پشتیبانی آمریکا از رژیم های سرکوبگر

نگاهی اجمالی به حکومت های نامطلوبی که هنوز هم مورد حمایت آمریکا قرار دارند

ایالات متحده در ماه‌های اخیر به‌دلیل روابط نزدیک خود با حکومت‌های خودکامه در کشورهایی همچون تونس، مصر، یمن و لیبی مورد انتقاد قرار گرفته است.

باراک اوباما، رئیس‌جمهور آمریکا در ماه می درخصوص بهار عربی اعلام کرد که اولویت آمریکا از این پس حمایت از اصلاحات و دموکراسی است. اما بررسی عملکرد و واقعیت‌های موجود در سیاست خارجی این کشور با سیاست‌های ادعایی آن همخوانی ندارد. اخیرا ۲ رویداد، ادعاهای آمریکا در خصوص حمایت از دموکراسی را زیر سوال برد.

ایجاد پایگاهی در اتیوپی برای استفاده از هواپیماهای بدون سرنشین برای انجام عملیات علیه گروه‌های تروریستی و همچنین سفر هیلاری کلینتون، وزیر امور خارجه آمریکا به ازبکستان و دیدار با کریم‌اف از جمله موارد رد سیاست‌های اعلانی آمریکاست. کلینتون پیش از سفر به این دو کشور اعلام کرد که اگر ما با این کشورها تماس و ارتباط نداشته باشیم، نفود خود را در این منطقه از دست خواهیم داد و کشورهای دیگری که ارزشی برای حقوق بشر قائل نیستند خلأ به وجودآمده را پر خواهند کرد. بنابراین اقدام ما اقدامی متوازن‌کننده است. در همین راستا، مقاله پیش رو روابط نزدیک آمریکا با ۷ کشوری که حکومت‌های آنها به سرکوب شهروندان خود می‌پردازند را مورد بررسی قرار داده است.

● گینه استوایی / تئودور ابیانگ انگما امباساکو

امباساکو از سال ۱۹۷۹ به این سو ریاست جمهوری یکی از فاسدترین کشورهای جهان را در اختیار داشته است. وی و حلقه اطرافیانش ثروت فراوانی را از صنعت نفت این کشور به دست آورده‌اند. این امر در حالی اتفاق می‌افتد که ۶۰ درصد جمعیت گینه استوایی کمتر از یک دلار درآمد روزانه دارند. دولت بوش در ابتدا سعی داشت از ذخایر نفتی گینه به عنوان جایگزین نفت خاورمیانه استفاده کند و به همین خاطر نیز روابط خود را با این کشور تقویت کرد. حمایت دولت بوش از دولت گینه بیسائو کاملا آشکار بود چرا که چندین ملاقات در سطح بالا بین ابیانگ و بوش برگزار شد و حتی سفارت آمریکا در مالابو، پایتخت این کشور بازگشایی شد. هر چند بعدها به دلیل اعتراض به نقض حقوق بشر سفارت آمریکا بار دیگر بسته شد و وزارت دادگستری آمریکا ۷۱ میلیون دلار از دارایی‌های پسر ابیانگ را به اتهام فساد توقیف کرد.

● ازبکستان / اسلام کریم‌اف

رهبر سابق حزب کمونیست از زمان استقلال این کشور در سال ۱۹۹۱ از شوروی سابق، رهبری این کشور را در اختیار خود داشته است. سرکوب تمام گروه‌های مخالف سیاسی، تقلب در انتخابات، تهدید و زندانی‌کردن ناراضیان و روزنامه‌نگاران مستقل از جمله اقدامات او در ۲ دهه گذشته بوده است. مهم‌ترین حادثه دوران ریاست جمهوری او در سال ۲۰۰۵ اتفاق افتاد که نیروهای امنیتی ازبکستان به شهروندان معترض ازبکی در شهر اندیجان حمله کردند و چندصد نفر را کشتند.

هر چند ممکن است برخی از کاندیداهای جمهوریخواه از جمله هرمن کین از سیاست‌های دولت ازبکستان انتقاد کنند، اما آمریکا به ازبکستان به چشم یک شریک حیاتی در افغانستان نگاه می‌کند. هیلاری کلینتون در دیدار اخیر خود از تاشکند اعلام کرد که این کشور می‌تواند در سرکوب شبه‌نظامیان ازبک وابسته به القاعده و مبارزه با ایجاد پایگاه از سوی شورشیان افغان و پاکستانی در مرزهای این کشور به آمریکا کمک کند.

