مجسمه های مرموز جزایر ایستر رازی را پنهان می کنند

چرا جزیره ایستر به عنوان یکی از عجیب ترین مکان های کره زمین شناخته شده است

....جزیره ایستر در اقیانوس آرام جنوبی متعلق به کشور شیلی واقع شده است. این جزیره یکی از جزایر مسکونی منفرد جهان می‌باشد. این جزیره تقریبا مثلثی‌شکل است و متشکل از ۳ کوه آتشفشانی می‌باشد.

با این که ۳۵۱۵ کیلومتر در غرب خاک اصلی شیلی قرار گرفته اما استانی جدا از منطقه والپارائیسو شیلی به شمار می‌آید. مساحت جزیره ۱۶۳.۶ کیلومتر مربع و جمعیت آن ۴۸۸۸ نفر است که سرشماری در سال ۲۰۱۰ انجام شده است و تا سال ۲۰۱۱ نیز اعتبار دارد.

این جزیره مساله‌ای غامض و همچنین اسرارآمیزی را در خود جای داده است. ساکنان گذشته دور این جزیره چه کسانی بوده‌اند؟! مبداء نسل انسان‌هایی که در موقع کشف آن توسط اروپاییان در آنجا ساکن بودند، چه چیز و از کجا بوده است؟! لوح‌های اعلان چه چیز می‌باشند؟ چه کسانی آن تندیس‌های مشهور را از سنگ تراشیده و در آنجا مستقر کرده است؟! چگونه توانسته‌اند آن کار را انجام دهند و هدفشان چه بوده است؟!

چه کسانی آن تونل‌های بزرگ زیرزمینی را که تا بستر اقیانوس کشیده شده‌اند را حفر و سنگ‌های آن را به بیرون حمل کرده‌اند؟ این‌گونه سوال‌ها چندین دهه است که ذهن دانشمندان را به خود مشغول نموده است و گمان می‌رود تا مدت‌های دیگر نیز ادامه داشته باشد و تلاش آنها بی‌نتیجه بماند.

مجسمه‌های بزرگ ۱۰ تا ۲۰ متری به وزن تقریبی ۵۰ تن در سراسر جزیره ایستر پخش شده‌اند قدیمی‌ترین نام شناخته‌شده این جزیره، به معنی مرکز جهان بوده‌ است. مشهورترین نام این جزیره یعنی ایستر به خاطر اولین بازدید ثبت شده توسط اروپاییان بوده که در شنبه عید پاک ۱۷۲۲ اتفاق افتاده است.

مردم ایستر در طول تاریخ، سیستم خط تصویری ویژه خود را به وجود آوردند. دستنوشته‌های آنها نیز مانند ابعاد دیگر جامعه دور افتاده و رموزشان هنوز قابل فهم نیستند. هرگز روی جزیره بیش از ۷۰۰۰ نفر زندگی نکرده‌اند. حدودا بعد از سال ۱۶۰۰ میلادی فرهنگ آنها به طور ناگهانی و با شدت رو به زوال نهاد.

وجود یکی از دستخط‌های رمز ناگشوده جزیره ایستر که رونگورونگو نامیده می‌شود، توسط یک مسیونر فرانسوی در سال ۱۸۶۴ گزارش شده است. در آن زمان چند جزیره‌نشین ادعا می‌کردند که می‌توانند آن را بخوانند، اما تمام تلاش‌ها بی‌نتیجه ماند. با توجه به این که تنها یک قسمت کوچک از جمعیت باسواد بودند، رونگورونگو یک امتیاز حکومت کردن بر خانواده‌ها و کشیشان بوده‌است. تمام تلاش‌ها برای رمز گشایی این متن بی‌حاصل بوده و انجمن علمی حتی نمی‌تواند بگوید که آیا رونگورونگو یک شکل نوشتاری است یا نه؟

رونگورونگو احتمالا از جزیره ایستر سرچشمه گرفته و این‌گونه احتمال داده می‌شود که در معرض قرار گرفتن جزیره‌نشینان با نوشته‌های غربی طی بازدید اسپانیایی‌ها در سال ۱۷۷۰ موجب شده تا این جزیره‌نشینان از شیوه حکومت و قانونگذاری آنها الهام گرفته و رونگورونگو را به عنوان یک ابزار مذهبی ایجاد کنند.

