یکشنبه, ۱۶ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 5 May, 2024
اتحادیۀ گمرکی اوراسیا اهداف و موانع
اتحادیه گمرکی میان روسیه، قزاقستان و روسیه سفید، نهاد جدیدی در جغرافیای شوروی سابق است که در راستای اهداف جامعه اقتصادی اوراسیا در حال شکل گیری است. این طرح که به فعالیتهای اقتصادی روسیه در منطقه تحرک تازهای میبخشد، طی ماههای اخیر با جدید از جانب این کشور پیگیری شده است. دمیتری مدویدیف، رئیسجمهور روسیه، الحاق به این نهاد اقتصادی را سیاست اقتصادی کاملا جدیدی دانست و البته اعلام کرد که این اتحادیه در آینده به روی اعضای دیگر هم باز خواهد بود. به این ترتیب مشخص میشود که دایره اعضای این اتحادیه به سه کشور یاد شده محدود نمیشود و امکان افزایش اعضاء وجود دارد. همان طور که اشاره شد، به تبع تلاشهای پیگیرانه مسکو این اتحادیه قرار است از ابتدای ژانویة ۲۰۱۰ فعالیت خود را بین سه کشور روسیه، قزاقستان و بلاروس آغاز کند که بر اساس آن یک فضای واحد گمرکی مشتمل بر حذف مبادی گمرکی و مرزهای اقتصادی بین این سه کشور شکل خواهد گرفت.[۱] در ادامه به بررسی مراحل تشکیل این اتحادیه، اهداف و نیز مشکلاتی که بر سر راه این اتحادیه قرار دارد، پرداخته خواهد شد.
● مراحل شکلگیری
سنگ بنای اتحادیۀ گمرکی میان سه کشور یاد شده اولین بار در اکتبر ۲۰۰۷ نهاده شد. در این زمان این کشورها درباره ایجاد یک اتحادیه گمرکی با یکدیگر توافق کردند. (البته پیش از این، سه کشور، در خصوص جزئیات؛ شامل سطح تعرفه های خارجی مشترک و هماهنگ سازی روندهای گمرکی توافق کرده بودند). پس از آن سه کشور روسیه، روسیه سفید و قزاقستان در اواسط ماه سپتامبر ۲۰۰۹ در خصوص ایجاد تعرفه گمرکی مشترک به توافق دست یافتند و در۲۷ نوامبر (۶ آذر) نیز در نشست سران سه کشور که در مینسک برگزار شد، این توافقنامه به امضای روسای جمهوری سه کشور رسید. بر اساس این توافقنامهاین اتحاد گمرکی از اول ژانویه سال ۲۰۱۰ بوجود آمده و کنترل گمرکی بین سه کشور از اول ماه جولای آینده برداشته خواهد شد.[۲] ایجاد این اتحادیه گمرکی طبق «برنامه اقدامات در ارتباط با تشکیل اتحادیة گمرکی اوراسیا» انجام خواهد گرفت که توسط سران کشورهای عضو شامل روسیه سفید، قزاقستان و روسیه تأیید شده است.[۳]
پس از این که ایجاد این اتحادیه مورد توافق قرار گرفت، روسیه که هنوز به عضویت سازمان تجارت جهانی پذیرفته نشده است، اقدام جدیدی را نیز برای پیوستن به این سازمان در پیش گرفت. (روسیه تنها اقتصاد بزرگ باقیمانده جهان است که در سیستم سازمان تجارت جهانی قرار ندارد. گفتگوهای ورود این کشور به سازمان تجارت جهانی در سال ۱۹۹۳ آغاز شد، ولی ایالات متحده بعد از جنگ روسیه با گرجستان در اوت ۲۰۰۸، موانعی را بر سر راه ورود آن به این سازمان بوجود آورد)[۴] ولادیمیر پوتین نخست وزیر روسیه در ژوئن ۲۰۰۹، اعلام کرد که روسیه برای الحاق به سازمان تجارت جهانی به عنوان یک بلوک گمرکی با روسیه سفید و قزاقستان، درخواست خواهد داد. البته دمیتری مدویدیف، رئیسجمهور روسیه، اعلام کرد که با وجود تلاش سه کشور برای هماهنگ کردن گفتگوهای ورودشان به سازمان، هر کشور بطور جداگانه نیز عضویت خود را در سازمان تجارت جهانی دنبال خواهد کرد.[۵]
● برنامه زمانی شکلگیری اتحادیه
طبق توافقهای به عمل آمده میان مقامات سه کشور که ماحصل نشستهای متعدد میان آنها بوده، برنامه زمانی برای ایجاد و تکمیل اتحادیه گمرکی اوراسیا به شرح زیر تدوین و تنظیم شده است؛
مرحلة اول: از ابتدای ژانویه ۲۰۱۰ تعرفه خارجی مشترک در میان کشورهای عضو این اتحادیه اعمال خواهد شد.
