ارمغان سیگار, زشت ترین لبخند ها

از بدی ها و مضرات سیگار زیاد شنیده ایم و خوانده ایم, حتی كار به جایی رسیده كه روی پاكت های سیگار هم درباره مضرات استفاده از آن می نویسند وقتی به مضرات سیگار فكر می كنید, چه چیزهایی به ذهنتان می رسد

از بدی‌ها و مضرات سیگار زیاد شنیده‌ایم و خوانده‌ایم،‌ حتی كار به جایی رسیده كه روی پاكت‌های سیگار هم درباره مضرات استفاده از آن می‌نویسند. وقتی به مضرات سیگار فكر می‌كنید، چه چیزهایی به ذهنتان می‌رسد؟ سرطان ریه، تنگی نفس، آسم و... همه اینها درست است و اگر بیماری‌های قلبی را هم به این مجموعه اضافه كنیم تقریبا چیزی را از قلم نینداخته‌ایم، جز اولین عضو بدن كه سیگار مستقیما با آن تماس و ارتباط دارد، یعنی دهان.

در میان مشكلاتی كه سیگار برای ناحیه دهان و دندان به وجود می‌آورد، لثه‌ها عضوی هستند كه بسیار تحت تاثیر تنباكو قرار می‌گیرند و مصرف تنباكو سلامت آن را به خطر می‌اندازد. هدف از این مقاله تنها این نیست كه خطرات سیگار كشیدن و استعمال انواع مختلف تنباكو بیان شود، بلكه توصیه‌ای است برای سیگاری‌های حرفه‌ای كه اگر تصمیم ندارند سیگار كشیدن را كنار بگذارند، دست‌كم با مراجعه مرتب به دندانپزشك، رعایت مسائل بهداشتی و مراقبت كامل از لثه‌ها سعی كنند خطرات تنباكو برای لثه‌ها را به حداقل كاهش دهند.

● لثه سالم، لثه بیمار

شناختن سلامت و بیماری لثه‌ها مهم است. به عبارتی باید بدانیم كدام علامت‌ها نشانگر یك لثه سالم هستند تا از بیمار شدن لثه‌هایمان آگاه شویم و به فكر چاره باشیم.

● نشانی لثه سالم را این‌طوری پیدا كنید:

▪ رنگ: صورتی،

▪ قوام: سفت،

▪ لبه‌ها: چاقویی و تیز،

▪ چسبندگی به دندان: زیاد.

بنابراین اگر در دهان خودتان یا دیگری لثه‌های قرمز و خونریزی‌دهنده دیدید كه به صورت نرم و شل روی دندان‌ها قرار گرفته‌اند، چسبندگی زیادی به دندان ندارند و لبه آنها گرد و برجسته است، لطفا كمی درباره سلامت لثه‌ها نگران شده، به فكر چاره باشید. لثه‌هایی كه با مسواك زدن، نخ كشیدن و در موارد حادتر به صورت خودبه‌خود خونریزی می‌كنند، بیمار هستند.

اگر لثه به شدت بیمار شود و چسبندگی خود را از دندان و استخوان از دست بدهد، بین دندان و لثه فاصله‌ای ایجاد می‌شود كه به <پاكت> لثه‌ای موسوم است. این پاكت محل تجمع خوبی برای میكروب و فرآورده‌های آن و به دنبال آن حادتر شدن بیماری‌های لثه است.

در مراحل بعدی و بسیار شدید بیماری‌های لثه، استخوان‌های حمایت‌كننده دندان‌ها در فك تحلیل می‌روند. دندان‌ها كم‌كم لق می شوند و خیلی از مواقع دندان بدون آنكه كوچك‌ترین مشكلی داشته باشد، می‌افتد. چه پایان عمر غم‌انگیزی برای یك دندان سالم!

● تنباكو با لثه چه می‌كند؟

سیگاری‌ها، دوبرابر بیش از دیگران به بیماری‌های لثه دچار می‌شوند. معنی دیگر این جمله آن است كه سیگاری‌ها دوبرابر زودتر از افراد دیگر دندان‌های سالم خود را به علت بیماری‌های لثه از دست می‌دهند. هرگونه مصرف تنباكو، اعم از پیپ، قلیان، تنباكوهای جویدنی یا سیگار، بیماری‌های لثه را در پی دارند اما از آنجا كه بیشترین استفاده از تنباكو به صورت كشیدن سیگار است، معمولا از مصرف تنباكو به عنوان سیگار یاد می‌كنیم.