جزیره ایستر بویژه به خاطر تندیس‌های ۴۰۰ ساله عجیب باستانی خود معروف است. به این تندیس‌ها که در راستای کرانه دریا به خط ایستاده‌اند موآی گفته می‌شود.

مهم‌ترین مظهر فرهنگی جزیره ایستر، موآی‌ها هستند که ۲۸۸ عدد از آنها روی سکوهای عظیمی به نام آهو ایستاده‌اند. فاصله این سکوها از هم حدود یک و نیم مایل است و یک نوار تقریبا سراسری به دور جزیره به وجود آورده است. ۶۰۰ موآی دیگر که در مراحل مختلف تکامل هستند، در سرتاسر جزیره پراکنده‌اند. حتی در معادن و کنار جاده‌های قدیمی و کنار ساحل.

بسته به اندازه و وزن موآی‌ها، تخمین زده می‌شود که بین ۵۰ تا ۱۵۰ نفر برای حمل آنها توسط غلتک‌های چوبی و سورتمه روی آن نیاز بوده است. برخی موآی‌ها دارای کلاه یا تاج‌های قرمز رنگی هستند که دلیل آن نامشخص است. ولی برخی باستان‌شناسان می‌گویند که این‌گونه موآی‌ها مفهوم آیینی خاصی داشتند یا شاید برای یک طایفه یا خانواده بخصوصی مقدس بوده است.

مجسمه‌های عظیم یا موآی، در یک دوره کوتاه خلاقیت و فعالیت خرسنگی کنده‌کاری شده. طبق آخرین تحقیقات باستان شناسانی، ۸۸۷ مجسمه سنگی یکپارچه در موزه و در جزیره شناسایی شده است.

● چگونه این کلاه‌های سنگین بر سر مجسمه‌هایی به این بلندی قرار داده شده‌اند؟

یکی دیگر از مثال‌های سنگی این جزیره دیوارهای مشهور در ویناپو است که بدون استفاده از ملات ساخته شده و به دقت سنگ‌ها با هم چفت شده‌اند. این موضوع کاملا شبیه دیوارهای تمدن اینکاها در پرو است.

تعداد ۱۲۳۳ خانه سنگی ما قبل تاریخ که توپا نامیده می‌شود، برجسته‌ترین خانه‌های به جامانده در این جزیره ‌است. خانه‌های سنگی با حدود ۶ متر عرض، دارای ساختاری استوانه‌ای شکل و سقفی طاقدار است. ورودی این خانه‌ها بسیار پایین است و وارد شدن تنها با سینه خیز رفتن امکان‌پذیر است.

در سال ۱۸۸۲، آلمان‌ها چند خانه را حفاری و باقیمانده‌های انسانی در داخل خانه‌ها پیدا کردند. مردم محلی به آنها گفتند که این مکان‌ها، استراحتگاه شاهان و روسای جزیره ایستر بوده‌اند. هر خانه ۲ حفره کوچک داشت. اگر روح یک دشمن از یکی از آنها وارد شود، روح مرحوم بتواند از دیگری فرار کند.

نکته قابل توجه این است که تعداد خانه‌های سنگی و موآی‌های به جا مانده، تقریبا نزدیک به هم است و این شاید به این معنی است که برای هر شخصی که در یک خانه‌سنگی دفن می‌شده، یک موآی ساخته می‌شده است.

استفاده از خانه‌های سنگی به عنوان قبر، به نظر می‌رسد که همزمان با تولید موآی و زوال نیایش اجداد و نیاکان متوقف شد. در آشفتگی قرن ۱۸ به نظر می‌رسد جزیره‌نشینان شروع به دفن مرده‌هایشان میان خانه‌های آهو (سکوی موآی) کرده‌اند و از خانه‌های سنگی به عنوان پناهگاه مرغ‌ها استفاده می‌کرده‌اند.

- ۳۰۰ میلادی ـ بر پایه باور رایج در جزیره ایستر، نیاکان تندیس‌سازان با کانوهای اقیانوس‌پیما از سوی غرب به آنجا آمده بودند.

