آیا مبارک دوام می آورد

در حالی که این روزها تحولات مصر به خبر اول همه رسانه های دنیا تبدیل شده و بسیاری از آنها به صورت لحظه به لحظه آخرین رویدادهای خیزش مردم در این کشور بزرگ عربی را مطرح می کنند, یک پرسش بطور جدی اذهان عمومی را به خود مشغول کرده است آیا حسنی مبارک دوام می آورد

در حالی که این روزها تحولات مصر به خبر اول همه رسانه های دنیا تبدیل شده و بسیاری از آنها به صورت لحظه به لحظه آخرین رویدادهای خیزش مردم در این کشور بزرگ عربی را مطرح می کنند، یک پرسش بطور جدی اذهان عمومی را به خود مشغول کرده است: آیا حسنی مبارک دوام می آورد؟

رسانه های غربی با وجود آنکه این روزها رویدادهای مصر را به تیتر نخست خود تبدیل کرده اند، اما به نظر می رسد در تحلیل فرجام حکومت حسنی مبارک دچار تردیدهای جدی هستند. در حالی که رسانه های امریکایی نظیر نیویورک تایمز ، واژه ۰۳۹;اعتراضات در مصر۰۳۹; را برای توصیف مخالفتهای گسترده مردمی با رژیم مبارک برگزیده اند، رسانه های انگلیسی مانند تایمز واژه ۰۳۹;شورش۰۳۹; را برای آن بکار گرفته اند. این در حالی است که رسانه های چپگرایی مانند روزنامه ال پاییس در اسپانیا برای گزارشهای خود از روتیترهایی نظیر ۰۳۹;موج تغییر در دنیای عرب۰۳۹; و ۰۳۹;انقلاب دموکراتیک در مصر۰۳۹; استفاده می کنند.

اما ورای همه این توصیفها و برداشتها، سرنوشت حکومت مبارک به مهمترین دغدغه رسانه ها و دولتمردان غربی و عربی تبدیل شده است، چراکه از یکسو، مصر بزرگترین کشور عرب جهان با بیش از ۸۰ میلیون نفر جمعیت است که نه تنها از پشتوانه تاریخی و تمدنی غنی برخوردار بوده بلکه حتی در تحولات دنیای معاصر نیز به عنوان یک کشور قدرتمند و دارای قدرت رهبری در میان کشورهای عربی مطرح بوده است.

این کشور مسلمان که از نظر موقعیت جغرافیایی نیز در حاشیه دریای مدیترانه، شمال شرق قاره آفریقا، مالک کانال استراتژیک سوئز و نقطه ای مهم در خاورمیانه قرار دارد، همواره نقشی کلیدی در مساله فلسطین داشته است، چه آن زمان که از سال ۱۹۴۸ تا ۱۹۷۳ به ویژه در دوران جمال عبدالناصر رهبری جنگهای اعراب با اسراییل را بر عهده داشت و چه پس از آن که در دوره ۰۳۹;انور سادات۰۳۹; پای قرارداد ننگین ۰۳۹;کمپ دیوید۰۳۹; نشست تا وجود اسراییل را به رسمیت بشناسد.

به دلیل همین ویژگیها، مصر همواره نقشی کلیدی در میان کشورهای عربی و اسلامی داشته و به ویژه پس از سرنگونی رژیم پهلوی در ایران از اهمیتی مضاعف برای غرب برخوردار بوده است. این وضعیت موجب شده است امریکا بر خلاف شعارهای عوامفریبانه خود در دفاع از دموکراسی و حقوق بشر، در طول دهه های طولانی، حمایت خود را از افرادی مستبد و خودکامه نظیر انور سادات و حسنی مبارک افزایش دهد و حتی آنان را برای زیرپاگذاشتن حقوق بشر یاری دهد.