پژوهشگران دانشگاه كلمبیا به این نتیجه رسیده‌اند كه خطرسازترین عامل سلامت لثه‌ها سیگار است. مواد موجود در تنباكو، جریان خون را در لثه‌ها كم می‌كنند و به عبارتی لثه‌ها را در فقر غذایی و اكسیژن قرار می‌دهند. درمان‌هایی كه برای بیماری‌های لثه انجام می‌شود نیز با مصرف سیگار دوباره مختل می‌شود، به عبارتی اگر كسی برای بهتر شدن وضع لثه‌هایش، به دستور دندانپزشك، مثلا اقدام به جراحی لثه كند و بعد از آنكه جراحی تمام شد، مجددا و بلافاصله سیگار كشیدن خود را ادامه دهد، با این كار جریان خون موجود در بافت‌های لثه‌ای خود را كم می‌كند و شرایط را برای بهبود مجدد لثه و زخم‌های حاصل از جراحی، به بدترین حالت می‌رساند.

● سیگار، دشمن زیبایی

اگر سیگاری نیستید، حتما سعی می‌كنید خیلی از نزدیك با سیگاری‌ها صحبت نكنید، زیرا مطمئنا بوی بد دهان آنها، شما را آزرده می‌كند، اما وای به روزی كه طرف سیگاری بخواهد خود را به معرض نمایش بگذارد. این مرواریدهای سفید در دهان سیگاری‌ها، با جرم‌های سیگار، بدرنگ و نازیبا می‌شود.

پژوهش‌ها نشان داده است در دهان سیگاری‌ها، بیشتر از سایرین جرم تشكیل می‌شود. شاید علت این قضیه كم شدن بزاق باشد. سیگار باعث كم شدن و به دنبال آن غلیظ شدن بزاق می‌شود و به دنبال آن كم‌كم جرم روی دندان‌ها تشكیل می‌شود. از طرفی رنگدانه‌های سیاه حاصل از سیگار روی دندان‌ها می‌نشینند و دندان‌ها را زرد یا سیاه جلوه می‌دهند. جرم‌هایی كه روی دندان‌ها و در كنار لثه تشكیل می‌شوند، محل تجمعی برای باكتری‌ها و آغاز بیماری‌های لثه است. سیگاری‌ها ۲ تا ۶ برابر غیرسیگاری‌ها دچار تخریب لثه می‌شوند و استخوان‌های فك آنها ۴/۷ برابر بیشتر از دیگران تحلیل می‌رود.

جدای از رنگدانه‌هایی كه سیگار از خود به جای می‌گذارد و دندان‌ها را نازیبا می‌كند ساختنی‌هایی كه به جای دندان‌های از دست رفته در دهان قرار می‌گیرند نیز توسط سیگار تهدید می‌شوند. مثلا زیبایی روكش‌های دندانپزشكی كه روی دندان‌ها قرار می‌گیرند، علاوه بر رنگ و فرم روكش، بستگی به سلامت و فرم لثه‌ای دارد كه در مجاورت روكش قرار می‌گیرد. از آنجا كه لثه‌های افراد سیگاری اغلب ملتهب و ناسالم است، روكش‌های قرار گرفته روی دندان‌های آنها هم هیچ‌گاه زیبایی واقعی خود را به دست نخواهد آورد.

● دهان در چنگال سرطان

تنباكو مهم‌ترین و خطرناك‌ترین عامل ایجاد سرطان دهان است. بنا بر گزارش انجمن سرطان آمریكا:

▪ هرچقدر شخصی بیشتر و طولانی‌تر سیگار كشیده یا از تنباكوهای جویدنی استفاده كرده باشد، خطر ابتلا به سرطان دهان را هم در خود بالاتر می‌برد.

▪ احتمال بروز سرطان دهان در سیگاری‌ها شش برابر افرادی است كه سیگار نمی‌كشند.

