دنیا به کام زاغه‌نشینان

حال و روز هشتاد و یکمین دوره مراسم اسکار آنقدر قابل پیش‌بینی از آب درآمد که تمام تمهیدات برگزارکنندگان آن برای شگفت‌زده کردن بینندگان بی‌اثر شد. هیو جکمن استرالیایی و به خصوص …

حال و روز هشتاد و یکمین دوره مراسم اسکار آنقدر قابل پیش‌بینی از آب درآمد که تمام تمهیدات برگزارکنندگان آن برای شگفت‌زده کردن بینندگان بی‌اثر شد. هیو جکمن استرالیایی و به خصوص آن نمایش ابتدایی که با آن هاتاوی انجام داد نوید یک اسکار بی‌نظیر را می‌داد، اما آنچه در ادامه دیدیم از حیث تصویری و نمایشی زیاد چنگی به دل نزد. اولین تغییر بزرگ در اجرای مراسم امسال حذف پخش قسمت‌هایی از فیلم‌ها برای معرفی آنها بود. به جای این قسمت در ابتکاری جالب مجری مراسم با خواندن ترانه‌هایی به معرفی هر یک از فیلم‌ها پرداخت. هیو جکمن در ابتدای مراسم به سراغ مهمانان ردیف اول رفت و از بین آنان دست آن هاتاوی را گرفت و در میان تعجب حضار و بینندگان تلویزیونی او را روی سن آورد و روی دکورهایی که طراحان مراسم برای پنج فیلم نامزد اسکار تدارک دیده بودند به معرفی آهنگین آنها پرداخت. مثلا برای معرفی «فراست/ نیکسون» دکوری شبیه اتاق مصاحبه دیوید فراست و ریچارد نیکسون طراحی شده بود که جکمن در نقش فراست و هاتاوی به جای نیکسون قرار گرفتند و ترانه مربوط به این فیلم را اجرا کردند.

دومین تغییر هم به اهدای جوایز بهترین بازیگر مرد و زن مربوط می شد. امسال به جای آنکه برنده اسکار سال گذشته این جایزه را اهدا کند، پنج بازیگر بزرگ از پنج نسل روی سن حاضر می‌شدند و هرکدام به معرفی مختصر یکی از نامزدها می‌پرداختند و سپس مجسمه را به بازیگر برگزیده اهدا می‌کردند. با این تمهید امسال توانستیم رابرت دونیروی کبیر و شرلی مک لین خاطره‌ساز را روی سن کداک تیه‌تر تماشا کنیم که تجربه لذت‌بخشی بود. شاید زمانی که فهرست نامزدها معرفی شدند و «مورد عجیب بنجامین باتن» در ۱۳ رشته نامزد شد کسی گمان نمی‌کرد آخرین فیلم دیوید فینچر بزرگ‌ترین ناکام اسکار هشتاد و یکم باشد. اما اعضای آکادمی با دل ما دوستداران استاد وسواسی راه آمدند و اجازه ندادند اولین اسکار فینچر بزرگ برای ضعیف‌ترین فیلم کارنامه‌اش به ثبت برسد. «میلیونر زاغه‌نشین» که در ۱۰ رشته نامزد شده بود با کسب هشت مجسمه طلایی به فهرست پرافتخار هشت اسکاری‌های تاریخ سینما پیوست و در کنار فیلم‌هایی چون «بر باد رفته»(ویکتور فلمینگ)، «از اینجا تا ابدیت»(فرد زینه مان)، «در بار انداز»(الیا کازان) و «آمادئوس»(میلوش فورمن) جاودانه شد. آنچه «میلیونر زاغه‌نشین» را این طور محبوب دل خاص و عام کرده است(در یکی از معدود موارد تعداد مجسمه‌های گلدن گلوب و اسکار یک فیلم تقریبا یکسانند)مجموعه‌ای از عوامل است: کارگردانی درخشان دنی بویل، فیلمنامه بی‌نقص سایمون بیوفوی، فیلمبرداری آنتونی دادمنتل، موسیقی ای.آر. رحمان، بازی‌های خوب دو پاتل، فریدا پینتو و کودکان زاغه‌نشین هندی و از همه مهم‌تر تم به شدت سانتی‌مانتال فیلم که به خصوص در شرایط فعلی دنیا و پس از ترور بی‌نظیر بوتوی پاکستانی و آن عملیات تروریستی در بومبای هند (لوکیشن اصلی فیلم) کاملا جواب می‌دهد. این قاعده‌ای تضمین‌شده است که کلیشه‌گرایی و سانتی‌مانتالیسم هرگاه با مهارت و توان بالای فیلمسازی ترکیب‌شده حاصلی موفق خلق کرده. هرچه نباشد در صدر فهرست پرافتخارترین فیلم‌های اسکار تایتانیکی قرار دارد(۱۴ نامزدی و ۱۱ اسکار) که کلیشه‌ای‌ترین داستان دنیا را به هنرمندانه‌ترین شکل ممکن پرداخت کرده است. در تمام رشته‌های اصلی «میلیونر زاغه‌نشین» حرف اول را زد: بهترین فیلم(کریستین کولسن)، بهترین کارگردانی(دنی بویل)، بهترین فیلمنامه اقتباسی(سیامون بیوفوی)، بهترین فیلمبرداری(آنتونی دادمنتل)، بهترین تدوین(کریس دیکنز)، بهترین موسیقی و بهترین ترانه(ای. آر. رحمان) و بهترین صدا(یان تاپ).

