صنایع غذائی در راه ورود به تجارت جهانی

اغلب صنایع کشور از جمله صنایع غذائی دارای قدمت ۴۰ ۳۰ ساله است در مقایسه با کشورهای آسیائی, میزان قدرت تولید ایران در ردیف آخر است که ناشی از عدم تخصص و مهارت کارگران است لیکن عامل اصلی فقدان تخصص های لازم, ضعف مدیریت و سوءاستفاده است

بخش صنعت در ایران از مجموعه‌ای از ناهنجاری‌ها و ناسازگاری‌ها رنج می‌برد که از بهینه بودن تولید برای رقابت در بازار جهانی و حتی بازار داخلی به‌دور است. پیش‌بینی می‌شود که پس از الحاق کامل به WTO، از ۱۲۰ رشته صنعتی موجود در کشور بالغ بر ۸۴ رشته صنعتی به دلیل فرسودگی و از رده خارج بودن، از گردونه تولید حذف شوند. در این مقاله سعی شده در مورد جهانی شدن، ورود به WTO، اهمیت تحقیقات بازاریابی در توسعهٔ صادرات، انتخاب بازارهای صادراتی و .... بحث و نتیجه‌گیری شود. به خریدار خدمات یا کالاهای خودتان نزدیک شوید، نیازها و خواسته‌های آنان را شناسائی کرده آنها را تهیه و تقدیم‌شان کنید.

اگر در آیندهٔ تولید در جامعه جهانی نقشی نداشته باشید هیچ کاره‌اید. به قول بیل گیتس، دهه ۲۰۰۰ را باید دوران شتاب نامید. زمان و سرعت به عوامل بسیار مهم در عرصه رقابت و پیشرفت اقتصادی تبدیل شده‌اند. شکوفائی اقتصاد ایران با ماندن در حاشیه اقتصاد جهانی به‌دست نمی‌آید، بلکه با پیوستن فعال به شبکه تولید جهانی، باز کردن اقتصاد به میزان منافع‌مان و متحول کردن جایگاه کشور در تقسیم کار جهانی است که حاصل می‌شود. دوران جزایر صنعتی به پایان رسیده است. دیگر هیچ کشوری در حصار مفاهیم سنتی احساس امنیت نخواهد کرد. مشکل اساسی واحدهای صنعتی عقب‌ماندگی ماشین‌آلات نیست، بلکه کاستی‌ها و ضعف مدیریتی، عقب‌ماندگی تکنولوژیکی، پائین بودن و کیفیت و از همه مهم‌تر نداشتن مزیت رقابتی، ریشه اصلی مشکلات واحدهای صنعتی است.

● جهانی شدن و جهانی‌سازی

برنامه‌ریزان و متفکران با برخورداری از توسعه و هوشیاری جهانی همواره کوشیده و می‌کوشند از فرصت‌های تازه‌ای که ورای مرزهای ملی آنها قرار دارد بهره‌برداری کنند. بینش جهانی کردن عبارت از بسترسازی و فراهم کردن شرایط برای دست‌یابی به هدف جهانی‌سازی است. ”رابرت الن“ مدیر عامل شرکت تلفن آمریکا می‌گوید: ”اصطلاح بازارهای جهانی کلمه‌ای بی‌محتوا نیست. رقبای خارجی حضور دارند و ما هم باید در بازارهای جهانی حضور داشته باشیم“.

● روند اقتصاد جهانی

از سال ۱۹۸۰ به بعد فرآیندی در اقتصاد جهانی ایجاد شده که به یک الگو (پارادایم Paradim) تبدیل شده است. صادرات دنیا از ۲۴۰۰ میلیارد دلار در سال ۱۹۸۰ به ۷۰۰۰ میلیارد در سال ۲۰۰۲ افزایش یافته است. یعنی تقریباً صادرات ۳ برابر شده است. اما طی ۲۰ سال گذشته صادرات ایران تغییر چندانی نکرده است. یعنی صادرات ایران اعم از نفت و غیرنفت ۲۴ میلیارد دلار است.

● WTO و معضلات صادرات صنعتی ایران

مشکلی اساسی صادرات ایران عضو نبودن در سازمان تجارت جهانی است. ما تاکنون برچیده شدن تمام موانع تعرفه‌ای و کاهش تعرفه‌ها را نپذیرفته‌ایم. لازم به ذکر است که در اوایل سال جاری پس از ۲۲ بار تقاضای ایران برای پیوستن به سازمان تجارت جهانی پذیرفته شد. اما ایران هنوز بقیهٔ مراحل عضویت در WTO و استفاده از امکانات این سازمان را طی نکرده است. بیش از ۴۰ درصد تجارت جهانی از هر گونه تعرفه معاف است. ایران دارای ۲۰ میلیارد دلار صادرات نفتی و ۴ میلیارد دلار صادرات غیرنفتی است اما متأسفانه نخواستیم و شاید نمی‌خواهیم مانند سایر کشورهای مقرراتی را در تجارت و تولید بپذیریم و خود را با آن تطبیق دهیم.

● ساختار فرسوده تولید

اغلب صنایع کشور از جمله صنایع غذائی دارای قدمت ۴۰-۳۰ ساله است. در مقایسه با کشورهای آسیائی، میزان قدرت تولید ایران در ردیف آخر است که ناشی از عدم تخصص و مهارت کارگران است. لیکن عامل اصلی فقدان تخصص‌های لازم، ضعف مدیریت و سوءاستفاده است.

● سؤالاتی دربارهٔ نوسازی صنایع (تولیدات داخلی)

یک مدیر برای تولید در سطح جهانی باید تدابیر زیر را در نظر بگیرد.

۱. چه کالا و خدماتی تولید کند؟ چه مقدار، با چه مشخصات و چگونه قیمت‌گذاری و ارائه شود؟

۲. چه کالا و خدماتی با چه مشخصات و قیممتی باید وارد یا صادر شود؟

۳. آیا بازارهای جهانی را می‌شناسیم؟ آیا راه‌های ورود ما به این بازارها توأم با موفقیت خواهد بود؟

۴. کشور، عضو سازمان تجارت جهانی هست یا خیر؟

● ضرورت پیوستن ایران به WTO

سازمان تجارت جهانی اکنون ۱۴۷ عضو دارد که بیش از ۹۷ درصد تجارت جهانی را در دست دارند. یعنی قواعد و مقررات WTO به هنجارهای بین‌المللی در زمینه تجارت تبدیل شده است. ما چه عضو این سازمان باشیم یا نباشیم چاره‌ای جز رعایت آنها نداریم و به همین دلیل، دیگر صحبت کردن از الحاق یا عدم الحاق به WTO معنا ندارد. قرار داشتن در خارج از این سازمان به معنای انزوای بین‌المللی است.

---