توصیه های متخصصین برای قلب شما

این پرولاپس میترال که انگار همه خانم ها دارند, چی هست

فشار خون بالا، دیابت، چاقی و مصرف سیگار از جمله مواردی هستند که بیماری‌های قلبی را تشدید می‌کنند اما در بعضی موارد ناهنجاری‌های قلبی به‌صورت مادرزادی است. پرولاپس یا ناهنجاری دریچه میترال یکی از ناراحتی‌های قلبی است که در میان خانم‌ها به‌طور شایع دیده می‌شود و در واقع بسیاری از خانم‌ها و دختران جوان از پزشکان شنیده‌اند که این بیماری را دارند اما در مورد آن اطلاعات زیادی ندارند. دکتر مجیدرضا پورمند، متخصص قلب و عروق اطلاعات کاملی در مورد این بیماری قلبی را در اختیار شما قرار می دهند.

● نقشه قلب شما

قلب انسان ماهیچه‌ای است که به‌صورت یک پمپ کار می کند و ۴ دریچه دارد، باید بدانید که اختلال در هر کدام از این دریچه‌ها ناراحتی‌ها و بیماری‌هایی جداگانه به همراه علائم گوناگون ایجاد می‌کند. اختلال در دریچه‌های قلب می‌تواند به‌صورت تنگی، گشادی یا نارسایی خود را نشان دهد که هر کدام از آن‌ها علائم مخصوص به‌خود را دارند. قلب به ۲ قسمت چپ و راست تقسیم می‌شود، حرکت و پمپاژ ناحیه چپ قلب باعث گردش خون در کل بدن می‌شود و حرکت قسمت راست موجب گردش خون از قلب به داخل ریه‌ها می‌‌شود. سمت چپ بدن که کار پمپ قلب به تمام اعضای بدن را انجام می‌دهد ۲ دریچه به نام‌های میترال و آئورت دارد.

● هیجان‌زده نشوید

اختلال در عملکرد دریچه میترال در خانم‌ها به خصوص در جوانان شایع‌تر است. همان‌طور که گفتیم دریچه میترال یا دریچه دولتی یکی از ۴ دریچه قلب است که بین دهلیز و بطن چپ واقع شده است. خون از ریه وارد دهلیز چپ می‌شود و بعد از طریق دریچه میترال وارد بطن چپ می‌شود، در مرحله بعد با پمپ شدن قلب از بطن چپ به تمام بدن گردش پیدا می‌کند، این کار در تمام طول عمر انسان به‌طور متوسط ۶۰ تا ۸۰ بار در دقیقه تکرار می‌شود. گاهی شدت پمپاژ بسته به وضعیت بدن تغییر پیدا می‌کند یعنی در حالت خواب کم می‌شود و در حال بیداری، ورزش، هیجان و اضطراب تعداد ضربان‌های قلب افزایش می یابد و حتی ممکن است به ۱۵۰ بار در دقیقه هم برسد.

● قلب ۴ صدایی

به‌طور کلی وقتی دریچه‌های قلب باز و بسته می‌شوند صدایی تولید می‌کنند که مجموع ۴ صدایی که از این دریچه‌ها ایجاد می‌شود صدای ضربان قلب را دربرمی‌گیرند. حال هر کدام یک از دریچه‌ها اختلالی مانند تنگی، گشادی یا پرولاپس صداهای اضافه و غیرعادی را ایجاد می‌کند، بنابراین پزشک متخصص هنگام معاینه با گوش دادن به صدای قلب از طریق گوشی می‌تواند این صداهای غیرطبیعی را بشوند و به این‌که دریچه قلب فرد دچار اختلال شده مشکوک شود.

● تپش قلب را جدی بگیرید

بیماری پرولاپس قلب ناراحتی است که از بدو تولد با فرد همراه است اما ممکن است تا سال های نوجوانی و جوانی هیچ علامتی از خود بروز ندهد و به تدریج که سن بالا می‌رود علائمی مانند درد قفسه سینه، احساس فشار در ناحیه قفسه سینه، تپش قلب یا تنگی نفس که در حال فعالیت شدت پیدا می‌کند، در فرد بیمار دیده شوند، این نشانه‌ها ممکن است در سنین جوانی هم بروز پیدا کند.

