بررسی وضعیت ماهیگیری در كشور بحرین

مجمع الجزایر بحرین در موقعیت جغرافیایی ۲۶ درجه شمالی و ۵۰ درجه و ۳۳ دقیقه شرقی در آبهای خلیج فارس قرار دارد مساحت كشور ۶۶۵ كیلومتر مربع است كه دارای ۱۶۱ كیلومتر نوار ساحلی است

مجمع الجزایر بحرین در موقعیت جغرافیایی ۲۶ درجه شمالی و ۵۰ درجه و ۳۳ دقیقه شرقی در آبهای خلیج فارس قرار دارد. مساحت كشور ۶۶۵ كیلومتر مربع است كه دارای ۱۶۱ كیلومتر نوار ساحلی است.به طور كلی ماهیگیری در بحرین با دو نوع از شناورهای صیادی مرسوم است شامل قایق های فایبر گلاس و لنجهای صیادی كه از چوب یا فایبر گلاس ساخته می شوند و بر اساس اندازه به سه دسته كوچك, متوسط و بزرگ تقسیم بندی می شوند و بیشتر برای صید در آبهای عمیق مورد استفاده قرار می گیرند. در سال ۲۰۰۲ تعداد ۲۱۲۲ فروند شناور قایق به فعالیت صیادی اشتغال داشته اند در حالیكه صرفاً ۳۷ % آنها دارای مجوز صید بوده اند.شیوه های متداول و مورد استفاده صید در بحرین عبارتند از: ترال میگو, گوشگیر, گرگورهای بزرگ و كوچك, رشته قلاب و مشتا ( كه نام محلی آن haddrah است). میزان تولید در بخش صیادی دارای نوسان بوده ولی آمار صید طی دوره ۱۰ ساله اخیر حاكی از آن است كه سطح تولید به عنوان مثال از ۱۰۰۰۰ تن ماهی شامل كف زی و سطح زی و نیز ۴۰۰۰ تن میگو تجاوز نكرده است.میزان تولید در سال ۲۰۰۲ نیز معادل ۱۱۲۰۴ تن به ارزش ۴۲۲ / ۸ میلیون دینار بحرین بوده است كه تركیب صید آن شامل گروه ماهیان دریایی, سخت پوستان و نرمتنان به ترتیب معادل ۶۸۴۴, ۴۲۳۲ و ۱۲۸ هزار تن است و در مجموع نسبت به سال قبل حدود ۲ / ۶ درصد كاهش نشان می دهد. گونه های ارزشمند در حجم صید بحرین با توجه به بازار فروش آن شامل صافی, گیش, شعری و هامور است.

●فصول صید

فصل صید میگو در آبهای بحرین به مدت ۸ ماه است كه از ۱۵ جولای آغاز و تا پانزدهم مارچ خاتمه می یابد. طی فصل صید سال ۲۰۰۳ - ۲۰۰۲ نیز تعداد ۳۷۶ مجوز صید برای شناورهای صیادی صادر شده بود كه از این تعداد صرفاً ۱۲۰ فروند قایق به فعالیت پرداختند كه دلیل آن هم كاهش صید و كاهش سودآوری برای صیادان بوده است. بنابراین در حال حاضر این اعتقاد در شیلات بحرین وجود دارد كه تعداد شناورهای صیادی بایستی كاهش یابند تا متوسط صید هر شناور افزایش یافته و بدین ترتیب منجر به بهبود وضعیت اقتصادی و معیشتی صیادان شود.در فصل صید میگوی سال ۲۰۰۳ - ۲۰۰۲ میزان صید بر واحد تلاش ( CPUE) در مناطق صیادی شمالی یعنی منامه معادل ۵۸۳ / ۴ كیلوگرم بر ترال ساعت و در مناطق صیادی شرقی یعنی سیترا نیز معادل ۷۱۲ / ۳ كیلوگرم بر ترال ساعت را نشان می دهد. بازار مركزی فروش ماهی در بحرین در مركزمنامه قرار دارد ضمناً چند بازار كوچك دیگر هم وجود دارند كه بخشی از آبزیان صید شده وارد این بازارها می شوند.

●وضعیت بازار

با یك تقسم بندی كلی می توان كل آبزیان وارد شده به بازار مركزی ماهی منامه را در سه دسته به شرح ذیل عنوان نمود:

۱ - ماهیان دریایی معادل ۵۰۸۶ تن به ارزش عمده فروشی ۴۴۹ / ۴ میلیون دینار بحرین

۲ - سخت پوستان معادل ۲۴۳۷ تن به ارزش عمده فروشی ۷۱۹ / ۲ میلیون دینار بحرین

۳ - نرمتنان معادل ۵۹ تن به ارزش عمده فروشی ۰۳۵ / ۰ میلیون دینار بحرین

ضمناً در بازار مركزی ماهی منامه میزان حجم ورودی آبزیان از حداقل ۴۲۵ تن در ماه فوریه تا حداكثر ۸۹۶ تن در ماه سپتامبر متغیر بوده است. واردات و صادرات آبزیان در بحرین نیز از مباحث مرتبط با امر ماهیگیری است. در سال ۲۰۰۲ میزان كل واردات آبزیان در بحرین معادل ۵۰۰۹ تن و به ارزش ۴۲ / ۴ میلیون دینار بحرین بوده است كه در مقایسه با سال ۲۰۰۱ از نظر مقدار و ارزش به ترتیب حدود ۴ / ۱۸ % و ۳۴ % افزایش را نشان می دهد. افزایش مذكور نیز ناشی از ورود مقدار ماهی تازه است كه توسط ۱۳۰ فروند از شناورهای صیادی قطری در بحرین تخلیه شده است.میزان كل صادرات آبزیان از بحرین در سال ۲۰۰۲ نیز معادل ۷۲۳۳ تن به ارزش ۴۲ / ۴ میلیون دینار بحرین بوده است كه نسبت به سال قبل از آن حدود ۲ / ۲۱ درصد افزایش در مقدار و ۸ / ۱۸ درصد افزایش در ارزش محصول را نشان می دهد. ضمناً افزایش در میزان صادرات هم ناشی از رشد و توسعه این نوع تجارت در بحرین است به خصوص صادرات ماهی به صورت تازه و منجمد به كشورهمسایه عربستان سعودی و نیز صادرات خرچنگ به كره جنوبی.