سفیران کوچک چرخه بازیافت

تشویق کودکان به شرکت در عملیات جداسازی زباله ها در مدارس نخستین گام برای رسیدن به مشارکت اجتماعی است

کره زمین ظرفیت محدودی دارد. روز اول تمیز بوده و همچنین سرجای خودش قرار داشته است. بشر اولیه نظم آن را به هم زده و مواد اولیه را از معادن بیرون آورده و به کالا تبدیل کرده است، سپس آن را دور انداخته و به زباله تبدیل شده است. اگر زباله ها را جمع نکنیم تا دوباره کالا نشود، کره زمین جایی برای زندگی ما نخواهد داشت و کره خاکی زشت و کثیف می شود. پس باید از خانه و مدرسه شروع کنیم تا بتوانیم همه انسان ها را در تمام کره زمین مجبور کنیم تا آن را مرتب کنند اما برای بازیافت در مدرسه دو کار باید انجام شود: مکان مناسب، آموزش مکان مناسب.

در یک مدرسه با ۵۰۰ نفر دانش آموز یک اتاق، انبار یا محوطه سرپوشیده به مساحت ۱۰ متر مربع و ارتفاع دو متر کافی است. بهتر است این اتاق زیرزمین یا در مکان تاریک و در بسته ای قرار داشته باشد که بوی نامطبوع آن برای اطرافیان آزار دهنده نباشد در غیر این صورت با هواکش سعی کنیم هوای آن را به بیرون هدایت کنیم. همچنین در این اتاق روشنایی برق هم وجود داشته باشد تا بتوانیم مراحل انجام کار را بازرسی کنیم. اگر در این اتاق شلنگ آب و چاهک فاضلاب هم وجود داشته باشد، وضعیت خیلی بهتری ایجاد خواهد شد.

این مکان، کارگاه و انبار برای بازیافت مدرسه محسوب می شود. مواد قابل بازیافت در این محل نگهداری شده و آماده فروش خواهند شد.

● آموزش

یک واحد سبز برای تمامی پسماندهای خود چاره جویی می کند. واحدهای آموزشی، عموماً به دو نوع پسماند تر و خشک تقسیم می شوند. البته پسماند مایعات در شبکه فاضلاب ریخته خواهد شد.

▪ پسماند تر: در این واحد آموزشی پسماند تر شامل باقی مانده خوراکی، دستمال کاغذی، روزنامه یا کاغذی است که خشک نباشد و به مواد دیگر آلوده شده باشد مانند برگ و شاخه درختان، پودر گچ باقی مانده از تخته و.‎.‎.

▪ زباله خشک: لوازم التحریر از کار افتاده، دفتر مشق، جزوه یا کتاب به درد نخور و نوشته شده، بطری و جعبه نوشیدنی شیر، آب و آب میوه و کیسه های نایلونی و آلومینیومی و پلاستیکی که مواد خوراکی در آن قرار گرفته بودند، ظروف شیشه ای، قوطی کنسرو، قطعات چوبی، لوازم برقی و الکترونیکی از کار افتاده، قطعات آهنی و فلزی اسقاط شده و کالاهای مشابه، زباله خشک به شمار می روند. زباله خشک باید پاکسازی شود، مایعات و زباله تر آنها جداسازی شود و براساس گروه های اصلی تقسیم شوند.

گروه های اصلی شامل فلزات، شیشه، پلاستیک، چوب و کاغذ و پارچه هستند.

پس از فراگیری این دسته بندی، تمامی زباله ها باید تقسیم بندی شده و در انبار نگهداری شوند تا آماده فروش شود.

زباله های تر را می توان هم در انبار و با روش های بسیار ساده و هم در باغچه حیاط مدرسه به کود تبدیل کرد. زباله های خشک در صورتی که درست جداسازی شوند مستقیماً می توانند با قیمت بالاتری در یک واحد صنعتی بازیافت خریداری شوند.

تا به اینجای عملیات ما یک واحد اولیه بازیافت داریم. در صورت کمبود امکانات باید در حیاط مدرسه و در اتاق ها دو عدد سطل جداگانه قرار داد تا یکی جهت زباله تر و دیگری محل قرار گرفتن زباله خشک باشد. دانش آموزان باید یاد بگیرند اقلام اضافی خود را در حیاط مدرسه و کلاس ها نریزند و برای کسی که به قوانین احترام نمی گذارد، از سوی گروهی از بچه ها که مسئولیت بازیافت بر دوش آنها است جریمه در نظر گرفته شود. هر روز یک نوبت سطل ها جمع آوری شده و در کارگاه بازیافت با رعایت نکات ایمنی و بهداشتی تفکیک و بسته بندی شود و به متصدیان جمع آوری شهری تحویل داده شود.

فراموش نکنیم هر قدر دقیق تر و منظم تر عمل جداسازی صورت گیرد، کالای به دست آمده قیمت بالاتر و کیفیت برتری خواهد داشت. اگر این عملیات به درستی انجام شود واحدهای مصرف کننده آمادگی خرید محصولات ما را خواهند داشت و این گونه است که دنیایی عاری از آلودگی و کره ای پاک در انتظارمان خواهد بود.

● نقش دانش آموزان در بازیافت

دانش آموزان امروز، مردان و زنان سازندگی فردا هستند. تعلیم و تربیت آنها روشنگر چراغ های تاریک آینده است. ریاضیات، علوم، ادبیات، ورزش، معارف، آداب اجتماعی و.‎.‎. درس هایی هستند که دانش آموزان ما می آموزند تا بعدها با تکمیل آن و بهره مندی از آن انسان های مفیدی برای جامعه باشند.