روابط رژیم خودکامه مصر با امریکا که نقشی کلیدی در دفاع از اسراییل در منطقه بر عهده دارد، موجب شده است واشنگتن سالانه بیش از یک و نیم میلیارد دلار به مصر کمک کند که اغلب آن در قالب کمکهای نظامی است. به همین دلیل، از نگاه ملتهای عرب منطقه و از جمله مردم مصر، امریکا شریک تمامی جرائمی است که رژیم مبارک در طول سه دهه اخیر علیه ملت مصر و مسلمانان منطقه از جمله ملت مظلوم فلسطین و محاصره شدگان غزه روا داشته است.

در سایه چنین حمایتهایی، شمار نیروهای امنیتی مصر در دوره مبارک طبق برآوردها به بیش از یک میلیون و ۴۰۰ هزار نفر برابر با ۷/۱ کل جمعیت این کشور رسیده است که دوبرابر شمار آنان در دوره انور سادات است؛ کسی که در سال ۱۹۸۱ به دلیل امضای پیمان ننگین کمپ دیوید توسط یک افسر انقلابی ارتش مصر به نام خالد اسلامبولی ترور شد.

امریکا با ارسال سیل این کمکهای بی وقفه امیدوار بود مبارک بتواند همچنان به حکومت دیکتاتوری خود ادامه دهد، به گونه ای که سفارت امریکا در قاهره در گزارشی محرمانه در سال ۲۰۰۷ که اخیرا از سوی سایت ویکی لیکس فاش شد، تصریح کرده بود که با چنین شمار نیروهای امنیتی، ۰۳۹;هرگونه تغییر خشونت آمیز رهبری مصر غیرممکن است.۰۳۹;

در همین زمینه، ۰۳۹;مارگارت اسکوبی۰۳۹; از مسئولان امنیتی سفارت امریکا در قاهره در سال ۲۰۰۹ به واشنگتن گزارش داده بود رییس جمهور مصر به شدت روی وزارت کشور و سرویس امنیتی خود حساب می کند و تخطی از حقوق بشر و بکارگیری سیستماتیک خشونت علیه مخالفان به قاعده اصلی کار او تبدیل شده است.

روزنامه ال پاییس اسپانیا در گزارشی در این زمینه نوشته است: با وجود آنکه کاخ سفید از اقدامات خلاف حقوق بشری رژیم مصر بطور کامل آگاهی دارد اما همواره به مبارک به عنوان یک متحد حیاتی در برابر ایران و دیگر نیروهای منطقه همچون حماس نگاه کرده است.

این روزنامه می افزاید: در برابر یک رییس جمهور ۸۲ ساله و یک کشور محوری در خاورمیانه با ۸۰ میلیون نفر جمعیت، امریکا پیش از تحولات اخیر نیز به شدت نگران جانشینی مبارک بود، آنهم در شرایطی که نامزد جدی او، جمال مبارک، ۴۷ ساله به شمار می رود.

جمال مبارک پسر کوچک حسنی مبارک است که بنا به گزارش سفارت امریکا در سال ۲۰۰۶، سوزان مبارک همسر رییس جمهوری، ۰۳۹;سرسخت ترین حامی جانشینی۰۳۹; او به جای پدر به شمار می رود. این در حالی است که جمال مبارک به شدت در میان مردم مصر منفور است و از سوی دیگر، بر خلاف پدرش، هیچ تضمینی وجود ندارد که ارتش از وی اطاعت کند، زیرا وی هرگز عضو رسمی ارتش نبوده است.

این در حالی است که گزارشهای اخیر سفارت امریکا نشان می دهد بدنه ارتش مصر نیز از وضع خود ناراضی است زیرا حقوق آنان پایین تر از کارمندان رسمی است. بنا به گزارشهای محرمانه سفارت امریکا که اکنون فاش شده است ستاد مشترک ارتش مصر که قوی ترین نیروی سیاسی و اقتصادی در این کشور به شمار می رود، هم با جانشینی جمال مبارک موافق نیست.