مرحلة دوم: از ابتدای ژوئیه ۲۰۱۰ کد حقوق گمرکی هماهنگ شده میان سه کشور مورد استفاده قرار خواهد گرفت.
مرحلة سوم: از ابتدای ژوئیه ۲۰۱۰ ایستهای بازرسی گمرکی در مرز بین روسیه و روسیه سفید به مرزهای خارجی روسیه سفید منتقل خواهد شد.
مرحلة چهارم: از ابتدای ژوئیه ۲۰۱۱ ایستهای بازرسی گمرکی در مرز بین روسیه و قزاقستان به مرزهای خارجی قزاقستان منتقل خواهد شد.[۶]
● اهداف
از مهمترین اهداف این اتحادیه برداشت و حذف تدریجی قوانین گمرکی داخلی این کشورها در داخل اتحادیه است. همچنین قرار دادن تعرفه خارجی مشترک در میان کشورهای عضو این اتحادیه و هماهنگ سازی روندهای گمرکی این کشورها از دیگر اهداف آن میباشد. به این ترتیب قرار است تا پایان سال جاری یکسانسازی گمرکی آن از جمله منطبق سازی اسناد، میان سه کشور انجام گیرد.[۷] به این ترتیب این اتحادیه گمرکی بر روی ایجاد جبهه ای متحد در روابط تجاری با کشور های ثالث متمرکز خواهد شد. بعلاوه سه کشور تشکیل دهنده اتحادیه گمرکی، ترتیبات تجاری دو جانبه با کشور های ثالث را از نو بررسی نموده و چنانچه لازم باشد، برای مطابقت دادن آن ها با قوانین اتحادیه گمرکی، آن ها را اصلاح خواهند کرد.[۸]
تعرفه های خارجی مشترک[۹] که از اول ژانویه ۲۰۱۰ از آن استفاده خواهد شد، در واقع جایگزین عوارض گمرکی جداگانه ای خواهد شد که هر یک از این سه کشور در مبادلات بازرگانی خود استفاده می کنند. همچنین به نظر می رسد که تعرفه های خارجی مشترک، اقدام اخیر روسیه در افزایش عوارض گمرکی بر روی تولیداتی چون ماشین ها، لوله های فولادی و تولیدات کشاورزی را به هر سه کشور تسری دهد.[۱۰] همچنین ایجاد یک فضای اقتصادی مشترک با مجموع تولید ناخالص داخلی ۲ تریلیون دلار و جمعیتی ۱۸۰ میلیونی از برنامه های این اتحادیه است. اگرچه این برنامه ۵ سال است که در حال اجرا بوده است، اما مدل های گوناگونی برای تاسیس یک فضای واحد اقتصادی بیش از ۱۵ سال است که در حال مطالعه است.[۱۱]
شاید بتوان گفت که اتحادیة اقتصادی اوراسیا امروزه در حال تبدیل شدن به چارچوبی جهت ایجاد همگرایی بین کشورهای بجا مانده از اتحاد جماهیر شوروی میباشد. اقدامات انجام شده طی ۷ سال گذشته برای دستیابی به همگرایی و ایجاد شرایط مناسب جهت رشد اقتصاد ملی کشورهای عضو اتحادیة اقتصادی اوراسیا و افزایش سطح همکاری متقابل بین آنها بتدریج تاثیر مثبت خود را آشکار می کند. به عنوان مثال مبادلة کالا بین کشورهای عضو اتحادیه اینک بیش از سه برابر افزایش یافته و میزان آن در سال ۲۰۰۷ به حدود ۹۷ میلیارد دلار رسید.[۱۲]