آمریکا همچنین تجهیزات مورد نیاز ناتو را از طریق خاک ازبکستان به افغانستان منتقل می‌کند و با توجه به تنش‌های موجود میان پاکستان و آمریکا، ازبکستان به جایگزینی مطمئن در این منطقه تبدیل شده است. البته حادثه اندیجان در سال ۲۰۰۵ موجب کاهش سطح روابط میان ازبکستان و آمریکا شد و این کشور تحریم‌هایی را علیه تاشکند وضع کرد. هر چند ازبکستان نیز در اقدامی تلافی‌جویانه، نیروهای آمریکایی را از پایگاه‌های نظامی خود اخراج کرد. البته این روابط بار دیگر در حال گسترش است و کاخ سفید از کنگره درخواست کرده ممنوعیت کمک نظامی به ازبکستان را لغو کند. پیش از این هرگونه کمک نظامی به ازبکستان به دلیل نقض حقوق بشر در این کشور از سوی کنگره ممنوع شده بود. بنا بر آمار منتشرشده از سوی مرکز پیشرفت آمریکا، میزان کمک‌های آمریکا به ازبکستان بالغ بر ۱۲ میلیون دلار است. هیلاری کلینتون در دیدار اخیر خود از کارخانه جنرال موتورز در تاشکند اعلام کرد که این کارخانه نماد دوستی و همکاری بین ۲ کشور است، هر چند باید دولت ازبکستان اصلاحاتی را درخصوص حاکمیت قانون، دموکراسی و حقوق بشر انجام دهد.

● بحرین/ حمدبن عیسی آل‌خلیفه

رژیم پادشاهی بحرین در بهار عربی با کمک نیروهای عربستان سعودی و امارات متحده عربی به سرکوب معترضان شیعه بحرینی پرداخت. طبق گزارش دیده‌بان حقوق بشر در ناآرامی‌های اخیر در این کشور بیش از ۳۰ معترض کشته و صدها نفر نیز مجروح شدند. صدها نفر از معترضان بازداشت‌شده همچنان در زندان به سر می‌برند و ده‌ها نفر نیز در دادگاه نظامی محاکمه شده‌اند. مهم‌ترین دلیل حمایت آمریکا از رژیم آل خلیفه، استقرار ناوگان پنجم آمریکا در بحرین است که از آن به عنوان ابزاری برای مقابله با نفوذ ایران استفاده می‌کند. کمی پیش از شروع بهار عربی، هیلاری کلینتون از بحرین به خاطر انجام اصلاحات دموکراتیک ستایش می‌کرد. اما پس از سرکوب معترضان در بحرین، اوباما هیچ‌گاه اقدامات رژیم بحرین را محکوم نکرده است؛ هرچند ظاهرا دولت اوباما اخیرا فروش و تحویل ۵۳ میلیارد دلار تسلیحات به بحرین را به تعویق انداخته است.

● اتیوپی/ ملس زناوی

انتقاد از رژیم اتیوپی عمدتا به خاطر انتخابات سال ۲۰۱۰ این کشور است که در آن زناوی از جبهه خلق دموکراتیک انقلابی با ۶‌/‌۹۹ درصد آرا به پیروزی رسید. بنا بر گزارش دیده‌بان حقوق بشر این انتخابات پس از ماه‌ها تهدید هواداران حزب مخالف این کشور برگزار شد و زناوی از منابع دولتی برای پیروزی در انتخابات سوءاستفاده کرده بود. هرچند بیرتوکان میدکسا، رهبر ارشد مخالفان سال گذشته از زندان آزاد شد، اما همچنان مخالفان سیاسی بسیاری در زندان‌های این کشور باقی مانده‌اند.

نکته: مهم‌ترین دلیل حمایت آمریکا از رژیم آل‌خلیفه، استقرار ناوگان پنجم آمریکا در بحرین است که از آن به عنوان ابزاری برای مقابله با نفوذ ایران استفاده می‌کند.پس از سرکوب معترضان در بحرین، اوباما هیچ‌گاه اقدامات رژیم بحرین را محکوم نکرده است

اتیوپی از دیرباز از متحدین آمریکا در مبارزه علیه گروه‌های اسلامگرا و گروه الشباب سومالی وابسته به گروه القاعده بوده است که عملیات‌های متعددی در شرق آفریقا انجام داده است. آمریکا همچنین با ایجاد پایگاهی در اتیوپی درصدد جمع‌آوری اطلاعات و هماهنگ‌ساختن حملات علیه گروه الشباب است. در سال ۲۰۰۶، آمریکا به‌طور مخفیانه از حمله اتیوپی به سومالی برای از بین‌بردن جنبش اسلامی وابسته به گروه الشباب حمایت کرد. هر چند اوباما از رژیم حاکم در اتیوپی به خاطر نحوه برگزاری انتخابات سال ۲۰۱۰ انتقاد کرده است، اما ایجاد پایگاهی برای استفاده از هواپیماهای بدون سرنشین در خاک اتیوپی از پیوند مستحکم میان این دو کشور حکایت دارد. دولت آمریکا همچنین ۵۳۳ میلیون دلار کمک خارجی در اختیار رژیم ملس زناوی قرار می‌دهد.