همین شرایط، دست بدست هم داده است تا خشم مردم مصر از رژیم مبارک در کنار نارضایتی نسبی ارتش از جانشین وی به تشدید تحولات کنونی در این کشور دامن بزند. بنا به گزارشها، در حالی که دولت از چند روز پیش اقدام به اعلام حکومت نظامی در قاهره و بسیاری از شهرهای کشور کرده اما هنوز ارتش وارد درگیری با مردم نشده است و بیش از یکصد کشته و دو هزار زخمی رویدادهای ۶ روز اخیر مصر عمدتا ناشی از تیراندازی پلیس به سوی مردم بوده است.

اما در حالی که به نظر می رسد روند تحولات در مصر به گونه ای است که دیگر مبارک نخواهد توانست به حکومت استبدادی خود در سرزمین فراعنه ادامه دهد، هم سران کشورهای مشابه او یعنی ۰۳۹;ملک عبدالله۰۳۹; پادشاه عربستان سعودی و سرهنگ ۰۳۹;معمر قذافی۰۳۹; رهبر لیبی و هم ، سران کشورهای غربی بویژه امریکا به او برای مقاومت در برابر مردم و تلاش برای بقای حکومتش دلداری و دلگرمی می دهند. در این زمینه، رسانه های خبری گزارش دادند اوباما روز گذشته با مبارک تماس تلفنی داشته و از او خواسته است برای حفظ حکومتش، اندکی به خواسته های مردم توجه کند. اوباما رییس جمهوری و هیلاری کلینتون وزیر خارجه امریکا ظرف روزهای اخیر بارها در باره تحولات مصر واکنش نشان داده و ژنرال سامی عنان فرمانده ستاد مشترک ارتش مصر نیز بلافاصله پس از وقوع شورشها برای رایزنی در باره این تحولات به واشنگتن رفته است.

بنا به گزارشها، کاخ سفید دیروز نیز یک نشست اضطراری برای بررسی رویدادهای مصر برگزار کرد که در آن، باراک اوباما رییس جمهوری، جو بایدن معاون رییس جمهور، هیلاری کلینتون وزیر امور خارجه و تام دونیلون مشاور امنیت ملی امریکا حضور داشتند. در پایان این نشست که بیش از یکساعت بطول انجامید، کاخ سفید با صدور بیانیه کوتاهی اعلام کرد اوباما در این جلسه با تاکید بر مخالفت با اعمال خشونت، بر حمایت از ۰۳۹;حقوق جهانی۰۳۹; تاکید کرد و از دولت مصر خواست ۰۳۹;گامهای ضروری را برای اصلاحات سیاسی۰۳۹; در این کشور بر دارد.

همه این شواهد نشان می هد کاخ سفید در روزهای اخیر با نگرانی بسیار رویدادهای مصر را دنبال می کند و از سقوط مبارک به عنوان متحد عمده خود و حامی اصلی رژیم صهیونیستی در منطقه دچار وحشت شده است. کاخ سفید حتی روز جمعه نیز نشست خبری روزانه سخنگوی خود را با خبرنگاران برگزار نکرد تا تحلیلگران، آن را نشانه ای از سرگردانی آن در قبال رویدادهای مصر تفسیر کنند.

اما در حالی که هر لحظه بر نگرانی و وحشت سران خودکامه عرب و کشورهای سلطه گر غربی و حامی رژیم صهیونیستی افزوده می شود، به نظر می رسد در نقطه مقابل، مردم مصر برای سرنگونی رژیم مبارک عزم خود را بیشتر جزم می کنند و دیگر حاضر نیستند به ۰۳۹;وعده های توخالی۰۳۹; دیکتاتور برای برگزاری انتخابات آزاد و اصلاحات سیاسی و اقتصادی در کشور دل خوش کنند.

نویسنده: محمدرضا - نادری

منبع: خبرگزاری - ایرنا - تاریخ شمسی نشر ۱۰/۱۱/۱۳۸۹