نگاهی به فیلم سینمایی «عیار ۱۴ »

فیلم «عیار۱۴» ساخته پرویز شهبازی که فیلمنامه آن را هم خود او نوشته، در یک تعریف کلی اثری کشدار است و تعلیق آن فراز و نشیب های زیاد و بی موردی دارد. در این فیلم شخصی به نام فرید
(با …

فیلم «عیار۱۴» ساخته پرویز شهبازی که فیلمنامه آن را هم خود او نوشته، در یک تعریف کلی اثری کشدار است و تعلیق آن فراز و نشیب های زیاد و بی موردی دارد. در این فیلم شخصی به نام فرید

(با بازی محمدرضا فروتن) طلافروش میانسالی در یک شهرستان است و پس از اطلاع از آزادی منصور (با بازی کامبیز دیرباز) از زندان، درصدد محافظت از خود و خانواده اش بر می آید، در این زمینه از مقامات قانونی و پلیس طلب یاری می کند و آنها در پاسخ به تقاضای او می گویند تا زمانی که منصور مرتکب جرمی نشده دستگیری اش غیرممکن است. منصور وارد شهر می شود و در رستورانی که قبلا طلافروشی فرید در مجاورت آن بوده، نشانی زرگری فرید را می پرسد و هنگامی که این خبر به فرید می رسد بر وحشتش افزوده می شود. ترس او از منصور به ماجرایی بر می گردد که پنج سال پیش زمانی که منصور قصد داشته طلاهای دزدی را به فرید بفروشد، با تماس او با پلیس دستگیر و راهی زندان می شود و ...

این فیلم، اگرچه در نوع پرداخت داستانی (صرف نظر از چند سکانس پرکشش) پیچیدگی چندانی ندارد و به نوعی سادگی در روایت تصویری و سینمایی اش بویژه در روند داستانی، بسنده کرده از حق نگذریم که همین داستان و ماجرای ساده تا حدود زیادی از تعلیق برخوردار است ولی در ادامه جذابیت و کشش آغازین فیلم از دست می رود. این فیلم دقیقا از سکانسی که به روان سازی روند داستان رو می آورد به قول معروف آب می رود و آنقدر تغییر شکل می یابد که چیزی از سکانس های پرکشش اولیه آن باقی نمی ماند.

«عیار۱۴» در رفت و آمدی میان تعلیق های بی پایه و اساس و کاراکتری فانتزی با نقش آفرینی های نه چندان جذاب، اثری آبکی و متزلزل از کار درآمده است. می توان گفت این فیلم توقعاتی را که پس از دیدن «نفس عمیق» درباره فیلمسازی چون پرویز شهبازی در مخاطبان سینمای ایران به وجود آمده بود به هیچ وجه برآورده نمی سازد. در این اثر نقش آفرینی های بعضا خوب سکانس های ابتدایی در یک سوم پایانی فیلم ، داستان و در مجموع کلیت ماجراها روندی معکوس را آغاز می کنند و پایان بندی فیلم هم چندان مناسب از کار در نمی آید.

مروری بر فیلم های سال های اخیر، نشان می دهد که این قضیه مشکل بسیاری از آثار سینمایی ماست که متاسفانه از پیش بردن مناسب قصه ناتوانند و غالبا در ایده و طرح داستان متوقف می مانند.

ضمن آ نکه این فیلم از نظر داستان و نوع میزانسن ها نیز اشکالات اساسی دارد به طوری که آن را به اثری ساده انگارانه و فانتزی بدل کرده است. نکته دیگر اینکه علی رغم تلاش کارگردان، حتی پایان بندی فیلم که به نوعی گره گشایی تعلیقی آن را بر عهده دارد نیز خوب از کار در نیامده و درگیر و دار طرح و ایده ای که هنوز به صورت کامل قوام نیافته به حال خود رها می شود.

و حرف آخر اینکه شهبازی در فیلم قبلی اش «نفس عمیق» چندگانگی فضا را به تصویر کشیده و در این اثر چند وجهی بودن مفاهیم را. توجه او به عناصر دراماتیک و برگزیدن ساختاری شبه کلاسیک برای «عیار۱۴ » نوعی فاصله گرفتن از شیوه پرداخت او در فیلم قبلی است و این رویکرد از همان انتخاب محیط نامشخص برای فیلمش (شهری سرد که محدوده جغرافیایی آن مشخص نمی گردد و مردمانی که لهجه خاصی ندارند) مشخص می گردد.

محمد عمرانی