داروخانه سوپرمارکت نیست

در پاسخ به «بودن یا نبودن حق فنی, واقعا مساله این است » دکتر سپیده الیاسی

«بودن یا نبودن حق فنی، مساله این است...» خوندن این تیتر درشماره ۱۳۹ هفته‌نامه «سپید»، نشریه تخصصی علوم پزشکی لبخند رو به روی لبم می‌نشونه. شروع می‌کنم به خوندن مطلب در حالی که انتظار دارم با مُهر تاییدی برای آنچه که چه بر طبق قانون و چه بر طبق عقل و منطق حق قانونی ما داروسازان هست رو‌به‌رو بشم؛ اما هرچی بیشتر پیش می‌رم لبخندم رنگ می‌بازه. به ‌آخرهای مطلب که می‌رسم دنبال نام و نشانی از نویسنده‌ مطلب می‌گردم تا ببینم که این نقد توسط چه کسی نوشته شده؟! یه همکار؟! اگر نه، داروساز لااقل یک فرد مطلع از امور دارو و داروخانه؟! به نظرم بعید میاد. هر چه می‌گردم اسمی از نویسنده پیدا نمی‌کنم. در اینجا سعی می‌کنم در جملاتی کوتاه جواب نوشته‌های این نویسنده‌ گمنام را بدهم، هرچند بعضی از بخش‌های نوشته به حدی دور از منطق هستند که نیاز به بحثی ندارند! ...

● وجهه قانونی حق فنی

در مورد بخش اول نوشته و وجه قانونی حق فنی باید نویسنده‌ محترم و خوانندگان را به صحبت‌های اخیر جناب دکتر دیناروند، ارجاع بدهم که با تاکید تمام بر قانونی بودن حق قانونی صحه گذاشتند و این مساله را که حق فنی صرفا مختص دوره‌ دفاع مقدس بوده رد کرده و فرموده‌‌اند که حق فنی کاملا به طور قانونی و سالانه توسط مراجع ذی‌ربط تعیین و به داروخانه‌ها ابلاغ می‌شود و هیچ مشکل قانونی در اخذ آن توسط داروخانه‌ها وجود ندارد. این از بعد قانونی؛ اما حالا به توجیهاتی که توسط شخص نویسنده مطرح شده‌اند می‌رسیم که برای رد حق فنی از نظر ایشان ذکر شده است. اینکه ذکر شده که استفاده از علم و توانایی‌های داروساز در امر داروسازی جزو وظایف آنها بوده و به موجب این توانایی‌ها صلاحیت تاسیس و اداره‌ داروخانه به آنها واگذار شده، باید عرض کنم که اجازه‌ تاسیس داروخانه در واقع منوط به گرفتن پروانه‌ای می‌باشد که مشابه آن را در اصناف مختلف همانند آرایشگر و سوپرمارکت و غیره هم دریافت می‌نمایند و طبق این مجوز داروساز سرمایه‌ای را هزینه کرده و اقدام به خرید دارو و ... می‌کند. سودی که از طریق فروش داروها نصیب داروساز می‌شود، صرفا سودی‌ است که اگر در هر خرید و فروش دیگری سرمایه‌گذاری می‌کرد، می‌توانست مبلغی بیشتر از آن را کسب نماید و بنابراین همین مبلغ اندک حق فنی تنها چیزی‌ است که به عنوان دستمزد سال‌ها درس خواندن داروساز و ارایه‌ مشاوره به بیمار در مورد نسخه دریافت می‌نماید و در واقع حق ویزیت داروساز است که در مقایسه با مبالغ حق ویزیت پزشکان قابل نادیده گرفتن بوده و تنها با احتساب همان سودی که از فروش داروها به داروساز می‌رسد می‌توان از ناچیز بودن این مبلغ چشم‌پوشی کرد! حالا اینکه نویسنده‌ محترم نگران وضعیت مردم هستند و بار اضافی تحمیل‌‌شده بر آنها و معتقد هستند که در صورت لزوم ممکن است این مبلغ تحت پوشش بیمه قرار بگیرد، خب قطعا در صورت رخ دادن این اتفاق ما داروسازان هم از این مساله استقبال می‌نماییم، اما مساله‌ مطرح برای من این است که دربرابر هزینه‌های گزافی که برای سایر خدمات درمانی به بیمار تحمیل می‌شود، از زیرمیزی پزشکان گرفته که کسی حق اعتراض به آن را ندارد تا هزینه‌های بیمارستان و غیره، چرا این مبلغ ناچیز که حق قانونی داروسازان است مورد حمله واقع می‌شود؟‌

