دانه های درشت اسراف در زندگی ایرانی

قندهای مصنوعی که امروزه در آزمایشگاه ها سنتز می شوند از جمله مواد غذایی هستند که از چغندر قند به دست می آیند و پس از تصفیه آماده مصرف می شوند از جمله این قندهای مضر می توان به قند ساخارین اشاره نمود که افراد دیابتی بیشتر از آن برای مصرف چای استفاده می کنند

▪ قند: قندهای مصنوعی که امروزه در آزمایشگاه ها سنتز می شوند. از جمله مواد غذایی هستند که از چغندر قند به دست می آیند و پس از تصفیه آماده مصرف می شوند. از جمله این قندهای مضر می توان به قند ساخارین اشاره نمود که افراد دیابتی بیشتر از آن برای مصرف چای استفاده می کنند. همچنین شیرینی جات قنادی ها، شکلات ها، آبنبات ها و سایر شیرینی های خانگی که از قند و شکر تهیه می شوند در این زمره به شمار می روند. حال باید بیاییم و بررسی کنیم چگونه خرما و کشمش و... را جایگزین قند کنیم تا مصرف قند و به دنبال آن بیماریهای قندی کاهش یابد.

اما باید به این نکته نیز توجه نمود که سرانه مصرف شکر در ایران ۲۹ کیلوگرم است در حالی که میانگین مصرف شکر در جهان ۲۲ کیلوگرم می باشد.

ـ راهکار: باتوجه به ناموفق بودن طرح ملزم نمودن ادارات به استفاده از کشمش و توت خشک و خرما به جای قند مشخص است که مردم همچنان مزه قند را بیشتر می پسندند و چاره این است که بیاییم از تحولی که در جهان در زمینه ساخت قند به وجود آمده و آن ساخت قندهای طعم دار با طعم های خرما، مویز، عسلی، انجیر، کشمش و توت خشک می باشد استفاده کرد. که به مرور بتوانیم با جایگزین نمودن این موضوع ضمن خارج کردن مزه قند به مرور زمان این صنعت غذایی را نیز گسترش دهیم که مطمئناً به دلایل زیر استقبال زیادی از این طرح خواهد شد.

الف) در نگاه ها از نظر شکل و شمایل قند تغییری به وجود نمی آوریم.

ب) راحت بودن استفاده مردم از این موارد (چسبناک نبودن قند، حمل و نقل خانگی).

ج) ایجاد اشتغال را در پی خواهد داشت.

د) کاهش مضرات قند و افزایش ارزش غذایی و ویتامین های موجود در قند.

▪ سوخت: کیفیت خودروهای داخلی بهتر از خارجی است، یا قیمت خودروهای خارجی با کیفیت بالاتر از قیمت های خودروهای داخلی است که مصرف سوختمان را با آنها مقایسه می کنیم چرا خودروسازان داخلی با در اختیار قرار دادن انرژی بسیار ارزان جنس بونجل آن هم با قیمت های بالا تحویل مردم می دهند؟ در صورتی که سازندگان خودروهای خارجی ضمن ارائه اتومبیل های برخوردار از کیفیت مطلوب به قیمت مناسب آن نیز توجه می کنند و این اسراف نیست که این همه انرژی و منابع خودمان را صرف خودروسازیی کنیم، در حالی که در این صنعت در جا می زنیم اما می گوییم براساس گزارش ها، ایران از نظر ارائه بنزین ارزان سومین کشور و از نظر میزان یارانه پرداختی به این کالا نخستین کشور در میان کشورهای جهان است و در این بین بیش از ۳۶ درصد کل مصرف بنزین خاورمیانه در سال ۲۰۰۷ در ایران مصرف گردیده است. متوسط مصرف سوخت خودروهای بنزینی در کشورمان حدود ۱۱ لیتر در روز است در حالی که متوسط مصرف سوخت در کشورهای دیگر نظیر آلمان و ژاپن ۵/۲، در انگلیس ۵/۳، در فرانسه ۹/۱ و در کانادا ۵/۶ لیتر در روز است. هر ۱۰ سال یک بار میزان مصرف سوخت در ایران ۲ برابر می شود اما این میزان نرخ رشد در مقایسه جهانی یک تا ۲ درصد بیشتر نیست و میزان سوخت مصرفی جهان در حدود هر ۵۰ سال یک بار ۲ برابر می شود. یعنی ایران در مقایسه با میانگین جهانی ۴ تا ۵ برابر بیشتر سوخت مصرف می کند. هم اکنون ۹ درصد سوخت جهان در ایران و توسط تنها یک درصد جمعیت جهان مصرف می شود و هر ساله بیش از ۳۸ درصد از بودجه سالانه دولت ایران به یارانه بنزین اختصاص می یابد در حالی که در صورت مصرف استاندارد، ایران می تواند یکی از صادرکنندگان بنزین باشد.