- ۱۶۰۰ ـ ۱۰۰۰ میلادی ـ اهالی جزیره آغاز به ساخت نیایشگاه‌ها و تندیس‌ها نمودند و چیزی شبیه یک سیستم خط تصویری ابداع کردند.

- ۱۷۲۲ میلادی ـ دریاسالار هلندی، جیکوب راگوین (تلفظ اصلی هلندی روخه‌فِـین)، در روز عید پاک به عنوان اولین اروپایی پا به جزیره می‌گذارد. او جزیره را ایستر (عید پاک) می‌نامد.

- ۱۷۷۴ میلادی ـ کاشف انگلیسی، ناخدا جیمز کوک، در دومین سفر خود در جزیره توقف می‌کند. او مردها را بین ۶۰۰ تا ۷۰۰ نفر و زن‌ها را تا ۳۰ نفر شمارش می‌کند. همه موآی‌های بزرگ سرنگون شده بودند.

- ۱۸۶۲ میلادی ـ جمعیت نوادگان مهاجران پلی‌نزی به ۱۱۱ نفر می‌رسید.

یکی از بزرگ‌ترین عجایب جزیره ایستر توقف ناگهانی ساخت مجسمه‌های موآی است. طبق نظریه دانشمندان، افزایش بیش از حد جمعیت جزیره به اکوسیستم صدمه بسیار شدیدی وارد کرده بود به‌گونه‌ای که دیگر نمی‌توانست نیازهای مردم را بر آورده کند. برخی دانشمندان حدس می‌زنند جنگل‌های جزیره در بعضی از مناطق کاملا نابود شده‌اند، چون از چوب آنها برای حمل مجسمه‌های غول‌پیکر موآی و از زمین آن برای کشاورزی استفاده

شده است.

● چگونه این مجسمه‌ها به محل‌های قرارگیری کنونی‌شان حمل شده و به صورت عمودی قرار داده شده‌اند؟

آنها پس از مواجهه با کمبود چوب تصمیم گرفته‌اند که دیگر سنگ‌های غول‌پیکر را جابه‌جا نکنند، بنابراین توقف ناگهانی جابه جایی با ساخت مجسمه‌ها در ارتباط است.

طبق شواهد، ساکنان جزیره ایستر سپس وارد یک جنگ خونین و مخرب شدند که بعضی معتقدند این موضوع باعث به وجود آمدن آدمخواری شد. در همین دوران بود که همه مجسمه‌ها توسط اهالی جزیره تخریب شدند.

باستان‌شناسان با تلاش‌های اخیر موآی‌ها را در حالت ایستاده قرار دادند. بیماری‌هایی مانند آبله و سیفلیس در سال ۱۸۷۷ جمعیت جزیره را به ۱۱۱ نفر کاهش داد، به دنبال آن جزیره توسط ارتش شیلی در سال ۱۸۸۸، اشغال شد و امروزه جمعیت جزیره حدودا به ۴۸۸۸ نفر رسیده است.

موآی علاوه بر نمایانگر بودن اجداد و نیاکان، زمانی که روی سکوی آهو برپا شد، شاید به عنوان تجسم زندگی پر قدرت یا روسای گذشته بوده ‌است. آنها همچنین نمادی از اجداد مهم گذشته هستند. زمانی که تراشیدن مجسمه‌ها تمام می‌شد، به محل اصلیشان برده می‌شدند.

کاملا مشخص نیست که این کار چگونه انجام می‌شد، اما مطمئنا نیازمند نیروی انسانی، طناب و غلتک بوده ‌است و همچنین راه‌های هموار شده که در سراسر جزیره وجود دارند.

شاید بسیاری از معماهای دیگر جزیره ایستر هرگز فاش نشود. در بین آنها می‌توان به تونل‌های زیرزمینی و ترتیب چیدن کله‌های سنگی ـ که آدمی را به یاد دایره شگفت‌انگیز استون هنج یا نحوه قرار دادن سنگ‌های منهیرها در بریتانیا می‌اندازد ـ اشاره کرد.

سایت تاریخ ما