری دیابت التیام زخم دهان ممکن است طولانی شود ، ولی بواسطه مراقبتهای خوب پزشکی و دندان پزشکی ، مشکلات بعد از جراحی نسبت به یک فرد غیرمبتلا به دیابت بیشتر نخواهد بود .

● چگونه می توان از دندانها و لثه ها محافظت نمود ؟

جرمها به دندانها و لثه در ضمن تشکیل پلاک آسیب می رسانند می توان رشد پلاک را متوقف نموده و از بیماری لثه بواسطه مسواک زدن و نخ کشیدن دقیق روزانه جلوگیری نمود . افراد باید روزی ۲ بار مسواک بزنند و حتی بر روی زبان چون محل بدام افتادن جرمهاست نیز باید مسواک بزنند .

و از خمیردندانهای حاوی فلوراید برای پیشگیری از پوسیدگی استفاده نمایند .

۱) افرادیکه دچار بیماری دیابت هستند می بایست هر ۶ ماه یکبار و یا بیشتر جلسات کنترل داشته باشند.

۲) حتماً در مورد بیماری دیابت می بایست به دندان پزشک آگاهی داده شود .

پیشگیری وکنترل بیماری لثه یک کار تیمی و گروهی وابسته است . بهترین دفاع علیه مشکلات بیماری دیابت در کنار مسواک زدن و نخ دندان کشیدن روزانه و جلسات کنترل منظم دندان پزشکی ، کنترل خوب قند خون می باشد .

● بهداشت ضعیف دهان ، ‌خطر مرگ را در بیماران دیابتی افزایش میدهد .

یکی از محققان مؤسسه ملی بیماریهای گوارشی ، کلیوی دیابت در آمریکا گفت : بهداشت ضعیف دهان با ایجاد بیماریهای شدید لثه مرگ بیماران دیابتی را تسریع می کند .

میزان مرگ و میر بیماران دیابتی در اثر مشکلات قلبی - عروقی و کلیوی با ابتلا به بیماریهای لثه افزایش می یابد . وی گفت : این یافته ها بر نیاز بیماران دیابتی به سطح مناسبی از بهداشت دهان تأکید می کند زیرا این بیماران مستعد ابتلا به بیماریهای لثه هستند . نشانه این بیماریها که بعلت عفونتهای باکتریایی ایجاد می شوند ، قرمز بودن و تورم لثه است و مطالعات نشان داد که التهاب ها و عفونتها می توانند سبب تخریب رگهای خونی در قلب و کلیه شوند .

مشکل این جاست که بیماریهای لثه معمولآ تا سنین میانسالی تشخیص داده نمی شود . لذا عفونتهای باکتریایی که ایجاد کننده آنها هستند چند دهه فرصت فعالیت دارند . این عفونتها با رعایت نکردن بهداشت مناسب دهان ، سبب بیماری لثه می شوند و نشانه آن تورم لثه است که به آسانی دچار خونریزی می شود . معمولاً بیماری در مراحل اولیه با مسواک زدن صحیح و استفاده از نخ دندان رفع می شود ولی هر چه شدت بیماری بیشتر شود لثه و استخوان دربرگیرنده دندانها بیشتر آسیب می بیند و ممکن است دندانها لق شوند و بیفتند . در این پژوهش که در افراد مبتلا به دیابت انجام شد محققان پس از در نظر گرفتن نقش عواملی از قبیل سن ، جنس ، طول دوره بیماری و میزان کلسترول خون دریافتند که میزان مرگ و میر دیابتی های مبتلا به بیماریهای شدید لثه ، دو برابر دیابتی هایی است که به این بیماریها مبتلا نیستند .