ـ راهکار: هر چند به همت دولت نهم سهمیه بندی بنزین و مدیریت سوخت به عنوان یک گام اساسی و مهم در این زمینه بسیار مؤثر بوده و بستر مناسب و فضای روشنی را در فرهنگ صحیح استفاده از بنزین نهادینه نمود اما برای برداشتن گام های بعدی نیازمند چند کار اساسی هستیم

اولا) توسعه مناسب سیستم حمل و نقل عمومی در اکثر نقاط کشور و به صورت زنجیره ای و شبکه ای.

ثانیاً) تلاش برای فرهنگ سازی در مصرف صحیح سوخت و عدم استفاده از سفرهای غیرضروری و محدود کردن حضور ماشین های تک سرنشین در خیابانها، مخصوصا خیابانهای پرترافیک کلان شهری مانند تهران.

ثالثا) تولید خودروهای استاندارد باحداقل مصرف و تولید خودروهای گازوئیل سوز دراین مورد می تواند اثرگذار باشد.

ازطرفی سود خودروسازی در ایران به طور متوسط ۲۲ درصد است درحالی که در کشورهای صادرکننده حداکثر ۶ درصد است و باید این میزان سود ضمن کاهش صرف کیفیت خودروهای تولیدی گردد. همچنین آماده سازی زمینه رقابت با خودروهای خارجی نیز می تواند برای خودروسازان داخلی از ابعاد مختلف همچون افزایش کیفیت، کاهش مصرف سوخت، قیمت مناسب و... بسیار اثرگذار باشد. در مرحله آخر باید به فرهنگ سازی و رساندن کاهش مصرف سوخت نسبت به مصارف جهانی فکر کرد.

▪ انرژی ها:

الف) برق: در بین وسایل برقی در ایران برچسب های انرژی اکثرا حروف آخر را به خود اختصاص داده و خود این عامل بزرگی در از بین رفتن سرمایه ملی است. از طرفی ایران نوزدهمین کشور پرمصرف برق در دنیاست و اختصاص یارانه ۴هزار میلیارد تومان درسال گواهی آشکاری بر این وضعیت نامناسب درمصرف برق و تضییع منافع ملی است.

ـ راهکار:

۱) بهینه سازی وسایل برقی

۲) جایگزینی انرژی خورشیدی به جای برق های مصرفی به شکل حال حاضر

ب) گاز: چه باید کرد تا مصرف گازمان که اینقدر بالاست کاهش یابد و اگر شرایط محیطی روسیه و آمریکا نبود و جمعیت آنها هم کمتر از حال بود رتبه اول مصرف گاز را درجهان کسب می نمودیم.

ایران بعد از کشورهای آمریکا و روسیه در رتبه سوم مصرف گاز جهان قرار دارد، میزان مصرف گاز طبیعی درایران از ۶۸ میلیارد مترمکعب درسال ۲۰۰۱ با متوسط رشد سالانه ۳/۱۰ درصد به ۱۲۳ میلیارد مترمکعب درسال۲۰۰۸ رسیده و پیش بینی می شود درسال۲۰۱۲ میلادی میزان مصرف به ۲۷۷ میلیارد مترمکعب برسد که با ادامه این روند درسال های آینده ایران به یک مصرف کننده بزرگ گاز طبیعی در جهان تبدیل خواهدشد. این درحالی است که دولت درسال گذشته ۱۳۴ هزار میلیارد ریال یارانه گاز به مشترکان بخش خانگی تعلق داده است.