● عربستان سعودی/ عبدالله بن عبدالعزیز

در حالی که اعلام خبری مبنی برحق رای زنان و حضور در شورای مشاوره از سوی پادشاه عربستان موجب تعجب بسیاری شده، اما پرونده این کشور در زمینه حقوق بشر بسیار نامطلوب است. تلاش مقامات عربستانی برای سرکوب اعتراضات داخلی پس از آغاز بهار عربی نیز از جمله اقدامات ناقض حقوق بشر در این کشور است. در گزارش دیده‌بان حقوق بشر به این موضوع اشاره شده است که مقامات عربستان سعودی همچنان به طور نظام‌مند حقوق ۹ میلیون زن سعودی، ۸ میلیون کارگر خارجی و ۲ میلیون شهروند شیعه این کشور را نادیده می‌گیرند یا به سرکوب آنها می‌پردازد. البته ایالات متحده می‌خواهد از ثروت نفتی فراوان این کشور برای کنترل قدرت ایران در منطقه سوءاستفاده کند و همین امر موجب شده عربستان به متحد نزدیک و راهبردی آمریکا تبدیل شود. یکی از موارد مهم در حمایت بی‌چون و چرای آمریکا از رژیم آل سعود، فروش تسلیحات به میزان ۶۰ میلیارد دلار به عربستان سعودی است.

● ترکمنستان/ قربان‌قلی بردی محمد‌اف

زمانی که بردی محمد‌اف در سال ۲۰۰۶ به قدرت رسید، برای از بین‌بردن کیش شخصیتی که در دوره نیاز‌اف به وجود آمد، اقداماتی را به مورد اجرا گذاشت. اما طبق گزارش‌های دیده‌بان حقوق بشر، دولت ترکمنستان بار دیگر به شیوه‌های دولت نیازاف روی آورده است. سرکوب فعالان و سازمان‌های غیردولتی، حذف آزادی مطبوعات، ایجاد زندانهای مخفی و نقض حریم خصوصی شهروندان از جمله اقدامات رژیم حاکم در ترکمنستان است.

اما دلیل حمایت آمریکا از ترکمنستان به این خاطر است که این کشور حریم هوایی خود را روی هواپیماهای آمریکایی باز کرده است. این کشور همچنین بزرگترین تولیدکننده گاز در آسیای میانه است. هیلاری کلینتون و بردی محمد‌اف همچنین در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل متحد در خصوص انتقال انرژی از ترکمنستان با یکدیگر مذاکره کردند. زمانی که خبرنگاران از رابرت بلیک، معاون وزیر خارجه آمریکا پرسیدند که آیا در مذاکرات دوجانبه درخصوص وضعیت حقوق بشر در ترکمنستان نیز سخن به میان آمد وی این‌گونه پاسخ داد که در این نوع مذاکرات زمان کافی برای طرح مسائل متعدد وجود ندارد و طرفین در خصوص مسائل مهمی با یکدیگر مذاکره کردند. به گفته بلیک، حقوق بشر نیز در ترکمنستان به اندازه سایر کشورهای آسیای میانه در وضعیت بدی قرار ندارد که در این گفت‌وگوها مورد بررسی قرار بگیرد. از سوی دیگر، آمریکا در سال ۲۰۱۰، حدود ۱۶ میلیون دلار کمک خارجی در اختیار ترکمنستان قرار داد.

● ویتنام/ ترونگ تان‌سانگ

سانسور اینترنت و انجام حملات سایبری علیه وب‌سایت‌های مخالفان حکومت و اعزام مخالفان به اردوگاه‌های کار اجباری از مهم‌ترین انتقادات صورت‌گرفته در گزارش‌های دیده‌بان حقوق بشر است. هر چند ویتنام در دهه‌های گذشته یکی از دشمنان آمریکا محسوب می‌شد، اما این کشور هم‌اکنون یکی از متحدین اصلی آمریکا برای مهار نفوذ روزافزون چین در منطقه جنوب آسیا به حساب می‌آید. آمریکا و ویتنام همچنین قراردادی نیز در حوزه انرژی اتمی با هدف ارائه فناوری اتمی به ویتنام با یکدیگر امضا کرده‌اند. انجام مانور مشترک دریایی و اعطای ۱۲۲ میلیون دلار به ویتنام از دیگر سیاست‌های حمایتی آمریکا از رژیم تان‌سانگ است.

مجله فارین پالیسی

مترجم: علیرضا ثمودی