پزشکانی «برای زندگی»

چند وقتی است سریالی به نام «برای زندگی» از شبکه استانی تهران در حال پخش است

چند وقتی است سریالی به نام «برای زندگی» از شبکه استانی تهران در حال پخش است. یک سریال پزشکی دیگر که برخلاف دیگر همتایانش -که مربوط به دنیای پیشرفته و مدرن امروزی هستند- داستانی در دل خود دارد که در اواخر قرن نوزدهم جریان دارد، زمانی که علم پزشکی تا این حد رشد و نمو پیدا نکرده بود و این همه تشکیلات نداشت. به بهانه پخش این سریال نه چندان جدید از لحاظ تاریخ ساخت، سراغ خود سریال و تاریخچه این ژانر در مدیوم تلویزیونی رفتیم.

«برای زندگی» یک سریال درام تلویزیونی است که نزدیک به ۱۵ سال پیش در انگلیس ساخته شده است. خالق اصلی سریال «لوسی گنون» است که ید طولایی در فیلمنامه‌نویسی و نمایش‌۰نویسی دارد. البته او در کار نوشتن فیلمنامه و تهیه‌کنندگی این سریال تنها نبوده و دو نفر دیگر به نام‌های «هریت دیویسون» و «تیم وایتبی» او را در مسیر همراهی کردند. اما با این همه، بیشتر سریال را به نام خانم «لوسی گنون» می‌شناسند تا آن دو نفر دیگر.

تعداد قسمت‌های این مجموعه به ۲۸ قسمت می‌رسد که در ۴ فصل تمهید داده شده. به‌طور دقیق‌تر هر فصل سریال ۷ قسمت در دل خود دارد که با پایان یافتن هر یک از آنها فصل بعدی با وقفه کوتاهی پخشش شروع می‌شود. فصل ابتدایی این سریال در همان سال ۹۵ -که پخش سریال شروع شد- از طریق شبکه ITV به نمایش درآمد. فصل‌های دیگر به ترتیب در سال‌های دیگر به صورت یک در میان نمایش داده شدند تا بالاخره در سال ۹۸ سریال به پایان پخش خود رسید. البته در سال ۹۶ شبکه توزیع و پخش سریال‌های تلویزیونی در آمریکا که (PBS (Public Broadcasting Service نام دارد حق پخش آن را از شبکه ITV خریداری کرد تا بتواند آن را به صورت اختصاصی از طریق شبکه‌های تحت حمایت خود پخش کند. برای پخش این مجموعه پی بی‌سی تصمیم گرفت Masterpiece را انتخاب کند. مجموعه درست یکسال بعد از شروع نمایش در انگلیس آماده پخش در آمریکا شد. در سال ۹۶ دو فصل اول سریال پخش شد اما پخش دو فصل باقیمانده تا اواخر سال ۲۰۰۰ به طول انجامید. مدت زمان هر قسمت در هر دو کشور به مدت ۵۴ دقیقه بوده که با نسبت تصویری ۳/۴ آماده شده بود.

مجموعه «برای زندگی» که در نسخه اصلی به نام برام‌ول (Bram Well) شناخته می‌شود (این اسم را از روی شخصیت‌های اصلی سریال برداشته‌اند) مثل دیگر مجموعه‌های هم‌سبک خود حاوی دو روایت موازی است. یک روایت همیشگی درباره شخصیت‌های اصلی داستان وجود دارد؛ همان شخصیت‌هایی که ببیشترشان دکترها، پرستاران و کسانی هستند که داخل درمانگاه حضور همیشگی دارند. اتفاقاتی که برای این شخصیت‌ها می‌افتد و چگونگی رابطه آنها با یکدیگر به خودی خود می‌شود شالوده اصلی داستان سریال. در هر قسمت بخشی از این اتفاقات بازگو می‌شود؛ یک مشکل جدید برای یکی از این اعضا پیش می‌آید و دیگران را درگیر خودش می‌کند و یا رابطه‌های جدیدی شروع و یا بالعکس از هم گسسته می‌شود. این اتفاقات در مجموع دست به دست هم می‌دهند تا پیکره اصلی داستان جای خودش را پیدا کند و روایت اول بازگو شود. اما روایت دوم که درجه اهمیت‌اش نسبت به اولی کمی کمتر است و بیشتر هم در حاشیه‌ها است با ورود فرد جدیدی رقم می‌خورد.