رشد سریع اتحادیه اقتصادی اوراسیا بیشتر ناشی از ایجاد سیستم تجارت آزاد در قلمرو این کشورها میباشد. در واقع این اقدام زمینه را جهت انتقال به مرحلة بعدی همگرایی اقتصادی، یعنی ایجاد اتحادیة گمرکی فراهم کرد. بر خلاف ایجاد مناطق آزاد تجاری طی مرحلة قبلی همگرایی اقتصادی، اتحادیة گمرکی رفع موانع بر سر راه کالاهای وارداتی به کشورهای عضو و کالاهای ساخت کشورهای اتحادیه اقتصادی اوراسیا و کشورهای ثالث را در نظر گرفته است. منظور از رفع موانع، استفاده نکردن از تعرفهها، تنظیم حقوق گمرکی خارج از چارچوب تعرفههای داخلی کشورهای اتحادیه اقتصادی اوراسیا و لغو محدودیتهای گمرکی میباشد. بدیهی است کهاینگونه سطح بالای آزادسازی در زمینة تجارت، بدون برقراری مقررات عمومی جهت جابجایی کالاها به کشورهای خارج از اتحادیه اقتصادی امکان پذیر نمیباشد.
ایگور فیناگِنوف، رئیس بانک توسعة اوراسیا با بیان وابستگی متقابل کشورهای اتحادیة اوراسیا و روسیه به یکدیگر، تمرکز بر تبدیل مواد اولیه و ساخت فرآوردههای آماده را وظیفة استراتژیک کلیه کشورهای عضو اتحادیة اوراسیا میداند». برای به ثمر رسیدن تلاشها در چارچوب این اتحادیه، وی مشارکت بانک توسعه اوراسیا را نیز ضروری میداند. از دید وی مشارکت بانک توسعة اوراسیا در سرمایهگذاری، حمایت سیاسی اجرای طرحها را تأمین میکند، یعنی در این زمینه با دولتهای همان کشورهایی که طرح مورد اجرا در قرار دارد همکاری گردد. این نحوه کار، ریسک مبتکران اجرای پروژه را کاهش میدهد.[۱۳]
پیشبینی میشود طرحهایی که با مساعدت بانک توسعة اورآسیا اجرا میشوند، تا سال ۲۰۱۰ موجب افزایش مبادلة کالا بین کشورها به ۶/۱ میلیارد دلار و میزان سرمایهگذاریها تا۸۰۰ میلیون دلار شود. این امر زیربنای بازارهای داخل منطقه را تقویت می کند. به همین دلیل، وحدت رویه بین کشورها و اتحاد در جهت تحقق اهداف اتحادیه جهت دستیابی بهاینگونه موفقیتها ضروری است.[۱۴]
● ترتیبات سازمانی
برای تصمیم گیری در این اتحادیه کمیسیونی مرکب از نمایندگان سه کشور تشکیل خواهد شد که بر عملکرد آن نظارت خواهد کرد. کمیسیون اتحادیة گمرکی، رکن اصلی مدیریت بر آن میباشد که بتدریج وظایف معین کشورهای عضو اتحادیه به کمیسیون نامبرده منتقل خواهد شد. این کمیسیون همچنین در رابطه با سطح عوارض گمرکی و سهمیه ها و نیز تضمین یکنواختی و یکسانی طبقه بندی حقوق گمرکی تصمیم گیری خواهد کرد. کمیسیون بوسیله اکثریت واجد شرایط عمل خواهد کرد. روسیه ۵۷ درصد از آرا را دارد در حالیکه قزاقستان و روسیه سفید به ترتیب ۵/۲۱ درصد از آرا را دارند.[۱۵]
● موانع پیشروی اتحادیه گمرکی
از آنجا که شکلگیری این اتحادیه در مرحله اول بین کشورهایی صورت گرفته که با یکدیگر اختلافات کمتری دارند، لذا به نظر میرسد در مراحل اولیه با چالشی اساسی روبرو نباشد. با این همه جدیترین مانع موجود بر سر راه این اتحادیه در مرحله شکلگیری، مشکلات داخلی اعضا، بویژه نگرانی سایر اعضا از تسلط روسیه بر آن ها و نادیده انگاشتن منافع آنها بود که احتمال ادامه این چالش در آینده نیز وجود دارد. حداقل تاکنون روسیه سفید بطور آشکار چنین اختلافاتی را بیان کرده است. به عنوان مثال در ۲۴ نوامبر ۲۰۰۹، الکساندر لوکاشنکو رئیسجمهور روسیه سفید اظهار داشت که این اتحادیه گمرکی امکانات زیادی برای روسیه فراهم خواهد کرد و اضافه کرد که روسیه سفید و قزاقستان حیاط خلوت چنین اتحادیه ای نخواهند شد.[۱۶]
