جغرافیای سیاسی فیس بوک اطلاعات انبوه نه به روز شدن آری

صاحبنظران غربی, براین باورند که رسانه های نوین بسترساز تحقق شتابان و بی وقفه پروسه تغییر اجتماعی در کشورها هستند

صاحبنظران غربی، براین باورند که رسانه های نوین بسترساز تحقق شتابان و بی وقفه پروسه تغییر اجتماعی در کشورها هستند.

پیشرفت روزافزون و حیرت آور وسایل ارتباط جمعی در جهان و امکان دستیابی به تازه ترین خبرها و گزارش های نوشتاری و شنیداری و تصویری از دورترین مناطق جهان و استفاده بهینه از رسانه ها با ظهور رسانه های نوین در قالب شبکه های اجتماعی همچون فیس بوک، مای اسپیس، یوتیوب، توئیتر و فرند فید و.. برخی از صاحبنظران غربی، وسایل ارتباطی نوین را به عنوان بسترساز تحقق شتابان و بی وقفه پروسه تغییر اجتماعی در کشورها می دانند.

فناوری های نوین ارتباطاتی در جهان، ایده موسوم به دهکده جهانی را تحقق عینی بخشید و امروزه مخاطبان کنونی در جهانی زندگی می کنند که از هر لحاظ در دیده تیزبین یکدیگر قرار دارند.

درحالی که امروزه بیش از یک میلیارد نفر کاربر اینترنت هستند و حدود ۲ میلیارد نفر تلفن همراه دارند.دو سوم ساکنان کره زمین امکان ارتباط با تلفن را حتی در جاهایی که برق نیست، دارند. شکل اجتماعی جدیدی از ارتباطات به وجود آمده که هر چند وسیع است، اما به طور انفرادی تولید و دریافت می‌شود و تاثیر ‌گذار است.

از همین رو اطلاعات و ارتباطات به عنوان یکی از عناصر و مولفه های قدرت درگفتمان بین المللی و درعین حال گروه‌های مقاومت و تغییرات اجتماعی تبدیل و تسلط بر افکار مخاطبان را در قالب قدرت نرم فراهم کرده است.

بنابراین از همین مجراست که تحول و تغییر پدید می‌آید. با همه این اوصاف باید دهه ۹۰ را دهه انقلاب های ارتباطی دانست چرا که تحولات زیادی در زمینه های ارتباطی از جمله عمومیت یافتن استفاده از ماشین های نمابر و همچنین چاپگرهای کامپیوتری ارزان قیمت صورت گرفت و این امر علاوه بر تسریع ارتباطات، زمینه تغییرات اجتماعی در کشورهای بلوک شرق سابق را تسریع و جدایی از شوروی سابق و سنت های مربوط به آن را تشدید کرده است.

با توجه به اهمیت نقش شبکه های اجتماعی (رسانه های نوین)و رقابت جدی این رسانه ها با رسانه های عصر دوم ( خبرگزاری ها و شبکه های خبری )و عملکرد آنها موید این موضوع است که رسانه های نوین در برخی از حوادث و رویدادها گوی سبقت را در خبر رسانی از رسانه های عصر دوم ربودند.

بنابراین با توجه به اهمیت و نقش بسزایی که رسانه های نوین در جامعه شبکه ای به ویژه نقشی که در تحولات و رویدادهای سیاسی ایفا می کنند، مقاله «جغرافیای سیاسی فیس بوک؛ اطلاعات انبوه: نه! به روز شدن: آری! » به قلم جان فه فر" (John Feffer ) ترجمه و در دسترس علاقه مندان قرار گرفته است.

این مقاله ضمن اشاره به تاثیر انقلاب های ارتباطی دهه ۹۰ در اصلاحات سیاسی کشورهای بلوک شرق سابق، با شبیه سازی کارکرد رسانه های نوین از جمله فیس بوک و توئیتر به مثابه "آهنگ موبایل های پشه ای" (Mosquito Ringtones ) می افزاید، این همان داستان "فیس بوک" رسانه ارتباطی جدید است که فقط جوانان قادر به شنیدن صداهای آن هستند و نسل گذشته نمی تواند قدرت رسانه ای آن را تشخیص دهد.

