در رثای شعر و زبان فارسی

همین الان، در فضای مجازی این عبارت را جستجو کنید (در رثای دولت روحانی) و ببینید چند خبرگزاری و سایت اینترنتی با این عنوان، شعری را که یکی از نمایندگان مجلس در جلسه رای اعتماد به وزیران دولت جدید خوانده است، منتشر کرده‌اند.

همین الان، در فضای مجازی این عبارت را جستجو کنید (در رثای دولت روحانی) و ببینید چند خبرگزاری و سایت اینترنتی با این عنوان، شعری را که یکی از نمایندگان مجلس در جلسه رای اعتماد به وزیران دولت جدید خوانده است، منتشر کرده‌اند.

لطفا به عبارت عنوان توجه کنید، کلمه (رثا) به معنای سوگواری و مرثیه خوانی است، اما آن شعر در ستایش دولت جدید است و اصلا قصد مرثیه خوانی ندارد.

با این حال از میان این همه خبرگزاری و این همه تحلیلگر سیاسی حتی یک نفر به این نکته توجه نکرده و همگان همین عنوان نادرست را برای مطلب خود برگزیده اند.

حالا به همان سروده ای که نماینده مجلس در ستایش دولت می خواند توجه کنید و ببینید چند بیت سالم و حتی چند جمله سالم و بدون اشکال معنایی و نحوی دارد؟

با این حال، هنگام قرائت آن، صدای تحسین حاضران در مجلس پس از هر جمله به گوش می رسد.

بر همین سیاق، گاهی اهل سیاست و صاحبان مناصب جملاتی آهنگین و پر از لغزش در وزن و قافیه و نحو زبان فراهم می آورند و بر این گمان که شعر گفته اند در سخنرانی ها با افتخار تمام می خوانند، بی آن که لحظه ای تردید کنند که آنچه سروده اند ممکن است کاستی هایی داشته باشد و بی آن که درباره سروده شان با اهل سخن مشورت کنند یا اگر مشورت کردند نظرشان را بپذیرند.

بی توجهی به سلامت زبان فارسی در گفته ها و نوشته های سیاسی، نشانگر آن است که برای اهل سیاست، موضوع زبان فارسی اولویت چندانی ندارد، به گونه ای که گاه یک عبارت نادرست و برساخته، به سرعت در گفتار و نوشتار سیاسیون متداول می شود کلماتی مانند (گاها، خواهشا، ورود پیدا کردن، حضور پیدا کردن، هر ازچندگاهی، پیروزی غرورآفرین، گفتمان به معنای سخن، بسته پیشنهادی) و بسیاری از این قبیل، چندان که گاه برخی از نوشته ها و سخنرانی های سیاسی، مجموعه ای است از کلمات و عباراتی که معنای روشنی ندارد.

گویی فعالان عرصه سیاست و خبرگزاری ها و تحلیلگران سیاسی غیر از گفته ها و نوشته های اهل سیاست، متون دیگر را مطالعه نمی کنند و از همین رو، دایره واژگان آنها محدود است و طبعا کاستی ها و لغزش های معنایی و نحوی و حتی املایی در نوشته های سیاسی بسرعت گسترش می یابد.

اما بخش دیگری از این بی اعتنایی به سلامت زبان و اهمیت شعر فارسی به عنوان ثروت ملی، در آنجاست که اهل سیاست با این بضاعت اندک در شناخت زبان و شعر فارسی، هم با اعتماد به نفس کامل مناصب مدیریت فرهنگی را می پذیرند و هم برای زبان و شعر و فرهنگ کشور، برنامه ریزی می کنند بی آن که با محدوده مسئولیت خویش آشنایی چندانی داشته باشند.

به انبوه کتاب ها و نشریاتی که با اعتبارات فرهنگی منتشر می شود و رغبتی برای خواندنشان نیست نگاه کنید، به کنگره های متعدد شعر که محل ارائه شعارهای موزون و مقفاست بنگرید، تا رهاورد تسلط اهل سیاست را بر حوزه فرهنگ دریابید.

اسماعیل امینی - شاعر و مدرس دانشگاه