نوزاد نارس هم شیر مادر می‌خواهد

هدف از تغذیه، فراهم کردن کالری، مایع و موادغذایی کافی جهت رشد مناسب نوزاد است.
در مورد نوزادان نارس، هدف آن است که رشد نوزاد با همان روند داخل رحمی ادامه یابد. میزان رشد جنین …

هدف از تغذیه، فراهم کردن کالری، مایع و موادغذایی کافی جهت رشد مناسب نوزاد است.

در مورد نوزادان نارس، هدف آن است که رشد نوزاد با همان روند داخل رحمی ادامه یابد. میزان رشد جنین در داخل رحم در طول دوران بارداری به تدریج زیاد می‌شود و از هفته ۳۷ بارداری، وزن‌گیری روزانه به حداکثر خود یعنی حدود ۳۵ گرم در روز می‌رسد. در این دوران، همچنین توانایی‌های تکاملی برای مکیدن، بلعیدن، هضم و جذب موادغذایی به تدریج به وجود می‌آید. در نوزادان نارس، رفلکس مکیدن از ابتدای محدوده قابلیت زنده ماندن (۲۳ هفته) و حتی قبل از آن وجود دارد اما هماهنگی بین مکیدن و بلعیدن تقریبا در ۳۴ هفتگی برقرار می‌شود. تکامل این هماهنگی تا حد زیادی به سن داخل رحمی بستگی دارد. البته در برخی از نوزادان این هماهنگی در سن پایین‌تر از ۳۲ هفتگی کامل می‌شود. نیازهای تغذیه‌ای نوزادان نارس نیز با نوزادان ترم (رسیده) تفاوت دارد. نیاز به انرژی، برای تامین نیازهای متابولیک پایه و نیز فراهم کردن سرعت رشد مناسب در نوزاد نارس بیشتر است.

نیاز به پروتئین نیز در نوزادان نارس بیش از نوزادان ترم است. در مورد چربی‌ها، هضم و جذب چربی در نوزادان نارس کامل نیست. نیاز به سدیم، کلسیم، فسفر، آهن و برخی ویتامین‌ها در نوزادان نارس بیشتر است. ترکیب شیرمادری که نوزاد نارس به دنیا آورده است با شیرمادر نوزاد رسیده تفاوت دارد به طوری که شیرمادر نوزاد نارس تا حدود زیادی نیازهای تغذیه‌ای این نوزادان را تأمین می‌کند. در شیرمادر نوزاد نارس مقدار نیتروژن، پروتئین، اسیدهای چرب، اسیدهای چرب غیراشباع‌شده با زنجیره بلند، سدیم، کلر، منیزیم و آهن بیشتر است. بهترین تغذیه برای نوزاد نارس، شیرمادر خودش است. عوامل رشد و اجزای سلولی سیستم ایمنی موجود در شیر مادر، دفاع سیستم ایمنی شیرخواران نارس را بهبود می‌بخشند. مقادیر عوامل ایمنی در شیرمادر نوزاد نارس از شیرمادر نوزاد رسیده بیشتر است. سیستم ایمنی (روده‌ای- پستانی) مکانیسمی است که از طریق آن، شیرخواری که شیرمادر می‌خورد قسمتی از قدرت دفاعی مادر را کسب می‌کند. تماس پوست با پوست مادر و شیرخوار غلظت پادتن‌های شیرمادر را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

تکامل سیستم عصبی در شیرمادرخواران بیشتر بوده و افزایش ضریب هوشی در آنها دیده می‌شود. تغذیه با شیرمادر ارتباط عاطفی مادر و شیرخوار را که در نوزادان کم‌وزن در معرض خطر است، بهبود می‌بخشد. شیرمادر دمای مناسب دارد و همیشه در دسترس است. به رغم فواید فراوان بالقوه‌ای که در تغذیه نوزاد نارس با شیرمادر وجود دارد در نوزادان نارس و به‌خصوص در نوزادان باوزن تولد کمتر از ۱۵۰۰ گرم ممکن است شیرمادر تمام نیازهای غذایی نوزاد را فراهم نکند بنابراین لازم است از مغذی‌کننده‌های شیرمادر در تغذیه نوزادان استفاده کرد.

دکتر محمداسماعیل مطلق

دانشیار دانشگاه جندی‌شاپور اهواز

مدیرکل دفتر سلامت جمعیت خانواده و مدارس وزارت بهداشت