"جان فه فر" نویسنده مقاله می نویسد برخی از تحلیلگران اجتماعی معتقدند، توئیتر و فیس بوک به عنوان ابزارهای تغییرات اجتماعی در عصر کنونی هستند. برخی هم این استدلال را قبول ندارند و این نتیجه گیری را اغراق آمیز می پندارند.

نویسنده مقاله در ادامه می نویسد با ظهور فیس بوک، تعریف نوینی برای دنیای خصوصی تبیین شده است. در شرایط جدید مخاطبانی که در گروه های فیس بوک با هم هستند در حقیقت از دنیای خصوصی مشترکی بهره مند هستند.

نسل جدید، دیگر مثل نسل قبلی محافظه کار نیست تا از بیان جزئیات دنیای خصوصی خود و اعتقاداتش در زمینه های مختلف امتناع کند، آنها تفکرات خود را در تمام موارد با هم در میان می گذارند.

در بخش دیگری از این مقاله به نقش و تاثیر اجتماعی توئیتر و فیس بوک، به عنوان رسانه ارتباطی جدید برای نسل جوان پرداخته شده است.

برخی از تحلیلگران اجتماعی معتقدند، توئیتر و فیس بوک به عنوان ابزارهای تغییرات اجتماعی در عصر کنونی هستند. برخی هم این استدلال را قبول ندارند و نتیجه گیری بالا را اغراق آمیز می پندارند.

"جان فه فر"معتقد است ساده لوحانه است که این دو وسیله ارتباطی جدید( فیس بوک و توئیتر) را صرفاً رسانه هایی برآمده از دل اینترنت بدانیم و از تاثیرات اجتماعی آنها غافل شویم. این دو رسانه ارتباطی آگاهی و ذهنیت نسل جوان را شکل می دهند.

"جان فه فر"در ادامه مشخصات اصلی توئیتر را "شکل دهی به اولویت های دریافت اطلاعاتی و همچنین ارائه جزئیات ریز رویدادها به جای ارسال انبوه اطلاعات" عنوان می کند و می افزاید در فیس بوک گروه هایی اغلب از نسل جوان گردهم آمدهاند که علائق مشترکی داشته اند و مایلند اطلاعاتی را در خصوص تفکرات مشترکشان با همدیگر در میان بگذارند.

فیس بوک در حقیقت آغازی برای پایان دورهای در ارتباطات که مشخصه اصلی آن گردآوری و ارسال اطلاعاتی وسیع درخصوص موضوعات متنوع برای استفاده همگان است. فیس بوک رسانه ای برای ارسال اطلاعات گزینش شده و مفید و چکیده برای گروه خاصی است که به اخبار ارسالی علاقه ویژه ای دارند. فیس بوک در حقیقت معنای تازهای از فضای خصوصی و عمومی را نمایش می دهد.

"جان فه فر" در انتهای مقاله خود اینگونه نتیجه گیری می کند که در شرایط جدید مخاطبانی که در گروه های فیس بوک با هم هستند در حقیقت از دنیای خصوصی مشترکی بهره مند هستند. نسل جدید، دیگر مثل نسل قبلی محافظه کار نیست تا از بیان جزئیات دنیای خصوصی خود و اعتقاداتش در زمینه های مختلف امتناع کند، آنها تفکرات خود را در تمام موارد با هم در میان می گذارند.

اینجاست که نسل قدیم اصلاً درک نمی کند که چرا نسل جدید اینقدر مسائل خصوصی خود را با هم فکرانشان مطرح می کنند، نسل قدیم دیگر نمی تواند فرکانس های جدید ارتباطاتی را مثل همان فرکانس آهنگ های موبایل های "پشه ای" بشنود.

از نظر نسل جدید، فیس بوک محدودیتی برای دنیای خصوصی نیست. فیس بوک علاوه بر اینکه رسانه های رقیب را حذف نمی کند بلکه دنیای خصوصی را تعریف مجدد می کند.

پژوهشگران این اداره کل مقاله تحقیقی دیگری نیز در این زمینه با عنوان" توئیتر در خط مقدم؛ رسانه های نوین و بسیج جنبش های اجتماعی" ترجمه کرده اند که متن کامل آن در آرشیو تحقیقات اداره کل آموزش و پژوهش در دسترس است.

منبع: تهران - اداره کل آموزش و پژوهش