درمان دارویی ضد وسواس

داروهای ضد افسردگی SSRI (مهارکننده های انتخابی گیرنده های سروتونین) ممکن است در کاهش وسواسها و اعمال جبری موثر باشند حتی اگر شما افسرده نباشید آنها می توانند به تنهایی یا همراه با درمانشناختی رفتاری (CBT) برای OCD متوسط یا شدید استفاده شوند. چنانچه درمان با SSRI به مدت سه ماه تاثیر درمانی نداشت،‌ قدم بعدی تغییر دارو به یک SSRI دیگر یا دارویی به نام کلومیپیرامین (clomipiramine) است.

● این روشهای درمانی چقدر موثر هستند؟

▪ درمان پاسخ به مواجهه :

حدود سه نفر از چهارنفری که ERP (مواجهه و پیشگیری از پاسخ عملی) تکمیل می کنند تا حد زیادی از آن کمک می گیرند. از بین افرادی که بهبود می یابند یک نفر از چهارنفر علائمی را در آینده نشان می دهند و درمان بیشتری را نیاز خواهند داشت. اما حدود یک نفر از چهار نفر از دریافت روش مواجهه و پیشگیری از پاسخ عملی (ERP) سرباز می زند یا اینکه آنرا تکمیل نمی کند. آنها ممکن است بیش از حد هراسناک یا آشفته باشند تا آنرا انجام دهند.

▪ درمان دارویی :

حدود شش نفر از ده نفر با درمان دارویی بهبود می یابند. به طور متوسط علائم ایشان به نصف تقلیل می یابد. درمان ضد وسواس حتی با OCD بسیار طول کشیده ، به پیشگیری از عود OCD کمک می کند.

متاسفانه نیمی از کسانی که درمان دارویی را قطع می کنند دوباره علائم بیماری را بعد از چند ماه نشان می دهند. این امر چنانچه درمانی دارویی با درمان رفتارشناختی (CBT) همراه گردد بسیار نامحتمل تر خواهد بود.

● بهترین روش درمانی برای من کدام است ؟ دارو یا مشاوره؟

مواجهه درمانی (ERP) در موارد خفیف می تواند بدون کمک یک کارشناس صورت گیرد روشی مؤثر بوده و ‌در عین حال هیچ اثر جانبی بجز اضطراب ندارد. از سوی دیگر این روش عزم و اراده و تلاش بسیاری می طلبد و همچنین با مقداری اضطراب افزوده برای مدت کوتاهی همراه خواهد بود. اگر شما OCD خفیف دارید CBT تنها برایتان کافی خواهد بود. CBT و درمان دارویی احتمالاً به طور یکسان موثرند. اگر شما وسواس متوسط تا شدید دارید می توانید بین CBT (درمانشناختی رفتاری) (تا ۲۰ساعت مصاحبه با یک درمانگر) یا ابتداً درمان دارویی (برای۲۴ هفته) انتخاب کنید. اگر بهتر نشدید، باید هر دو روش درمانی را همزمان بکار ببرید. ممکن است در برخی نقاط کشور لیست انتظار چند ماهه برای دیدن یک متخصص وجود داشته باشد.

اگر وسواس شما شدید باشد احتمالاً بهترین کار پیش گرفتن هر دو روش درمانی از ابتدا باشد.

درمان دارویی تنها چنانچه OCD شما خفیف نبوده و شما احساس نمی کنید که بتوانید اضطراب ناشی از مواجهه درمانی (ERP) و بیماری وسواسی جبری خودتان سرکنید. می تواند یک گزینه به حساب آید.

این روش برای حدود ۶۰درصد افراد مؤثر است اما احتمال بیشتری برای بازگشتوسواس OCD در آینده وجود دارد (حدود نیمی از موارد در مقایسه با یک چهارم از موارد درمان شده با مواجهه درمانی) درمان دارویی بایستی حدود ۳ سال بکار گرفته شود واین روش برای درمان حاملگی یا شیردهی مناسب نیست.

بهتر است این گزینه ها را با پزشک خود درمیان بگذارید تا تمام اطلاعات مورد نیاز در اختیارتان بگذارد. شما همچنین می توانید از دوستان قابل اعتماد یا اعضای خانواده تان کمک بخواهید.

● چه می شود اگر درمان کمکی نکند؟

پزشک شما می تواند شما را به یک تیم متخصص ارجاع دهد که شامل روانپزشکان، روانکاران، پرستاران، مددکاران اجتماعی و درمانگران شغلی باشد.

