بزرگ بودن بی خطا

نگاهی به بازیگری مریل استریپ, نامزد جایزه بهترین اسکار نقش اول زن

هیچ کدام از ما نمی‌تواند با این مهارت و شایستگی بازی کند. ما نمی‌توانیم مریل استریپ باشیم اما با این همه، خانم استریپ تظاهر به هر نقشی که می‌خواهد بکند، هر چه و هر که دلش می‌خواهد باشد، نقش بازی کند یا خودش باشد، فرقی نمی‌کند؛ باز هم ما نمی‌توانیم جلوی این ذهنیت را بگیریم که او «مریل استریپ»، یکی از ماست

از همان دوم فوریه که نام مریل استریپ به‌عنوان یکی از نامزدهای جایزه بهترین اسکار نقش یک زن برای فیلم «جولی و جولیا» اعلام شد.هم به این فکر کردند که این اتفاق بسیار خوشایند است،اما در عین حال اندکی هم تکراری است. خب معلوم است نام استریپ در این فهرست هست، مگر می‌شود نباشد.

واقعا اغراق نیست اگر بگوییم کمتر مراسمی همراه با جایزه برگزار می‌شود که نام مریل استریپ در آن نباشد. مسیر دشوار که استریپ قریب به

۳۰ سال است، قدم در آن گذاشته. یعنی درو کردن جایزه.

نخستین بار در سال ۱۹۷۹ بود که برای نقش مکمل زن در فیلم «شکارچی گوزن» نامزد اسکار شد، سال بعدش برای «کریمر علیه کریمر» برنده شده و در سال ۱۹۸۲ برای «انتخاب سوفی»، استریپ در این ۳۰ سال ۱۶ بار نامزد دریافت جایزه اسکار شده است اما از سال ۱۹۸۲ تابه‌حال استریپ برای هر فیلمی که نامزد بوده جایزه‌ای دریافت نکرده و مجسمه‌های طلایی اسکار به بازیگرانی جوان‌تر که کمتر از او مستحق دریافت آن جایزه بودند، رسیده است، حالا بعد از نزدیک به یک چهارم قرن بازیگری در اوج، آیا می‌توان گفت که با استریپ آنگونه که شایسته‌اش بوده رفتار نشده است؟ این سوالی است که جوابش معلوم نیست و تا ابد می‌توان درباره‌اش بحث کرد اما من ترجیح می‌دهم چشمانم را ببندم و بگویم مریل استریپ بهترین بازیگر جهان است.

نمی‌خواهم به کسانی چون ژولیت بینوش یا ایزابل اوپر کم لطفی کنم، اما همگی ما می‌دانیم وضعیت فرانسه متفاوت است.

در فرانسه با این بازیگران مثل دارایی‌های ملی و منابع الهام برخورد می‌شود، اما اینجا بازیگران بت می‌شوند، موجوداتی عجیب که امیال عجیب و غریبی را در افراد ارضا می‌کنند اما مریل استریپ تنها بازیگر آمریکایی است که در دوران کارش به نوعی خود را شبیه همتایان فرانسوی‌اش حفظ کرده است.

مثل ایزابل اوپر یا بهتر از آن کاترین دونوو، بازیگری که از فیلم‌های کم‌بودجه تا فیلم‌های عظیم، از کمدی تا درام، در هر جور فیلمی بازی کرده و روند پیر شدنش به عنوان یک ستاره زن نیز بسیار با احترام علاقه‌مندانش همراه بوده، پیرشدنی که برایش احترام و بزرگی‌ای بسیار به همراه آورده است.

اگر نیم نگاهی به فیلم‌های قبلی استریپ بیندازیم، خواهیم دید که او در فیلم‌هایی بازی کرده که محتوایشان مسائل حساس و چالش‌برانگیز

است.

از ویتنام و طلاق گرفته تا بچه‌های گم شده و ترس از بمب اتم. انتخاب استریپ همواره این نقش‌های خاص بوده، اما درست نیست بگوییم که او خود در این نقش‌ها ناپدید شده است چرا که او از ویژگی‌های خاص و منحصر به فرد زنانی که خلق کرده استفاده کرده است تا به استریپ‌بودگی بی‌نهایت جذاب، اما اشتباه‌ناپذیر خود تجسد ببخشد.

بازی او در نقش جولیا چایلد در فیلم «جولی و جولیا»، صدایش، طرز ایستادنش، خشکی شخصیتش و در عین حال میل عجیبش برای لذت بردن از زندگی همگی به گونه‌ای است که توضیح دادنش برای منتقد دشوار است.

بازی استریپ در این نقش چیزی نیست جز یک اجرا، ترکیب دو شخصیت نیرومند: استریپ و چایلد؛ نه استحاله چایلد در استریپ.

در طول این فیلم هرگز یادتان نمی‌رود که دارید بازی استریپ را تماشا می‌کنید که دارد نقش جولیا چایلد را «بازی» می‌کند اما این باعث نمی‌شود که شما از حقیقت جولیا چایلد دور شوید بلکه بر عکس به آن بیشتر نزدیک شده و درکش می‌کنید.

آشنایی ما با خود خانم استریپ است که به این بازیگر اجازه می‌دهد به سراغ جنبه‌های مخفی‌تر زندگی چایلد برود.

مریل استریپ می‌تواند یک سناتور یا یک وزیر دولت خشک باشد، اما همچنان، در همه جنبه‌ها، مریل استریپ بماند.

شخصیت‌هایی که او در طول دوران کاری‌اش خلق کرده، همگی شخصیت‌هایی هستند که آسان می‌توان دست‌شان انداخت. شخصیت‌هایی اجتماعی که عادی نیستند.

شخصیت‌های برجسته و لیبرالی هستند که در این فضای مسموم فرهنگی به راحتی دست انداخته می‌شوند اما یک ستاره حقیقی خود را به این چیزها محدود نمی‌کند.

آنها به هر کسی و هر نقشی تعلق دارند. نبوغ جولیا چایلد در این است که هنرش را آسان‌تر می‌کند، همه فهم‌تر می‌کند، اصرار دارد که همه می‌توانند مانند او آشپزی کنند.

خانم مریل استریپ نیز تقریبا همین کار را می‌کند. هیچ کدام از ما نمی‌تواند با این مهارت و شایستگی بازی کند. ما نمی‌توانیم مریل استریپ باشیم اما با این همه، خانم استریپ تظاهر به هر نقشی که می‌خواهد بکند، هر چه و هر که دلش می‌خواهد باشد، نقش بازی کند یا خودش باشد، فرقی نمی‌کند؛ باز هم ما نمی‌توانیم جلوی این ذهنیت را بگیریم که او« مریل استریپ»، یکی از ماست.

ای. او. اسکات

نیویورک تایمز