● دختران بیشتر در خطرند

همان‌طور که ابتدای بحث اشاره کردیم بیماری پرولاپس به‌طور مادرزادی در افراد دیده می شود بنابراین عوامل ژنتیک تاثیر گذارند؛ اگر فردی به این بیماری مبتلا شود به احتمال زیاد یکی از اعضای خانواده‌اش مانند دایی، عمه یا عمو به این بیماری دچار هستند. بیماری پرولاپس قلب بیشتر در خانم‌ها به طریق ژنتیک منتقل می‌شود و به ارث می‌رسد. برای مثال اگر مادری به بیماری پرولاپس مبتلا شود احتمال این‌که این بیماری به دخترانش منتقل شود خیلی بیشتر از انتقال آن به پسرانش است.

● افسردگی را با پرولاپس اشتباه نگیرید

علائم این ناراحتی در سنین نوجوانی و جوانی در خانم‌ها به‌طور شایع‌تری دیده می‌شود البته در بعضی مواقع پیش می آید که شخصی به این بیماری مبتلا شود اما باز هم هیچ علامت مشخصی از آن را نداشته باشد و وقتی فرد آزمایش اکوکاردیوگرافی را انجام می‌دهد پزشک متخصص متوجه می‌شود، دریچه میترال دچار پرولاپس شده است. بنابراین خانم‌ها باید به علائم این بیماری توجه کنند در مواقعی که عصبی هستند بیشتر خود را نشان می‌دهد. معمولا پرولاپس دریچه میترال را سندرمی می‌گویند که با علائم عصبی همراه است، البته وقتی افراد اضطراب، استرس یا سابقه افسردگی دارند ممکن است در کنار آن به ناهنجاری پرولاپس دریچه میترال هم دچار باشند که در این شرایط این ۲‌ناراحتی به هم ربطی ندارند. پرولاپس دریچه میترال باعث بروز افسردگی و اضطراب نمی شود تنها موضوع مهم این است چون این افراد سابقه استرس دارند، دچار تپش قلب بالا می‌شوند و این برای‌شان ناخوشایند و دردناک خواهد بود و با کوچک‌ترین اضطرابی ضربان قلب افزایش می‌یابد.

● هر سال باید چک شوید

تشخیص نارسایی و ناهنجاری پرولاپس دریچه قلب از طریق سونوگرافی این عضو تشخیص داده می‌شود و فرد بیمار باید هر سال آزمایش اکوکاردیوگرافی را برای بررسی شرایط قلبی خود انجام دهد تا پزشک متخصص بفهمد که بیماری در چه مرحله‌ای قرار دارد و آیا روند آن پیشرفتی کرده است یا خیر. در موارد بسیار نادری ممکن است بیماری پرولاپس پیشرفت کند و فرد مبتلا نیاز به عمل جراحی دریچه قلب داشته باشد با این حال احتمال شدت این بیماری در صورت تشخیص و درمان به موقع بسیار کم است.

● قلب میکروبی

برعکس این‌که شیوع بیماری پرولاپس دریچه میترال در خانم‌ها بیشتر است، میزان پیشرفت این بیماری در مردان بیش از زنان مشاهده می‌شود. بیماری پرولاپس ناراحتی خطرناکی نیست بنابراین عوارض چندانی به همراه ندارد و مشکل جدی برای بیمار ایجاد نمی‌کند فقط باید علائم این بیماری را از بین برد که همان تپش قلب ناشی از تند شدن ضربان قلب، احساس درد در قفسه سینه است.

داروهایی که معمولا برای درمان این علائم تجویز می‌شوند ضربان قلب را کنترل می‌کنند و باعث می‌شوند تا درد و تپش قلب بیمار از بین برود. نکته بسیار مهم در پرولاپس دریچه میترال به‌خصوص در بیمارانی که با نارسایی همراه است، دریچه‌ها مستعد این هستند که دچار عفونت شوند. در یک جراحی کوچک به خصوص در جراحی‌های دهان و دندان به دلیل این‌که میکروب‌ها هنگام عمل در دهان پخش می‌شوند، با خون همراه می‌شوند و ممکن است این میکروب‌ها در جریان خون حرکت کنند و روی این دریچه بنشینند و در این ناحیه عفونت ایجاد کنند. افرادی که به پرولاپس و نارسایی قلب دچار هستند قبل از اعمال دندان‌پزشک یا عمل‌هایی در دستگاه گوارش و مجرای ادراری‌شان حتما باید آنتی‌بیوتیک مناسب را طبق نظر پزشک مصرف کنند.