آنها ممکن است پیشنهادات زیر را مطرح کنند:

▪ افزودن شناخت درمانی به درمان موجهه‌ای یا دارویی.

▪ مصرف همزمان دو داروی ضد وسواس مانند کلومیپیرامین و سیتالوپرام

▪ مداوای سایر علائم مانند اضطراب، افسردگی و اعتیاد به الکل.

▪ افزودن داروهای ضد جنون.

▪ همکاری با خانواده و مددکاران برای حمایت و مشاوره.

چنانچه شما با تنها زندگی کردن مشکل دارید ممکن است پیشنهاد به یافتن اقامتگاهی کنند که افراد مستقر در آن یاری کنند تا استقلال بیشتری بدست آورید.

● آیا لازم است برای درمان به بیمارستان بروم؟

اغلب مردم با حضور در مطب پزشک عمومی یا کلینیک که می تواند مرتبط با یک بیمارستان باشد بهتر می شوند. بستری در یک واحد بهداشت روانی تنها در صورتی پیشنهاد خواهد شد که:

▪ شما علائم بسیار شدید داشته ، قادر به مراقبت از خودتان نبوده وافکار خودکشی داشته باشید.

▪ شما مبتلا به سایر مشکلات جدی سلامت روانی مانند بیماری مرتبط با خوردن،اسکیزوفرنیا، جنون یا افسردگی شدید باشید.

▪ بیماری وسواسی جبری شما از اینکه به یک درمانگاه مراجعه کنید جلوگیری می کند.

● چه درمانهایی برای وسواس موثر نیستند؟

برخی از روشهای ذیل ممکن است در بیماریهای دیگر موثر باشند اما هیچ مدرکی قوی مبنی بر تاثیر آنها دروسواس OCD وجود ندارد.

▪ درمانهای تکمیلی یا متفاوت همچون خواب درمانی (هیپنوزیس) هومیوپاتی، طب سوزنی و داروهای گیاهی اگرچه ممکن است به نظر جالب برسند.

▪ سایر داروهای ضدافسردگی،مگر اینکه شما از افسردگی علاوه بر OCD رنج ببرید.

▪ قرص های خواب آور و آرام‌بخش (زوپیکلن zopiclone ودیازپام وسایر بنزودیازپین ها) برای بیش از دو هفته، این داروها می توانند اعتیاد آور باشند.

▪ زوج درمانی، مگر اینکه بجز وسواس, سایر مشکلات در روابط زناشویی وجود داشته باشند. برای شریک زندگی و خانواده مفید است که سعی کنند بیشتر در موردبیماری وسواسی جبری بدانند و اینکه چگونه کمک کنند.

▪ مشاوره و روان درمانی تحلیلی: برخی مردم تفکر در مورد کودکی و تجارب قبلی خود را مفید می یابند. هرچند که شواهد نشان می دهند رویارویی با ترسهایمان، موثرتراز صحبت کردن درباره آنهاست

● نکاتی برای خانواده و دوستان

▪ رفتار یک فرد مبتلا به بیماری وسواسی جبری (OCD) می تواند نا امید کننده باشد. به یاد داشته باشید این فرد نمی خواهد مشکل زا باشد. آنها تنها سعی دارند تا حد ممکن با شرایط کنار بیایند.

▪ ممکن است مدتی طول کشد تا فردی بپذیرد نیازمند کمک است. آنها را تشویق کنید در مورد OCD مطالعه کنند و در مورد آن با یک کارشناس صحبت کنند.

▪ اطلاعات خود را در مورد وسواسOCD افزایش دهید.

▪ شما می توانید به مواجهه درمانی با نشان دادن واکنش متفاوت به اعمال جبری بستگانتان کمک کنید.

▪ آنها را تشویق کنید تا موقعیتهای واهمه زا را متوقف کنند.

▪ به شرکت در اعمال جبری یا چک های متعدد «نه» بگویید.

▪ به آنان اطمینان بخشی در مورد اینکه همه چیز روبه راه است نکنید.

▪ نگران نباشید که فردی با وسواس افکار خشنونت گرایی عملاً آنرا انجام دهد، این اتفاق بسیار نادر است.

▪ از آنها سوال کنید آیا شما می توانید به هنگام ملاقات با پزشک عمومی، روانپزشک یا متخصصی دیگر همراه آنها باشید.

دکتر محمد والی پور [ متخصص روانپزشکی ]