درباره زندگی شهدا نباید اغراق کنیم

«یدالله صمدی» کارگردان نام آشنایی است کسی که در آخرین کار تلویزیونی اش, «شوق پرواز» را ساخت که بسیار مورد توجه مخاطبان قرار گرفت او در این سریال, زندگی خلبان شهید «عباس بابایی» را به تصویر کشیده بود با او درباره سریال سازی و فیلمسازی با موضوع شهدای جنگ صحبت کردیم و پرسیدیم چرا بعضی فیلم هایی که با موضوع شهدا ساخته می شوند با شکست در گیشه مواجهند

«یدالله صمدی» کارگردان نام‌آشنایی است. کسی که در آخرین کار تلویزیونی‌اش، «شوق پرواز» را ساخت که بسیار مورد توجه مخاطبان قرار گرفت. او در این سریال، زندگی خلبان شهید «عباس بابایی» را به تصویر کشیده بود. با او درباره سریال‌سازی و فیلمسازی با موضوع شهدای جنگ صحبت کردیم و پرسیدیم چرا بعضی فیلم‌هایی که با موضوع شهدا ساخته می‌شوند با شکست در گیشه مواجهند.

تقریبا از ۱۵-۱۶ سال قبل شروع کردیم به سریال‌سازی و فیملسازی درباره شهدا. اولین سریالی هم که ساخته شد درباره شهید کشوری و شیرودی بود. فکر می‌کنید از آن زمان تاکنون عملکرد ما در سریال‌سازی برای شهدا بهتر شده یا در همان سطح مانده‌ایم؟

اول من تشکر می‌کنم از کارگردان‌هایی که در سینما و تلویزیون درباره شهدا کاری ساخته‌اند. اینها تلاششان را کرده‌اند اما نمی‌دانم چرا به هر تقدیری که بوده در بعضی موارد ناموفق بودیم. یعنی وقتی مخاطب پای تلویزیون نشسته و دیده سریال درباره شهداست، واکنشش منفی است! این خیلی بد و توهین به شهداست. وقتی قرار شد من شوق پرواز را بسازم تصمیم گرفتم در این سریال اصلا شعار ندهم. ما کارهایی در سینما و تلویزیون درباره شهدا دیده‌ایم که انگار این شهید، از اول و به صورت مادرزاد شهید بوده! اصلا اینطور نیست. این فرد به هرحال کودکی و نوجوانی و جوانی داشته. مدرسه رفته، شیشه شکسته، کتک‌کاری کرده و کلی شیطنت‌های دیگر. یک جاهایی شاید در خانه از او راضی نبودند، بعد در مقطعی تصمیم می‌گیرد نماز بخواند و آدم خوبی باشد. این فرد حتما عاشق شده و سودای دانشگاه و ازدواج و اینها داشته. به هر حال هر آدمی این فرآیندها را طی می‌کند، از اول که شهید نبوده. این آدم در یک جایی تصمیم می‌گیرد به جبهه برود یا اصلا بر اثر اتفاقی این شهید بزرگوار، ناخواسته به جبهه می‌رود. حتی اگر این مورد هم باشد، باز هم جانش را در دستش گرفته و از کشور دفاع کرده. حالا یا هدف داشته یا بعدا هدفی به دست آورده. باید انصاف داشته باشیم به‌هر حال.

شما ساخت شوق پرواز را چطور قبول کردید؟

وقتی شوق پرواز به من سپرده شد و با خانواده این شهید عزیز صحبت کردم، فهمیدم من هم باید سهمی داشته باشم. برای همین ساختش را پذیرفتم.

آقای صمدی ما فیلم‌های زیادی هم درباره شهدا داشتیم ولی در هنگام اکران و در گیشه اصلا موفق نبودند و حتی با شکست فروش مواجه شدند. شهدا برای کشور ما بسیار مهم هستند. ولی چه اتفاقی در این میان رخ می‌دهد که مردم حاضر نیستند پول زیادی برای فیلم‌هایشان بدهند؟ مشکل فیلمسازی ما در این رابطه چیست؟

بهتر است از آن آثار اسم نبریم. همه کارها برای من محترم هستند ولی من فکر می‌کنم در یک کلمه بشود گفت، مشکل اصلی؛ ترمز است! من وقتی می‌خواستم عباس بابایی را به تصویر بکشم، طوری این کار را کردم که مردم آن را بپسندند. همه اینها هم با هماهنگی خانواده این شهید بود. مثلا برای ساخت صحنه عروسی‌اش با همسرش صحبت کردم و پرسیدم عباس در زمان عروسی چه لباسی تنش بود؟ او هم گفت وقتی ازدواج کردیم عباس کت و شلوار و کراوات پوشیده بود. درباره خودش هم گفت چون وضع مالی بدی نداشتند لباس خوبی برای عروسی پوشیده بود. من هم از همین‌ها استفاده کردم.

یعنی در واقع، واقعی‌سازی کردید تا به زندگی مردم عادی نزدیک شود و برای کسانی که می‌خواهند این فیلم را ببینند ملموسش کرده باشید. درست است؟

صددرصد. این افراد؛ زمینی‌هایی هستند که آسمانی می‌شوند. عباس بابایی دو سال در آمریکا دوره دیده بود. معلوم است که در آن سال‌ها در آمریکا چه خبر بوده. عباس بی‌ریا همچنان وفادار به عشقش ماند تا اینکه به ایران برگشت. من از همدوره‌ها و همکلاسی‌هایش درباره رفتار عباس در آمریکا پرسیدم و آنها گفتند عاشق دختردایی‌اش بود. در واقع این آدم، عاشق به آمریکا رفت و عاشق هم برگشت. کسی که از نظر عقیده، کمی سستی داشته باشد تا پایش را از این کشور بیرون بگذارد، عوض می‌شود. اما عباس عوض نشده بود. من سعی کردم زندگی‌اش را به زندگی مردم عادی نزدیک کنم. خصوصا تلاش کردم نسل امروز کار را بپسندند. نسل امروزی که با وجود ماهواره و بیش از هزار شبکه، سخت پای تلویزیون خودمان می‌نشیند.

فکر می‌کنید با توجه به اینکه این رویه‌ای که شما از آن صحبت کردید و در فیلم‌های دیگر دیده نمی‌شود، اساسا ساخت این تعداد از فیلم درباره شهدا اصلا فایده‌ای دارد؟ با این چیزی که ما در فیلم‌ها می‌بینیم آیا ما را به شهدا نزدیک می‌کند؟ در واقع بیشتر از اینکه این فیلم‌ها تبلیغی برای شهدا باشد به صورت ضدتبلیغ عمل نمی‌کنند؟

به‌هرحال ساخت فیلم زندگی شهدا وظیفه و سهم ما فیملسازان است. اما مرد باشیم و دروغ نگوییم، اغراق نکنیم، شعار ندهیم و با مردم یکرنگ باشیم، در این‌صورت حتما جواب می‌دهد اما به جز این جواب نمی‌دهد.