آداب اجتماعی شامل درست حرف زدن، درست غذا خوردن، منظم بودن و نظافت می شود. نظم و نظافت دو واژه همراه در ادب اجتماعی به شمار می روند. محصلان جمعیت کثیری از کشور را شامل می شوند که اگر یاری کنند، سهم بسزایی در جمع آوری و بازیافت زباله های کشور ایجاد می کنند.

علاوه بر تمام مطالبی که در زمینه جمع آوری پسماند در منازل رعایت می شوند دانش آموز می تواند با رعایت نکات ذیل محیط مدرسه و محل گذر تا مدرسه را نیز تمیز نگه داشته و یاری رسان چرخه بازیافت باشد.

به لطف وجود لفافه های آلومینیومی و پلاستیکی، غالباً مواد خوراکی و تنقلات روزانه از تماس با محیط بیرون مجزا می شود.

باید بدانیم پلاستیک و آلومینیوم قابل برگشت به طبیعت نیستند، پس حتی الامکان کیسه های نایلونی، احتمالاً پوسته تنقلات متفرقه مانند چیپس و.‎.‎. فویل آلومینیوم و کاغذ ساندویچ را در یکی از این کیسه ها قرار داده و در جعبه زباله خشک بگذاریم.

باقیمانده مواد غذایی و خوراکی خود را باید در جعبه زباله تر انداخته و آن را با زباله خشک همراه نکرد.

بطری شیر، ماست، آب معدنی، آبمیوه و نوشابه زباله خشک به حساب می آیند. پس از مصرف باقیمانده آن را در فاضلاب یا ظرفشویی ریخته و ظروف را در جعبه زباله خشک قرار دهید.

دفتر مشق تمام شده، جزوه به درد نخور و هر کاغذی که مورد استفاده قرار نمی گیرد، ثروت ملی است آن را با کیسه زباله اضافات غذایی یکجا نگذارید و در جعبه زباله خشک قرار دهید.

باقیمانده مواد استفاده شده، پاک کن خراب، تراش مستعمل، خودکار تمام شده، کیف پاره شده، روپوش کهنه و.‎.‎. همگی اقلامی هستند که در جعبه زباله خشک قرار می گیرند. برای بهتر شدن عملیات اجرایی جداسازی در مدارس بهتر است ضمن آموزش زباله تر و خشک برای هر کدام دو ظرف جداگانه تهیه کرد تا کسانی که اطلاعات کافی از این فرایند دارند به عنوان سفیران پاکیزگی مشوق دوستان و خانواده خود شوند اما کارهایی هم هست که اگر انجام شود، با کاهش مصرف کمک دیگری به بازیافت خواهد شد.

حتی الامکان از پاک کن کمتر استفاده شود. بازیافت پاک کن اقتصادی نیست و وجود آن در طبیعت سالیان سال طول خواهد کشید تا به خاک تبدیل شود.

غذای گرم در ظروف پلاستیکی نباید ریخته شود زیرا درصد جذب آلودگی آنها را بالا برده و حرارت بیش از حد بیماری زا خواهد بود. اغذیه و تنقلات را در کاغذ و پلاستیک های رنگی قرار ندهید چون احتمال وجود مواد بازیافتی در آنها زیاد است و بهداشتی نیست.

قاشق و چنگال یکبار مصرف، قدرت کافی ندارد. همچنین بعضی از اقلام نامرغوب پلیسه های تیزی دارند که جراحت پیش می آورد، سعی کنیم نمونه فلزی همراه داشته باشیم. ضمناً شست وشوی قاشق چنگال پلاستیکی با اسفنج و مواد شوینده بهداشتی نیست و باعث کهنگی زودرس آنان خواهد شد.

لیوان پلاستیکی و یکبار مصرف فقط برای نوشیدنی های خنک قابل استفاده است.

برای نوشیدن چایی یا شیر گرم از لیوان استیل، چینی یا شیشه ای باید استفاده شود. پلاستیک ها تحمل پائینی در مقابل حرارت دارند.

سعی شود جامدادی و کیف را دیرتر عوض کنید، ولی در صورت تعویض حتی الامکان فلزات و پارچه را از پلاستیک جدا سازی نموده و حتماً آن را با زباله خشک تحویل دهید.

کاغذ ثروت ملی است، بهتر است برای چرک نویس از تخته هایی مثل وایت برد یا از کاغذهای اضافی منزل استفاده شود تا در حفاظت از ثروت ملی کوشا بود.

یادمان نرود جوهر خودکار برای بازیافت مشکل ساز است. حتماً از خودکار تا آخر استفاده شود و بعد از مصرف سر فلزی آن را از پلاستیکی جدا کرده و سپس در سبد زباله خشک قرار دهید.

سعی شود کاردستی ها از اقلام بازیافتی ساخته شود، اقلامی که باید دور ریخته شود، به این صورت کارایی ندارند. سازمان بازیافت همه ساله به آثار هنری ساخته شده از مواد بازیافتی جایزه داده و نمایشگاه بر قرار می کند.

آدامس نخورید و اگر خوردید آن را داخل یک تکه کاغذ قرار داده و در سبد زباله تر بیندازید.

کامیار فیلسوفی