● دریچه کمانی شکل

یکی از مشکلاتی که برای افراد مبتلا به پرولاپس قلب به‌وجود می‌آید افزایش ناگهانی و سریع ضربان قلب است و در بعضی از افراد هم مشکل تنگی نفس شدید رخ می‌دهد که باعث ناراحتی آن‌ها می‌شود. به‌طور کلی، پرولاپس دریچه میترال بیماری خطرناکی نیست و عوارض چندانی برای بیمار ندارد. در این بیماری دریچه میترال به‌جای این‌که به‌صورت افقی قرار گیرد به شکل یک کمان قرار می گیرد و حالت بسته شدن دریچه مختل می‌شود حال اگر عمل بسته شدن دریچه علاوه بر تغییر شکل ناکارآمد هم باشد، پرولاپس با نارسایی قلب همراه می‌شود. در این شرایط بیمار باید تحت درمان و مراقبت‌های جدی تری قرار گیرد چون ممکن است این ۲ ناهنجاری به مرور زمان شدت پیدا کند و سلامت بیمار را به خطر بیندازند.

● خود درمانی ممنوع

حتما شما آگاه هستید که مصرف هرگونه دارویی بدون تجویز پزشک کار درستی نیست و می‌تواند در بعضی مواقع سلامت شما را به خطر بیندازد. برخی از خانم‌ها بدون توصیه پزشک قرص پروپرانولول را برای کاهش تپش قلب‌شان استفاده می‌کنند و شاید از دوستان یا همکاران‌شان شنیده‌اند که مصرف آن می‌تواند تپش قلب‌شان را آرام کند اما چنین افرادی باید بدانند ممکن است ضربان بالا و تپش قلب و علائم دیگرشان دلیل دیگری داشته باشد یعنی شاید ناراحتی آن‌ها یک تپش ساده نباشد و دلیل آن مواردی مانند گرفتگی عروق قلبی، گشادی یا تنگی دریچه باشد و مصرف پروپرانولول تنها علائم دیگر را از بین می‌برد و در نتیجه پزشک متخصص دیگر نمی‌تواند به درستی بیماری را تشخیص دهد، در واقع با از بین رفتن علائم شناخت بیماری دشوار می‌شود و در درازمدت ممکن است، بیماری اصلی پیشرفت کند ولی آن‌ها آن را جزو علائم اضطراب و استرس به حساب بیاورند. اگر افراد در ناحیه قلب دچار ناراحتی هستند حتما باید داروهای قلبی را با دستور پزشک مصرف کنند و در مورد آن‌ها مطمئن شوند.

● این بار فرصت اشتباه ندارید

شما باید در مورد قلب‌تان وسواس به خرج دهید چون قلب مانند اعضای دیگر بدن نیست که به آن فرصت دهید تا التیام پیدا کند و اگر اشتباهی در مورد آن مرتکب شوید به سختی قابل بازگشت است. اگر دچار علائم قلبی که به آن اشاره کردیم شدید حتما باید آن‌ها را جدی بگیرید و تحت معاینه دقیق پزشک قرار بگیرید تا هرچه زودتر درمان مناسب را برای آن انجام دهید. شایع‌ترین علت مرگ در کل جوامع سکته و حملات قلبی هستند که در ۵۰ درصد موارد این ناراحتی هیچ‌گونه عارضه و علائم قبلی نیز به همراه ندارد یعنی اولین علامت همان آخرین علامت است. بنابراین در مورد ناراحتی‌های قلبی باید خیلی دقت کنید و اگر دوست یا خواهرتان علائم مشابهی مانند شما را دارد نباید فکر کنید، شما هم به بیماری او مبتلا هستید و داروهای مشابه او را مصرف کنید. چون هر چند که علائم ظاهری یکی است اما ممکن است عامل آن چیز دیگری باشد و خوددرمانی شما خطر جانی را به همراه داشته باشد.

● چاقی، تپش قلب‌تان را زیاد می‌کند

از آنجایی که پرولاپس یک بیماری مادرزادی است و عواملی مانند چاقی، فشار خون، مصرف سیگار و دیابت که می‌توانند عامل گرفتگی عروق قلبی باشند هیچ کدام دلیل ایجاد بیماری پرولاپس نیستند اما هر کدام از این مواردی که نام بردیم می‌توانند علائم پرولاپس دریچه میترال را تشدید کنند در نتیجه تپش قلب افزایش پیدا می‌کند و نشانه‌های دیگر بیماری نیز پیشرفت می‌کنند.

● سالم زندگی کنید

یکی از مواردی که در بهبود بیماری پرولاپس دریچه میترال تاثیر مثبت می‌گذارد این است که فرد بتواند در محیطی آرام زندگی کند و از هر روشی که به آرامش روحی آن‌ها کمک کند استفاده کنند و تغذیه سالم را در پیش بگیرند. در مواردی که شدت این بیماری بالاست، انجام ورزش‌های شدید را توصیه نمی‌کنیم به این علت که تپش قلب بیمار را افزایش می‌دهد.