● کنترل صورت حساب

مورد شماره‌ ۴ ذکر شده در مطلب، «وجود تعرفه‌های متعدد برای ارایه‌ یک خدمت، امکان کنترل صورت حساب را برای مریض غیرممکن می‌کند.» واقعا مضحک است! آخر چه کسی گفته که قرار است مریض از جز به جز قیمت زدن نسخه مطلع باشد؟! مگر بیمار از قیمت تک‌تک داروها مطلع است؟! من مسوول فنی از ریز این قیمت زدن اطلاع ندارم، حال‌ آنکه قرار است که بیمار آن را مورد بررسی قرار بدهد؟! مگر داروخانه احیانا سوپرمارکت است؟! حتی در همان سوپر هم آگاهی از ریز قیمت‌ها ممکن نیست، چه برسد به .... بعد هم مگر ما بازرس نداریم که نیاز به سر درآوردن مریض از ریز صورت‌حساب باشد؟! علاوه بر آن اتفاقا سرراست‌ترین بخش قیمت نسخه همین حق فنی است که به لطف اطلاع‌رسانی وسیع، همه‌ مردم به خوبی از آن مطلع هستند!

● راهنمایی‌های اضافه

مورد ? هم که فرمودند: «تجربه نشان داده که عملا مریض هیچ راهنمایی اضافه‌ای جز آنچه در نسخه ذکر شده دریافت نمی‌کند.» هم کمال کم‌لطفی نویسنده را نشان می‌دهد... من به جرات می‌توانم عرض نمایم که حداقل در ۹۰ درصد داروخانه‌ها تمام توضیحات لازم به مریض ارایه می‌شود، ولی لزوما در بوق و کرنا نمی‌شود که ما این خدمت اضافه بر آنچه در نسخه مندرج است را ارایه کرده‌ایم. در ۹۰ درصد نسخه‌ها حداکثر چیزی که پزشک مندرج کرده است، تعداد دفعات مصرف داروست. زمان خوردن، بعد و قبل غذا مصرف شدن، تداخلات با بقیه‌ داروها، شرایط نگهداری و ... چیزهایی هست که توسط خود داروساز ذکر می‌شوند و چه در بسیاری از موارد اشتباهی در دستور داروها، حتی نوع داروها و تداخلاتشان، دوز آنها و ... اشتباهاتی از سوی پزشک صورت گرفته است که در پشت صحنه و به طور پنهانی مشکل از طریق تماس با پزشک حل می‌شود. علاوه بر آن بیماران در بسیاری از موارد برای مشکلات ریز و درشت درمانی و دارویی خود به داروخانه و داروساز، به عنوان در دسترس‌ترین و کم‌هزینه‌ترین عضو جامعه‌ پزشکی چه حضورا و چه تلفنی، مراجعه کرده و راهنمایی‌های لازمه را به طور رایگان دریافت می‌کنند بدون آنکه ریالی بابت آن پرداخت کنند و کسی به این مساله اعتراضی نمی‌کند؛ بنابراین حق فنی که در تعداد دفعات به نسبت محدودی که هر فرد برای دریافت نسخه‌ در طول سال مراجعه و پرداخت می‌کند، به منزله‌ حق استفاده‌ نامحدود بیماران از اطلاعات یک مرجع قابل اعتماد و مطلع است که فکر نمی‌کنم بهای زیادی باشد.