▪ در بین افرادی كه سرطان دهان آنها درمان شده و مجددا سیگار كشیدن را شروع كرده‌اند، عود مجدد سرطان ۳۷ درصد بود، حال آنكه در كسانی كه سیگار را برای همیشه ترك كرده‌اند تنها ۶ درصد عود سرطان اتفاق افتاده است.

▪ دود ناشی از سیگار، پیپ و قلیان منجر به سرطان ناحیه دهان و همچنین نواحی پشتی آن مثل حلق، حنجره، شش‌ها و حتی مری، كلیه و كیسه صفرا خواهد شد. كشیدن پیپ علاوه بر همه اینها عامل موثری برای ایجاد سرطان لب است.

▪ ۹۰ درصد كسانی كه به گونه‌ای از سرطان دهان و حلق مبتلا شده‌اند، در گذشته نوعی از تنباكو را استعمال می‌كرده‌اند.

● تنباكوی بدون دود

خوشبختانه مصرف تنباكوی جویدنی در كشور ما شیوع زیادی ندارد اما بیان چند نكته كوتاه درباره استعمال آن حائز اهمیت است.

▪ نیكوتین تنباكوی جویدنی سریع‌تر از سیگار وارد خون می‌شود، نگهداشتن ۳۰ دقیقه‌ای مقداری تنباكو در دهان معادل مصرف ۴ نخ سیگار است.

▪ تنباكوی جویدنی، خطر ابتلای به سرطان دهان را بسیار بالا می‌برد و زبان مهم‌ترین محلی است كه دچار سرطان می‌شود.

▪ تنباكوی جویدنی كه در دهان قرار می‌گیرد، محل تجمع خوبی برای باكتری‌ها و خرده‌های غذا است. از آنجا كه این تنباكو مدت طولانی در دهان باقی می‌ماند، عامل مهمی برای پوسیدگی دندان خواهد بود.

▪ مصرف تنباكو منجر به كاهش حس چشایی و بوی بد دهان می‌شود.

● اگر سیگار كشیدن را قطع نمی‌كنید...

همه آنچه گفته شد درباره بدی‌ها و مضرات سیگار بود و هر عقل سلیمی حكم می‌كند، انسان با دشمن سلامت خود، همزیستی نكند اما به هر حال، اگر قرار نیست سیگار كشیدن را ترك كنید، دست كم این نكات را رعایت كنید تا دهان و دندان شما كمتر و دیرتر از خطرات سیگار آسیب ببینند:

▪ سیگار طوری روی لثه اثر می‌كند كه علیرغم آنكه لثه بیمار است، خونریزی و قرمزی كمی در لثه دیده می‌شود. بنابراین شما در نگاه اول ممكن است لثه‌تان را سالم تلقی كنید؛ لطفا قضاوت را به دندانپزشكتان واگذارید و هر از گاهی دست كم هر ۶ ماه یك بار، برای بررسی وضعیت لثه‌هایتان به دندانپزشك مراجعه كنید.

▪ جرم حاصل از سیگار، سلامت لثه‌ها و دندان‌های شما را به خطر می‌اندازد. مرتب به دندانپزشك مراجعه كنید تا با جرم‌گیری و تمیز كردن دندان‌هایتان، خطرات ناشی از جرم را كاهش دهد.

▪ اگر سال‌های طولانی است كه سیگار می‌كشید و به نظرتان كنار گذاشتن سیگار به سلامت شما كمكی نخواهد كرد، سخت در اشتباهید. در یك مقایسه بین افرادی كه سیگار را ۱۱ سال پیش كنار گذاشته بودند و افرادی كه اصلا سیگار نكشیده بودند، مشاهده شد كه سلامت لثه‌های آنها كاملا مشابه یكدیگر است و هر دو لثه‌های تقریبا سالمی دارند.

▪ حتی كم كردن مقدار سیگار هم كمك كننده است. وضعیت لثه كسانی كه روزی یك و نیم پاكت سیگار می‌كشند، ۶ برابر بدتر از كسانی است كه هرگز سیگار نكشیده‌اند، حال آنكه اگر كسی روزی نیم پاكت سیگار بكشد وضعیت لثه‌های او ۳ برابر بدتر از لثه غیرسیگاری‌هاست.

‌ دكتر فرین میزانیان