همه چیز در مورد بنفشه آفریقایی

اجازه دهید خاک بین دو آبیاری خشک شود

بنفشه آفریقایی یکی از زیباترین گیاهان گلدار است که نه‌تنها دارای گل‌هایی زیباست بلکه شاخ و برگ آن نیز از جذابیت خاصی برخوردار است. پرورش بنفشه آفریقایی اصلی کار دشواری است ولی واریته‌ها و هیبریدهای جدید آن قوی‌تر و پرگل‌تر هستند و درصورت رعایت برخی اصول، پرورش آنها موفقیت‌آمیز خواهد بود.

● رویشگاه اصلی

اولین گیاه بنفشه آفریقایی که ارغوانی‌رنگ بود در آفریقا و توسط بارون والتر فون سنت پل کشف شد و از آن تاریخ تاکنون طیف وسیعی از این گیاه با انواع رنگ‌ها و الگوهای رشدی تولید شده است که بخشی از آن نتیجه کاشت و هیبریدگیری‌های متعدد از تاریخ ۱۸۹۲ به بعد است.

● عادت رشدی

گیاهی علفی، همیشه سبز و دائمی، فاقد ساقه به شکل رزت با گل‌هایی بسیار زیباست. بلندی آن به حدود ۱۰ سانتیمتر و گستردگی آن به حدود ۲۵ سانتیمتر می‌رسد.

● برگ

برگ‌ها نسبتاً سبز تیره، قلبی‌شکل، مخملی، واجد دمبرگ بلند، گوشتی، حداکثر به طول هشت سانتیمتر، با سطح فوقانی سبزرنگ و سطح تحتانی سبز مایل به قرمز هستند.

● گل

به صورت مجموعه‌های دو تا هشت‌تایی از گل‌های واجد پنج‌لوب، به عرض ۵/۲ سانتیمتر واقع بر روی ساقه‌هایی بالاتر از برگ‌ها و در تمام طول سال ظاهر می‌شوند.

● نور مناسب

در صورت پرورش در محیطی با نور کافی به طور مرتب گل می‌دهند، به ویژه در زمستان نور مستقیم آفتاب برای این گیاهان ضرورت کامل دارد. منبع تامین‌کننده نور می‌تواند آفتاب صبحگاهی یا نور حاصل از چراغ‌های سیمابی یا مهتابی باشد. نکته مهم آن است که منبع نور نباید حرارت زیاد تولید کند و فقط ساعات روشنایی در طول یک روز و فاصله از منبع نورانی اهمیت دارد، به همین علت نور پنجره جنوبی و شرقی در زمستان و پنجره غربی در تابستان و بهار برای آنها مناسب است. هنگامی که نور کافی به این گیاه نرسد برگ‌های آن به سمت بالا متمایل می‌شوند و تعداد گل‌ها نیز کاهش می‌یابد، در صورت رفع مشکل گیاه به حالت طبیعی خود برمی‌گردد.

برای آنکه گیاه در زمستان نیز گل بدهد باید در تمام مدت شب از نور مصنوعی استفاده کنیم. برای این منظور دو عدد چراغ فلورسنت ۴۰ وات در ارتفاع ۳۰ سانتیمتری بالای بوته و به مدت ۱۴ ساعت از غروب تا طلوع آفتاب روشن می‌کنیم.

● آبیاری

بهترین روش آن است که آبیاری از بالا صورت گیرد اما دقت کنید تاج گل و جوانه‌های کناری خیس نشوند. در صورتی که تمایل به آبیاری از پایین دارید، گلدان را بیش از نیم‌ساعت در آب قرار ندهید زیرا سیستم ریشه‌ای در بنفشه آفریقایی کوچک و ظریف است و اگر به طور مداوم در آب قرار گیرد، خطر پوسیدگی آن را تهدید می‌کند. البته در مدت گل‌دهی خاک گلدان باید مرطوب، اما نه خیس باشد و در سایر موارد که گیاه در مرحله گل‌دهی نیست اجازه دهید خاک بین دو آبیاری خشک شود. تنش سرمایی برای این گیاه بسیار مضر است به همین علت از آب شیر با دمای معمولی استفاده کنید و هیچ‌گاه آب سرد به گیاه ندهید و حتی از خیس کردن ساقه و برگ گیاه با آب سرد خودداری کنید. آب سنگین نیز برای این گیاه مضر است.

● رطوبت مناسب

محیط اطراف این گیاهان باید مرطوب باشد و رطوبت بین ۹۵ -۷۵ درصد برای آنها بسیار مناسب است. به منظور افزایش رطوبت محیط می‌توان تعدادی اسفنج مرطوب در اطراف آنها قرار داد یا گلدان حاوی آنها را با گلدان‌های برگی در یک مجموعه قرار داد.

● دمای مناسب

درجه حرارت محیط اطراف این گیاهان باید ثابت و مداوم باشد و تغییر ناگهانی برای آنها مضر است. این گیاهان نسبت به سرما نیز حساس هستند و حداقل دمای مناسب برای آنها ۱۵درجه سانتیگراد (۵۹ درجه فارنهایت) است، به همین علت در شب‌های سرد زمستان گیاهان را از کنار پنجره بردارید.