شاید تنها جایزه‌ای که کمی بینندگان را سورپرایز کرد اسکار بهترین بازیگر نقش اول مرد بود که احتمال می‌رفت به میکی رورک برسد اما به شان پنی رسید که در «میلک» بازی کردن و بازی نکردن را به شگفت‌آورترین شکل ممکن درهم آمیخته است. اسکار بهترین بازیگر نقش اول زن هم مطابق انتظار به کیت وینسلت برای فیلم «کتابخوان» رسید. وینسلت پس از گرفتن اولین اسکار زندگی‌اش به اندازه شب گلدن گلوب ذوق‌زده نشد ولی اشاره‌ای که به پدرش کرد و سوت دو انگشتی پدر برای دختر یکی از جذاب‌ترین لحظات مراسم را رقم زد. پدر و مادر و خواهر هیث لجر فقید اسکار بهترین بازیگر نقش مکمل مرد «شوالیه تاریکی» را گرفتند و پنه لوپه کروز برای فیلم «ویکی کریستینا بارسلونا» اسکار بهترین بازیگر نقش مکمل زن را تصاحب کرد.

«وال- ئی» اندرو استانتون بهترین انیمیشن، «مردی روی سیم» جیمز مارش بهترین فیلم مستند و «اوکوریبیتو» یا همان «خروجی» یوجیرو تاکیتا بهترین فیلم خارجی زبان شدند و «مورد عجیب بنجامین باتن» تنها در سه رشته فرعی جلوه‌های ویژه، گریم و طراحی هنری توانست صاحب اسکار شود.

اسکار هشتاد و یکم با افزایش ۴ میلیون نفری مخاطبین نسبت به سال ۲۰۰۸ مواجه بود و حدود ۳۶ میلیون بیننده تلویزیونی در سراسر دنیا داشت. شاید این ۴ میلیون نفر تماما جزو مردم شبه قاره بودند که مراسم امسال برای همیشه در ذهنشان ماندگار خواهد شد. اما از حیث جذابیت به نظرم هنوز اسکار هفتاد و نهم(سال ۲۰۰۷) که در آن «رفتگان» مارتین اسکورسیزی مجسمه طلایی را برد در صدر فهرست باشکوه‌ترین و جذاب‌ترین مراسم سالانه آکادمی علوم و هنرهای سینمایی آمریکا قرار دارد.

امیرحسین جلالی