یک هفته قبل از امضای قطعی توافقنامه مربوط به اتحاد گمرکی بین روسیه، روسیه سفید و قزاقستان نیز، لوکاشنکو ادعای تازهای نسبت به طرف روسی مطرح کرد. به عقیده وی، دراتحاد گمرکی سه جانبه روسیه- روسیه سفید - قزاقستان، منافع کشورش در نظر گرفته نشد. لوکاشنکو در این رابطه گفت: «بی پرده بگویم، من نگران آن هستم که در توافقنامه مربوط به اتحاد گمرکی سه جانبه، منافع سیاست خارجی و اقتصادی روسیه سفید بطور کامل در نظر گرفته شده است، یا خیر.» رئیس جمهوری روسیه سفید در این رابطه به مذاکره کنندگان خود دستور داد تا مواضع سختی اتخاذ کرده و از مقامات کرملین انتظار امتیازدهی خوبی در این زمینه داشته باشند.[۱۷]
● جمعبندی
با نگاهی به این اتحادیه میتوان دریافت که با وجود اختلافات یاد شده، حداقل تا کنون، مشکل چندانی بر سر راه شکلگیری این نهاد میان سه کشور بازگفته وجود نداشته است. زیرا از یک طرف با در نظر گرفتن تحریم های اعمال شده علیه روسیه سفید از سوی اتحادیه اروپا، این کشور توان چانهزنی بالایی در برابر روسیه ندارد و از طرفی ابراز تمایل برخی کشورها مانند قرقیزستان برای ورود به این اتحادیه در شرایطی که گمان میشد تمایلات واگرایانه از روسیه در این کشور غالب است، نشان دهنده پویایی و کارآمدی این اتحادیه از دید کشورهای منطقه میباشد. در این راستا در دیداری که به تازگی دمیتری مدویدیف، رئیسجمهور روسیه و کورمانبِک باقییف، رییس جمهور قرقیزستان با یکدیگر داشتند، امکان الحاق قرقیزستان به این اتحاد گمرکی بررسی شد.[۱۸] تمایل کشوری مانند قرقیزستان به حضور در این اتحادیه در حالی که خود عضو سازمان تجارت جهانی میباشد، نشان دهنده اهمیتی است که کشورهای منطقه برای این اتحادیه قائل هستند. البته در نهایت برای قضاوت در مورد موفقیت این اتحادیه گمرکی در دستیابی به اهداف خود، باید منتظر آغاز به کار آن و نیز روند ورود اعضای جدید به آن باشیم.
منابع و مآخذ
[۱]. " Single Economic Space", The Moscow Times, ۲۱ December ۲۰۰۹ http://www.themoscowtimes.com/business/article/single-economic-space/۳۹۶۴۷۷.html
[۲]. "لوکاشنکو در اتحاد گمرکی با روسیه و قزاقستان دچار تردید شد"، خبرگزاری فارس، ۲۷ آبان ۱۳۸۸
http://www.farsnews.net/newstext.php?nn=۸۸۰۸۲۷۰۵۸۳
[۳]. "اتحادیه گمرکی اوراسیا"، سایت اطلاعرسانی سفارت ایران در ازبکستان. ۲۱ خرداد ۱۳۸۸
http://www.iranembuz.com/index.php?option=com_content&view=article&id=۳۸۱:۱۳۸۸-۰۳-۲۱-۰۲-۵۵-۳۸&catid=۱۲:۱۳۸۸-۰۳-۱۴-۰۳-۰۲-۲۴&Itemid=۱۱۵,
[۴]. “Russia, Belarus, Kazakhstan Create Joint Customs Union”, Sofia News Agency, November ۲۷, ۲۰۰۹
http://www.novinite.com/view_news.php?id=۱۱۰۴۸۲
[۵]. Ibid.
