خودروسازی چین غول آینده

بعد از عمری دوچرخه و درشكه سواری, ملت چین به جمعیتی پویا و متحرك تبدیل شده است فروش خودرو هر سال دوبرابر شده و بدین ترتیب, عرصه رقابت خودروسازان برای تصاحب این بازار بزرگ گشته است سه چرخ از چهار چرخ بازار خودروی جهان, آمریكا, آلمان و ژاپن هستند تا چندی پیش فرانسه به عنوان چرخ چهارم بحساب می آمد اما چین بالاخره بر فرانسه غلبه كرده و به چهارمین بازار بزرگ خودرو تبدیل شد

بعد از عمری دوچرخه و درشكه سواری، ملت چین به جمعیتی پویا و متحرك تبدیل شده است. فروش خودرو هر سال دوبرابر شده و بدین ترتیب، عرصه رقابت خودروسازان برای تصاحب این بازار بزرگ گشته است. سه چرخ از چهار چرخ بازار خودروی جهان، آمریكا، آلمان و ژاپن هستند؛ تا چندی پیش فرانسه به عنوان چرخ چهارم بحساب می‌آمد اما چین بالاخره بر فرانسه غلبه كرده و به چهارمین بازار بزرگ خودرو تبدیل شد. بزودی چین، آلمان را هم پشت سر گذاشته و جزء سه بازار بزرگ خودروی جهان بحساب خواهد آمد. متخصصان معتقدند طولی نخواهد كشید كه چین به بازار اول جهان تبدیل شود.منطق حكم می‌كند كه چین با بیشترین جمعیت دنیا (با ۳/۱ میلیارد نفر جمعیت)، بیشترین تعداد خودرو را نیز در جهان بخواهد. البته سنت چین بیشتر بر دوچرخ تاكید دارد تا چهار چرخ! كمتر از نه هزارم مردم چین مالك خودرو هستند، در حالی كه میزان متوسط جهانی نودهزارم است.در آمریكا نیز تقریباً به ازای هر راننده یك خودرو وجود دارد. به نظر می‌رسد رشد تولید در چین باید ادامه پیدا كند. حتی اگر ده درصد جمعیت چین بخواهد ماشین بخرد، ۱۳۰ میلیون نفر را خواهید داشت كه نیاز به خودرو دارند. در عین حال، افزایش درآمد، كاهش چشمگیر قیمت خودرو در چین و افزایش انواع وامهای خودرو، جمعیت ماشین‌سوار چین را بیشتر می‌كند. تولید و فروش در سالهای اخیر رشد چشمگیری داشته است. برای اولین بار در سال ۲۰۰۱، تولید خودرو به دو میلیون دستگاه رسید؛ در سال ۲۰۰۳ تولید تقریباٌ دوبرابر شده و ۳/۴ میلیون دستگاه تولید شد. هر ساله تعداد خودورهای بیشتری از خطوط تولید در حال گسترس این كشور، وارد بازار می‌شوند. با ادامه این روند انتظار می‌رود در سال ۲۰۱۰ چین به تولید ۱۰ میلیون دستگاه و بعد از آمریكای شمالی در مكان دوم قرار گیرد. این موج حتی بزرگتر و سریعتر از حد تصور خوشبینترین خودروسازان بوده است. به گفته مدیر استرالیایی كارخانه فورد در چین، حدود هشت سال پیش صنعت خودروی چین حتی از همتای استرالیایی خود هم كوچكتر بود. رشد چین فراتر از تصورها و پیشبینی‌ها بوده و هیچكس نمی‌توانست حتی در رویا هم چنین رشدی را متصور شود. چین دیگر به بازار رویایی خودروسازان جهان كه بدنبال سوددهی در شرایط اقتصادی نامطلوب جهان هستند، تبدیل شده است. مثلاً در سال ۲۰۰۲، فروش چین ۳۷ درصد افزایش داشت در حالی كه فروش اروپا ۷ درصد كاهش نشان می‌داد. جای