● خاک مناسب

این گیاهان به خاک غنی نیاز دارند و خاک جنگلی نرم و قابل نفوذ یا تورب با کمی خاک برگ برای آنها مناسب است.

● کوددهی

بنفشه‌های آفریقایی را باید در هر آبیاری با یک کود رقیق حاوی فسفر بالا (۱۴-۱۲-۳۶) تغذیه کرد. هیچ‌گاه غلظت کود را از میزان توصیه‌شده بالاتر نبرید و خاک را هر دو تا سه ماه یک بار شست‌وشو دهید و اجازه دهید خاک با خروج کامل آب از زهکش کف گلدان کاملاً شسته شود. با اجرای یک برنامه کوددهی منظم و مداوم املاح در خاک گلدان تجمع می‌یابند و در صورت عدم شست‌وشوی خاک، ریشه‌ها صدمه می‌بینند.

● گلدان مناسب

با توجه به حساسیت این گیاه نسبت به سرما بهتر است آنها را در گلدان‌های پلاستیک پرورش دهیم و از گلدان‌های سفالی استفاده نکنیم زیرا سفال در طول ماه‌های سرد، سرما را جذب می‌کند و نتیجه این تنش سرمایی در گیاه، قهوه‌ای شدن و مرگ برگ‌هاست. در صورت ضرورت تعویض گلدان این کار را در بهار انجام دهید.

● تکثیر

الف) تقسیم بوته مادری: تعدد تاج‌ها باعث برهم زدن الگوی رشد در گیاه مادری می‌شود. به کمک نوک یک چاقوی تیز، گیاهک‌های جدید را از گیاه مادر جدا کنید و دقت کنید که هر یک از آنها واجد تعدادی ریشه باشند. سپس هر یک را در گلدان جداگانه‌ای قرار دهید و خاک آن را تا زمان استقرار کامل گیاه به طور دائم مرطوب نگه دارید.

ب) قلمه برگی: تکثیر این گیاهان به کمک قلمه‌های برگی به آسانی صورت می‌گیرد. برگی سالم و عاری از حشرات را انتخاب کرده و از ساقه جدا کنید. پنج سانتیمتر از دمبرگ آن را باقی بگذارید و اضافه طول آن را حذف کنید و در عمق کم با زاویه ۴۵ درجه در یک گلدان حاوی خاک مرطوب (تورب یا ماسه نرم) قرار دهید. قبل از هر آبیاری خاک آن را لمس کنید، اگر ذرات به دست شما نچسبید آن را آبیاری کنید. زمان مناسب برای این روش تکثیر تابستان و در حرارت ۲۱- ۱۸ درجه سانتیگراد است. ظرف مدت چهار تا شش هفته گیاهان جدید در پایه دمبرگ تشکیل می‌شوند. زمانی که بلندی گیاهان تازه تشکیل‌شده به پنج سانتیمتر رسید آنها را جدا کنید و جداگانه در گلدان‌های ۵/۷ سانتیمتری قرار دهید. این گیاهان ظرف مدت یک سال باید گل بدهند.

ج) بذر: در اوایل بهار در حرارت ۲۱- ۱۸ درجه سانتیگراد می‌توان گیاه را به وسیله بذر تکثیر کرد.

● آفات

آفات شایع روی بنفشه‌های آفریقایی، شپشک آردآلود و کنه سیکلامن هستند. شپشک آردآلود در سطح زیرین برگ‌ها و در گل‌ها مخفی می‌شوند و از شیره پرورده گیاه تغذیه می‌کنند. کلیه برگ‌ها و گل‌هایی را که به شدت آلوده هستند حذف کنید. در این امر غفلت نکنید زیرا حفظ برگ‌ها و گل‌های آلوده باعث می‌شود هیچ‌گاه نتوانید آفت را از محیط دور کنید. اقدام بعدی که معمولاً در محیط منازل توصیه می‌شود این است که کلیه قسمت‌های گیاه را با پنبه مرطوب کاملاً تمیز کنید. در صورت شدت مشکل، گیاهان را از فضای داخل منزل خارج و در محیطی مناسب به کمک یک سم فسفره مانند مالاتیون اسپری کنید. کنه سیکلامن با چشم غیرمسلح دیده نمی‌شود و در رویش‌های جدید ایجاد دردسر می‌کند.

به همین علت کنترل آن مشکل است. علائم این آفت آن است که رویش‌های جدید به رنگ خاکستری متمایل می‌شوند یا برگ‌های جدید به صورت متراکم و درهم رشد می‌کنند. هرگاه این‌گونه علائم را در هر یک از گیاهان بنفشه آفریقایی دیدید بلافاصله گیاه آلوده را از بین ببرید و به خاطر داشته باشید که گیاهان آلوده را به هیچ عنوان نمی‌توان درمان کرد.

سیما دهقان