[۶]. "Russia, Belarus, and Kazakhstan create a
Customs Union on ۱ January ۲۰۱۰", Hogan & Hartson, ۲۶ October ۲۰۰۹
http://www.hhlaw.com/files/Publication/cb۴۰۵af۵-۳۲۶e-۴۶۰۱-۹۷۴۹-۵daf۳f۴fb۲fb/Presentation/PublicationAttachment/c۹dc۶۱ae-de۷۳-۴۱۵۱-b۴e۴-۶۰c۲۴۹۵۷۸ee۱/CustomsUpdate.pdf
[۷]. "ویژگیهای اقتصادی، بازرگانی جمهوری قزاقستان"، سایت وزارت امور خارجه، ۲۸ آذر ۱۳۸۸
http://www.mfa.gov.ir/cms/cms/almaty/fa/EconmicPart/
[۸]. Op. cit., "Russia, Belarus, and Kazakhstan create a
Customs Union on ۱ January ۲۰۱۰"
[۹]. Common External Tariff (CET)
[۱۰]. Ibid
[۱۱]. "The new tripartite customs union: implications for trade and geopolitics", June ۲۰۰۹, p ۴.
http://www.sras.org/files/textedit/policy_matters_russia_wto_june_۲۰۰۹.pdf?۳۶۵۴
[۱۲]. ibid
[۱۳]. اتحادیه گمرکی اورآسیا، پیشین
[۱۴]. همان
[۱۵]. Op. cit., "Russia, Belarus, and Kazakhstan create a
Customs Union on ۱ January ۲۰۱۰"
[۱۶]. "Belarus, Kazakhstan, Russia To Establish Customs Union", Radio Free Europe, November ۲۵, ۲۰۰۹
http://www.rferl.org/content/Belarus_Kazakhstan_Russia_To_Establish_Customs_Union/۱۸۸۷۹۵۲.htmls
[۱۷]. "لوکاشنکو در اتحاد گمرکی با روسیه و قزاقستان دچار تردید شد"، خبرگزاری فارس، ۲۷ آبان ۱۳۸۸
http://www.farsnews.net/newstext.php?nn=۸۸۰۸۲۷۰۵۸۳
[۱۸]. "امکان الحاق قرقیزستان به اتحاد گمرکی یوراسیا"، سایت اطلاعرسانی ایراس، ۸ آذر ۱۳۸۸
http://www.iraneurasia.ir/fa/pages/?cid=۸۷۰۳
نویسنده: فاطمة عطری
نمایندگی زیمنس ایران فروش PLC S71200/300/400/1500 | درایو …
دریافت خدمات پرستاری در منزل
pameranian.com
پیچ و مهره پارس سهند
تعمیر جک پارکینگ
خرید بلیط هواپیما
حسین امیرعبداللهیان لبنان وزیر خارجه دولت سیستان و بلوچستان جنگ انتخابات مجلس شورای اسلامی حجاب دولت سیزدهم مجلس حسن روحانی
سیل تهران یسنا هواشناسی شهرداری تهران بارندگی سازمان هواشناسی باران فضای مجازی آتش سوزی هلال احمر آموزش و پرورش
هوش مصنوعی خودرو دلار قیمت خودرو قیمت دلار بانک مرکزی قیمت طلا تورم مسکن بازار خودرو حقوق بازنشستگان ایران خودرو
تلویزیون جهان صدا و سیما مهران غفوریان موسیقی صداوسیما سریال سینمای ایران سازمان صدا و سیما
غزه رژیم صهیونیستی فلسطین اسرائیل جنگ غزه حماس آمریکا ترکیه انگلیس اوکراین نوار غزه امیرعبداللهیان
فوتبال پرسپولیس رئال مادرید استقلال سپاهان لیگ برتر باشگاه استقلال بازی باشگاه پرسپولیس علی خطیر جواد نکونام بایرن مونیخ
اینستاگرام اپل ناسا عکاسی تبلیغات موبایل گوگل
کبد چرب فشار خون