ـ راهکار:

۱) استانداردسازی در صنعت ساختمان و وسایل گازسوز (با اهدف پخت و پز و گرمایشی)

۲) استفاده ازلباس های گرم درخانه به هنگام فصل سرما

۳) پوشش مناسب برای محل های خروج انرژی و...

ج) آب : کشورما یک کشور کویری است (که متعاقبا مصرف آب به جهت نوع آب و هوا بالاست) و البته نیمی از بارش های سالانه به بیرون ریخته می شود و از آنچه که باقیمانده نیمی ازآن تبخیر گشته و آنچه که باقی می ماند مصرف می گردد (یعنی ۴/۱ بارش ها مورد استفاده قرار می گیرد) همچنین نمی گوییم کشور ما یک کشور مسلمان است و به جهت پاکی و پاکیزگی از آب استفاده مصرفی بیشتری برخوردار است اما در کشورهای اروپایی اینگونه نیست. ولی می گوییم: الگوی مصرف آب آشامیدنی براساس اعلام بانک جهانی برای یک نفر درسال، یک مترمکعب و برای بهداشت در زندگی به ازای هر نفر، ۱۰۰مترمکعب در سال است. براین اساس، درکشورما ۷۰ درصد بیشتر از الگوی جهانی آب مصرف می شود! دکتر داوودی معاون اول رئیس جمهور در دولت نهم در همایش ملی نگاه قدسی به آب گفته است که سرانه مصرف آب ایرانی ها پنج برابر سرانه مصرف جهان است.

ـ راهکار:

۱) افزایش سد سازی و جلوگیری از هدر رفت آبی که سالانه بارش می شود.

۲) آموزش و جمع آوری آب باران خانگی توسط خود مردم در مناطق بارش زا.

و اما سخن آخر؛

در خصوص اسراف و مصرف گرایی از میان نمونه های فراوان به مصداق های آشکار و بارزی که در زندگی روزانه بیشتر با آنها در ارتباط هستیم و نشانه های پررنگ و برجسته و مؤثری در زندگی اسراف زده ما ایرانیان هستند (البته در کنار زمان) اشاره کردیم و در حد و میزان اندیشه خویش نیز بعنوان راهکار و یا بهتر بگوییم مسکن آرامش بر این درد بزرگ مواردی ارائه نمودیم اما حقیقت آنست که راه حقیقی و درمان ریشه ای این زخم که آحاد جامعه از مسئولین و مردم در قبال درمان آن برای داشتن کشوری آباد، آزاد و نسلهای امیدوار مسئول هستند نیازمند توجه به موارد زیر می باشد.

۱) فرهنگ سازی و جهاد فرهنگی با محوریت رسانه ها (مخصوصاً رسانه ملی) و عملکرد خواص و اهل تفکر و اندیشه و قلم.

۲) عمل به فرامین اسلام و دستورات معصومین و تبعیت از شیوه زندگی این بزرگان

۳) مدیریت صحیح و درست منابع و داشتن برنامه و ضمانت اجرایی در پیاده کردن قوانین و دستورالعملهای موجود در این زمینه.

۴) مرکز به اندازه ای اعتقاد و وجدان خویش گام بردارد.

۵) پیاده کردن الگوهای موفق در زمینه صرفه جویی و اصلاح الگوی مصرف در بخش های اجرایی.

امید است با استراتژی راهبردی که مقام معظم رهبری در پیام نوروزی خویش تبیین فرمودند، یک عزم جدی در دولت و مجلس برای تهیه یک نقشه راه در جهت اجرای اصلاح الگوی مصرف تهیه شود. که در این زمینه نباید تنها خودمان را با برگزاری چند سمینار و کنگره در این خصوص،سرگرم کنیم و از اصل پیام ایشان غافل شویم. تحقق فرمایشات مقام معظم رهبری بصورت واقعی تنها با ورود همه جانبه مردم، دولت و مجلس امکان پذیر است و ورود به این پیکار امروز یک تکلیف شرعی و ملی محسوب می گردد.

فهرست منابع و مآخذ:

خداداد جمشید - پانزده روز تا سلامتی (۱۳۸۷) خبرگزاری ایرنا - منابع آماری

خواجه محمدرضا، مقاله نان خبرگزاری فارس - منابع آماری

موسسه «مارکت اوراکل» - منابع آماری