اندک اندک مدعیان از راه می رسند

بخش بهترین فیلم خارجی سال مراسم اسکار, هر سال یکی از مهم ترین و پرسروصداترین های این مراسم است که مورد توجه منتقدان, رسانه های گروهی و تماشاگران جدی و پیگیر سینما قرار دارد بسیاری از منتقدان و اهل فن, اهمیت این جایزه را در حد و اندازه جوایز بهترین فیلم, کارگردان و بازیگران مرد و زن نقش اول می دانند

بخش بهترین فیلم خارجی سال مراسم اسکار، هر سال یکی از مهم‌ترین و پرسروصداترین‌های این مراسم است که مورد توجه منتقدان، رسانه‌های گروهی و تماشاگران جدی و پیگیر سینما قرار دارد. بسیاری از منتقدان و اهل فن، اهمیت این جایزه را در حد و اندازه جوایز بهترین فیلم، کارگردان‌ و بازیگران مرد و زن نقش اول می‌دانند.

در عین حال، منتقدان سینما از کیفیت بالای فنی و موضوعی فیلم های این بخش نیز صحبت می کنند. به گفته آنها، هر سال بیش از ۶۰ فیلم مختلف از کشورهای جهان کنار هم جمع می شوند و به رقابت می پردازند. این فیلم ها در رده آثاری قرار می گیرد که طی یک سال گذشته در جشنواره های معتبر و درجه یک بین المللی موفق به دریافت جایزه شده اند و معمولا نمایش عمومی موفقیت آمیزی در جدول گیشه نمایش سینماهای کشورهای خود داشته اند. پل درگارابدیان، تحلیلگر اقتصادی سینما می گوید: بخش بهترین فیلم خارجی سال چیزی شبیه بخش «جشنواره جشنواره های» جشنواره های معتبر بین المللی است که در آنها فیلم های منتخب جشنواره های مختلف بین المللی به نمایش درمی آید و جزو پربیننده ترین بخش های هر جشنواره ای است.

آکادمی اسکار در چند سال اخیر، انتخاب نامزدهای بهترین فیلم خارجی زبان را به دو مرحله تقسیم کرده است. در مرحله اول، داوران اعضای آکادمی ده فیلم را از بین کل فیلم های نامزد شده انتخاب و معرفی می کنند. این کار دو ماه قبل از اعلام اسامی نهایی نامزدها صورت می گیرد. در مرحله دوم، پنج فیلم اصلی نامزد شده برای این بخش در کنار اسامی بقیه نامزدهای رشته های مختلف اسکار اعلام می شود.

منتقدان سینمایی می گویند امسال هم باید منتظر حضور فیلم های مطرح و پرسروصدای بین المللی در رشته بهترین فیلم خارجی سال بود. از حدود دو هفته قبل، اعلام اسامی فیلم های این بخش توسط کشورهای مختلف جهان آغاز شده است. یک اصل مهم در ارتباط با ورود نام فیلم ها در این بخش، این است که حتما باید یک اکران عمومی (حتی محدود و در حد یک هفته) در چند شهر بزرگ آمریکا داشته باشد. اگر فیلمی در سطح بین المللی سر و صدا کرده و توانسته باشد موفقیت های خارجی خوبی کسب کند برای حضور در بخش بهترین فیلم خارجی سال باید یک نمایش عمومی در آمریکا داشته باشد. به همین دلیل شرکت های بزرگ توزیع کننده فیلم های خارجی طی هفته های اخیر برای اکران عمومی فیلم های خارجی زبان در سینماهای آمریکا از خود شتاب بیشتری نشان می دهند. این فیلم ها تا اواخر دی فرصت دارند روی پرده سینماهای آمریکا بروند.

امسال حضور عربستان سعودی در رقابت های اسکار بخش خارجی زبان، سر و صدای زیادی کرده است. کشوری که فاقد یک صنعت سینما (به مفهوم عام آن است) با درام خانوادگی و تحسین شده «واجدا» در مراسم جوایز اسکار ۲۰۱۴ شرکت می کند. این فیلم را هیفا آل منصور کارگردانی است و تولید و نمایش عمومی آن با سر و صدا و بحث و جنجال زیادی همراه بود.

واجدا را به نوعی باید اولین محصول سینمای عربستان قلمداد کرد، زیرا این درام خانوادگی و اجتماعی اولین فیلم سینمایی است که کل صحنه های آن در این کشور عربی فیلمبرداری شده و قصه ای بومی را با حضور عوامل و هنرمندان بومی تعریف می کند. همین نکته که عربستان با این فیلم اولین حضور خود را در مراسم اسکار خواهد داشت، توجه رسانه های گروهی عربی و غربی را جلب کرده و آن را به تیتر اول رسانه ای (و از جمله نشریه قدیمی اسکرین اینترنشنال) تبدیل کرده است .

منتقدان سینمایی پس از تماشای واجدا تعجب خود را از مضمون تند آن ابراز داشتند و گفتند انتظار نداشتند فیلمی از یک کشور سنتی مثل عربستان در اولین محصول حرفه ای سینمایی خود، سراغ چنین مضمون ملتهبی برود. خط اصلی قصه واجدا درباره حقوق اجتماعی و فردی زنان در عربستان و سختگیری هایی است که نسبت به آنان اعمال می شود. منابع نزدیک به فیلم می گویند آل منصور برای کارگردانی بازیگران خود مجبور بود آنها را خارج از دید عموم و از داخل یک ون رهبری و هدایت کند. قصه فیلم درباره دختر جوانی اهل شهر ریاض است که علاقه اش برای خرید یک دوچرخه، او را رودرروی مسئولان رسمی شهر قرار می دهد. واجدا ماه ژوئن روی پرده سینماها رفت و با واکنش مثبت منتقدان و تماشاگران سینما روبه رو شد. برخی نشریات و رسانه های کشورهای عربی تا آنجا پیش رفته اند که می گویند نام واجدا در فهرست نهایی پنج فیلم نامزد شده برای اسکار بهترین فیلم خارجی سال گنجانده خواهد شد.