تعجب نیست اگر همه خودروسازان جهان در این سرزمین سرمایه‌گذاری كنند. اكثر سرمایه‌گذاریها در كمتر از ده سال اخیر انجام شده است. فورد كه كارخانه صد میلیون دلاریش را در "چونگ‌كینگ" احداث كرده ، اعلام كرده است كه قصد دارد طی سالهای آتی میزان سرمایه‌گذاری خود را تا یك میلیارد دلار افزایش دهد. اكثر خودروسازان رقیب نیز چنین پیش‌بینی‌هایی را اعلام كرده‌اند. چنین پیشرفتی وقتی جالب توجه‌تر می‌شود كه در نظر بگیریم، صنعت واقعاً یك شبه به چنین توسعه‌ای دست یافت. یك دهه قبل، خودرویی كه در "شانگهای" به وفور یافت می‌شد، تنها "سانتانا" بود، خودوریی محلی كه توسط "وولكس واگن" تولید می‌شد{شرایطی مشابه پیكان و پراید خودمان}. تا پنج سال پیش هم تنها هشت خودرو ساخت چین در كشور وجود داشت. اما امروزه مدلهای بسیاری وجود دارد كه به بازار محلی و داخلی اختصاص دارد. یكی از خودروهای معروف داخلی، خودروی كوچك QQ می‌باشد. این خودروی "مینی هاچ‌بك" تنها ۴/۱ متر ارتفاع و ۵/۳ متر طول داشته و دلخواه و وحبوب چینیان است. یك زن كارمند ۲۵ ساله چینی می‌گوید: بزرگترین رویای او داشتن یك ماشین است. او از قبل گواهی رانندگی خود را گرفته تا برای روزی كه می‌تواند یك ماشین بخرد، آماده باشد؛ البته شاید سالها بعد موفق شود. برای نسل او، داشتن یك خودرو به اندازه داشتن یك منصب اجتماعی، مهم است. در شهری كه او به دنیا آمده تا پنج سال پیش كسی خودروی شخصی (غیر دولتی) نداشت. چین در اوایل دهه ۹۰، بورس تلویزیون، كامپیوتر و اجناس الكترونیكی بود. اخیراً، بر پویایی و تحرك تاكید می‌شود – تلفنهای همراه و لپ‌تاپ‌ها و حالا خودرو مورد توجه قرار گرفته است، خودرویی كه نوعی آزادی تحرك را برای چینیها به ارمغان می‌آورد كه تابحال آن را تجربه نكرده‌اند. البته برای صنعت خودرو جاده كاملاً صاف نیست. شهرهای پرجمعیت با مشكل پاركینگ مواجه هستند. آلودگی نگرانی دیگری است اما نگرانی مهمتر افزایش وابستگی به واردات نفت است. تقریباً یك سوم نیاز چین از واردات تامین می‌شود. این در حالی است كه تنها یك دهه پیش، چین خود صادركننده نفت خام بود. تمام این نگرانیها باعث می‌شود تا از نظر برخی كارشناسان رشد چین سراب یا حبابی بیش نباشد. افزایش رقابت باعث كاهش شدید قیمتها شده و برخی مدلها تا چهار یا پنج هزار دلار به فروش می‌رسند.برزیل نیز چندی پیش همین سیاست را پیش گرفت و خودورسازان جهان را جذب كرد و كارخانه‌‌های متعددی بنا كرد كه الان همگی تنبل و راكد بوده و دیگر پویایی خود را از دست داده‌اند. اما چین هنوز تبدیل به برزیل نشده است. باز این نكته را باید یادآور شویم كه جمعیت چین بسیار یشتر از برزیل بوده، رشد درآمد سریعتر شده و شاید در زمانی نه چندان دور بیشتر از هر جای دنیا باشد. آیا این امر شدنی است؟ كسی نمی‌داند اما چیزی كه مشخص است فضای زیادی برای رشد وجود دارد.