در ژانر سریال‌های پزشکی به‌طور معمول این اتفاق با خوابیدن یک بیمار جدید روی تخت درمانگاه یا بیمارستان شروع می‌شود. مشکلات و درگیری‌هایی که با آمدن این فرد جدید شروع خواهد شد، بخش دیگر ماجرا را در دست می‌گیرد و باعث می‌شود داستان از حالت تک خطی و یک بعدی بودن دربیاید و برای ببیننده جذابیت دو چندانی داشته باشد. با این حال این نویسنده فیلمنامه و کارگردان هستند که تشخیص می‌دهند در کجاها پیرنگ کدام روایت را بر اساس داده‌هایشان پررنگ‌تر از دیگری باشد؛ چیزی که معمولا به پررنگ‌تر شدن روایت اول نزدیک‌تر خواهد بود تا دومین روایت. اما گاهی هم پیش می‌آید که تصمیم می‌گیرند با در هم آمیختن هر دو در یکدیگر این مرزبندی را از بین برده و با شیوه‌ای نوین‌تر سراغ داستان‌گویی بروند. معمولا کشش این‌گونه از داستان سرایی بسیار بالاتر از شیوه سنتی آن است اما با این همه کمتر مورد استفاده قرار گرفته است.

داستان اصلی مجموعه «برای زندگی» با ورود زنی به نام النور به درمانگاهی خیره شروع می‌شود. اما قبل از این اتفاق، النور برام‌ول توسط چند پزشک به خاطر نداشتن شرایط و دانش مناسب پزشکی از بیمارستانی در لندن اخراج می‌شود. پدر النور که او هم پزشک است پیشنهاد همکاری در بیمارستان خودش را می‌دهد اما دوست النور، لیدی پیترز پیشنهاد بهتری را برای او دارد؛ کار کردن به عنوان یک پزشک در یک درمانگاه خیره. کار کردن در چنین مکان‌های می‌تواند بهترین گزینه برای خانم دکتری باشد که تمام تزهایش تابه‌حال رد شده‌اند. النور این را به خوبی می‌داند که در دوره‌ای زندگی می‌کند که معمولا هم جنس‌های خود همیشه کار خانگی را برعهده دارند و این مردها هستند که کارهای بیرون از خانه را بر عهده می‌گیرند. دوره‌ای که هنوز زن‌ها نتوانسته بودند از زیر سایه مردها خارج شوند. مشغول شدن در درمانگاه خیریه بهترین فرصت بود تا هم النور از شر همکاران سابقش خلاص شود و هم تز‌های پزشکی‌اش را تجربه کند. ماجرا با اضافه شدن النور به دیگر اعضای این درمانگاه که بعضی‌ها از آنها هم مثل خودش تازه وارد هستند پیکره بندی شده و سریال راه خودش را پیدا می‌کند.

عمر سریال‌های پزشکی در دنیای سریال‌ها به بیش از نیم قرن می‌رسد. مجموعه «بیمارستان» شهر را می‌شود اولین سریالی دانست که با این ژانر از شبکه سی بی‌اس بین سال‌های ۱۹۵۱ الی ۱۹۵۳ به نمایش درآمد. دومین سریال پزشکی هم در همان سال‌ها نمایش شروع شده بود. «دکتر» سریال نیم ساعتی بود آن را ان بی‌سی آمریکا تهیه کرده بود. موضوع اصلی این سریال پرداختن به مشکلات احساساتی بود که گریبان‌گیر بیماران می‌شد و کمتر خبری از مشکلات پزشکی در آن بود. نویسنده این مجموعه ۸ قسمتی «راد سراینگ» بود و «وارنر اندرسون» هم بازیگر اصلی آن. «چارلز برانسون» بزرگ هم یکی از بازیگرانی بود که به عنوان بیمار راهی مطب دکتر این سریال شده بود. از این تاریخ به بعد سیر ساخت سریال‌های پزشکی روند رو به رشدی را طی کرد. به غیر از آمریکا، کشورهای اروپایی مثل انگلیس و آلمان و حتی کشور استرالیا هم وارد گود شدند تا آنها هم سهمی از این گونه جدید سریال‌ها را برای خود داشته باشند. بی‌بی سی در سال ۱۹۶۲ سریالی به نام «کتاب دکتر فاینالی» ساخت که از روی داستان‌های «ای.جی. کارین» اقتباس شده بود.

این سریال توانست به مدت ۹ سال روی شبکه بی‌بی سی دوام بیاورد و حتی بعداز آن به صورت برنامه رادیویی پخش شود. شهرت این‌گونه سریال‌ها آن‌قدر جهانی و همه‌گیر شد که کم‌کم صنعت سینما و استودیوهای سینمایی هم خواسته یا ناخواسته مجذوب این ایده جذاب شدند. در حال حاضر رسانه‌های آمریکا با بیش از ۵۰ عنوان سریال پرکارترین کشوری است که در این زمینه فعالیت دارد.

بهزاد یوسفی