پرسشی که اهل فن مطرح می کنند این است که امسال چه تعداد فیلم خود را نامزد حضور در رقابت های بخش بهترین فیلم خارجی سال خواهند کرد؟ سال قبل، ۷۱ فیلم نامزد شرکت در رقابت های این بخش شد که یک رکورد تازه به حساب می آمد. طی دو هفته ای که از آغاز اعلام اسامی فیلم های نامزدشده برای این بخش می گذرد، ۲۷ کشور نام فیلم های خود را به آکادمی اسکار اعلام کرده اند. هشتادوششمین دوره مراسم اسکار، نام نامزدهای اصلی و نهایی خود را شانزدهم ژانویه ۲۰۱۴ اعلام خواهد کرد و کشورهای مختلف هر روز که می گذرد با اعلام نام فیلم های منتخب خود، جدول بخش بهترین فیلم خارجی سال را کامل می کنند.

استرالیا امسال «راکت» را به مراسم اسکار می فرستد. این درام، چهارمین فیلم سینمایی کیم موردانت از سال ۲۰۰۷ به این سوست. قصه فیلم درباره پسر بچه ای است که اطرافیانش بر این باورند برای آدم های دوروبر خود شانس می آورد. او همراه خانواده و دو دوست صمیمی راهی کشور لائوس می شوند تا خانه جدیدی پیدا کنند. در طول راه، آنها با ماجراها و حوادث متعددی روبه رو می شوند.

«رنگ هندوانه» محصول بلغارستان به کارگردانی امیل هریستوف است. وی یکی از مدیران فیلمبرداری توانای قدیمی سینمای کشورش است که از دهه ۶۰ تا به حال بیش از ۳۰ فیلم سینمایی را فیلمبرداری کرده است. رنگ هندوانه، اولین فیلم سینمایی او در مقام کارگردان است. این کمدی جنایتکارانه و دلهره آور درباره جوانی است که در یک سایت اینترنتی، تبدیل به تار ارتباطی بین گروهی از آدم هایی می شود که در حال جاسوسی علیه یکدیگر هستند. او آرشیو مخفی خودش را خلق کرده است. پس از سقوط نظام کمونیستی در بلغارستان، او از اطلاعاتش علیه دولت و حکومت استفاده می کند.

اتریش، درام فانتزی «دیوار» ساخته جولین پولسلر را به اسکار فرستاده است. یک زن جوان، شخصیت اصلی قصه فیلم است. او وقتی نامرئی می شود، دیگر نمی تواند با هیچ یک از آدم های محیطش ارتباط برقرار کند و او احساس می کند دیوارهای تازه ای دور و بر او کشیده می شود. بزودی وی خودش را در دنیایی درگیر می بیند که طبیعت و قوانین مربوط به آن حاکمیت می کند. پولسلر کارگردان تلویزیونی است و دیوار اولین کار بلند سینمایی وی به حساب می آید.

شیلی با «گلوریا» ساخته سباستین لیلیو به اسکار می آید. پنجمین فیلم بلند سینمایی این هنرمند سرشناس آمریکای لاتینی یک درام اجتماعی است که قصه اش در شهر سانتیاگو اتفاق می افتد و زن میانسالی به نام گلوریا شخصیت محوری ماجراهای آن است. زندگی در یک شهر بزرگ و شلوغ آمریکای لاتینی از نگاه این زن به نمایش درمی آید. برعکس فیلم های دیگر کشور شیلی که معمولا اختصاص به دوران حکومت سیاه ژنرال پینوشه و مسائل مربوط به آن دارد، گلوریا از حال و هوای کاملا متفاوتی برخوردار است.

بقیه فیلم هایی که تا به حال به بخش اسکار خارجی زبان مراسم اسکار معرفی شده اند، عبارتند از: «کرواسی: راه هالیما، (آرسن آنتون اوستوجیک)، جمهوری دومینیکن: رئیس کیه؟ (رونی کاستیلو)، فنلاند: نفرت انگیز (اولریکا بنگتس)، آلمان: دو زندگی (گئورگ ماس)، یونان: بچه غذای پرنده را می خورد (اکتوراس لیگیزوس)، مجارستان: دفترچه یادداشت (یانوش ژاژ)، لتونی: مادر، دوستت دارم (یائیس نوردز)، لوکزامبورگ: نقطه کور (کریستف واگنر)، مونته نگرو: تقدیر بد(دراسکو دورویک)، مراکش: اسب های خدا (نبیل آیوش)، هلند: بورگمن (آلکس ون وارمردام)، نیوزیلند: دروغ های پاک (دانا روتبرگ)، رومانی: سوال پیچ کردن بچه (کالین پیتر نتزر)، صربستان: دایره ها (سروان گرلوبویک)، سوئد: بخور، بخواب، بمیر (گابریلا پیچلر) و ونزوئلا: نقض عهد در سکوت (لوئیس رودریگوئز و آندرس رودریگوئز).

اسکرین اینترنشنال

مترجم: کیکاووس زیاری