تغییرات حاصل از پیوستن به سازمان تجارت جهانی : از زمان ورود چین به سازمان تجارت جهانی (WTO)، صنعت خودروسازی این كشور از این دوره انتقال استفاده كرده و سودهای هنگفتی بدست آورده است. تغییرات عمده‌ در هفت مورد خلاصه می‌شوند:

۱.افزایش سریع تولید و فروش خودرو: افزایش حدود ۲ میلیون خودرو از سال ۲۰۰۱ تا سال ۲۰۰۳. این افزایش عمدتاً در مورد خودروهای سدان اتفاق افتاده و نقش عمده‌ای در رونق این صنعت داشته است.

۲. ساختار محصول بسیار معقول شده است: در سال ۲۰۰۳ سهم خودروهای سدان افزایش قابل ملاحظه‌ای داشته و حدود ۴۵ درصد خودروهای تولیدی را بخود اختصاص دادند، تقریباً ۱۵ درصد بیشتر از سال ۲۰۰۱.

۳. این صنعت متمركزتر شد: تولید و فروش ده خودروساز عمده چین از جمله FAW,Dongfengوگروه صنعتی Shanghai هشتاد درصد كل تولید و فروش داخل را شامل می‌شود.

۴. بازدهی صنعت خودرو به میزان قابل توجهی افزایش یافت.

۵.صادرات خودرو به شدت افزایش یافت: آمارها نشان می‌دهد صادرات خودرو و قطعات آن در سال ۲۰۰۴ نسبت به سال قبل از آن ۳۴ درصد افزایش داشته و به ۷/۴ میلیارد دلار رسید.

۶.محصولات جدید خصوصاً در گروه سدان بطور مداوم عرضه می‌شوند. در سال ۲۰۰۲ و ۲۰۰۳، ۸۰ درصد خودروهای سدان جدید به بازار عرضه شدند.

۷. صنعت خودرو پیشرفت عمده‌ای در بازسازی ساختار خود داشت. از زمان ورود چین به WTO، سازماندهی مجدد، قرارداد و همكاری‌های مشترك حول سه خودروساز اصلی كشور متمركز شد. ورود شركتهای چند ملیتی به بازار چین، میزان سرمایه‌گذاری را افزایش و ارتباطات آنها را قویتر كرد. شركتهایی كه هنوز به این بازار وارد نشده‌اند، در تلاشند تا فرصتی برای ورود بیابند. با ورود شركتهای چند ملیتی، سازندگان قطعات خودرو یكی پس از دیگری وارد عرصه شدند. سرمایه‌گذاری در صنعت‌‌های دیگر نیز آغاز شد تا دستاوردهای صنعت خودرو در آنها بازهم تكرار شود. علی‌رغم پیشرفت عظیم صنعت خودرو در سه سال اخیر، هنوز شكافهای زیادی بین صنعت خودروسازی چین و سطح بین‌الملل وجود دارد. این صنعت هنوز در توسعه محصولات جدید ضعیف بوده و تولید لوازم یدكی نیز باید تقویت شود. صنعت خودروسازی این كشور هنوز در باتلاق "پراكندگی، بی‌نظمی و نامرغوبی" گیر افتاده است. وابستگی این صنعت به مارك‌‌های خارجی بسیار زیاد است؛ هنوز شرایط و محیط مصرف خودرو نیازمند اصلاحات عمده‌ای است. تاثیر عمده صنعت خودرو بر اقتصاد چین: اقتصاددان معروفی به نام "جوزف استیگلیتز" معتقد است تمام تئوریهای اقتصادی می‌توانند از خودرو برون كشیده شوند. چین ثابت كرد كه این نظریه حقیقت دارد، زیرا صنعت عظیم خودروی آن، به رشد اقتصادی كشور كمك شایانی كرد. گفته می‌شود یك "یوان" تولید خودرو منجر به دو "یوان" تولید در صنایع با ارتباط مستقیم مثل صنایع الكترونیك یا ماشینكاری، و پنج "یوان" تولید در صنایع با ارتباط غیر مستقیم می‌شود.بنا بر اظهارات یكی از نمایندگان چین در سازمان تجارت جهانی، صنعت خودرو سریعترین و طولانیترین دوره رشد در تاریخ را خواهد دید و در بیست سال آینده به صنعتی قدرتمند تبدیل خواهد شد. از زمان پیوستن چین به سازمان تجارت جهانی، سرمایه‌‌های خارجی بسوی این سرزمین سرازیر شده و در زمینه خدمات پس از فروش خودرو مصرف شده‌اند كه البته زمینه‌ای است كه سرمایه بیشتری خواسته و فرصتهای شغلی زیادتری ایجاد می‌كند. صنعت خودروسازی با تلاش در جهت تبدیل شدن به مركز جهانی تولید خودرو، نیروی محرك نوین‌سازی صنعت چین شد. آمارها نشان می‌دهد كه نقش صنعت خودرو در كل اقتصاد كشور افزایش چشمگیری داشته است.

---