نقش میوه در کاهش سنگ کلیه

اغلب سنگ‌های کلیه از ترکیب کلسیم با اگزالات تشکیل شده‌اند. همان طور که می‌دانیم منابع غذایی حاوی اگزالات مانند سبزیجات و میوه‌های خاص، دانه‌ها، مغزدانه‌ها و حبوبات هستند. …

اغلب سنگ‌های کلیه از ترکیب کلسیم با اگزالات تشکیل شده‌اند. همان طور که می‌دانیم منابع غذایی حاوی اگزالات مانند سبزیجات و میوه‌های خاص، دانه‌ها، مغزدانه‌ها و حبوبات هستند. بر همین اساس، در افراد با سابقه سنگ کلیه و سطح بالای اگزالات در ادرار، این احساس وجود دارد که از خوردن

غذاهای حاوی سبزی و میوه‌جات بویژه مواد غذایی با اگزالات بالا مانند اسفناج یا بادام اجتناب کنند. از طرف دیگر رژیم غذایی سالم که توسط منابع علمی مختلف توصیه می‌گردد بر مصرف مناسب میوه و سبزیجات تاکید دارد. مطالعات اخیر نشان داده‌اند که رژیم غذایی حاوی میوه و سبزیجات، اگرچه دارای اگزالات بیشتری می‌باشند، خطر تشکیل سنگ کلیه را کاهش می‌دهند.

پژوهشی که اخیرا در مجله متخصصان کلیه آمریکا توسط پژوهشگران دانشگاه هاروارد چاپ شده، نشان داده است که رژیم غذایی توصیه شده برای کاهش فشار خون، خطر ایجاد سنگ کلیه در افراد را کاهش می‌دهد. این رژیم غذایی که راهکارهای غذایی برای توقف پرفشاری خون (DASH) نامیده می‌شود، تاکید بر مصرف فراوان میوه، سبزی و دانه‌های کامل، همچنین مقادیر متوسط از لبنیات کم چرب، گوشت‌های بدون چربی و ماهی دارد. طبق این مطالعه، بزرگسالانی که رژیم غذایی مشابه با رژیم DASH داشتند نسبت به کسانی که عادات غذایی‌شان کمترین تشابه را با رژیم DASH داشت، ۴۰ تا ۴۵ درصد کمتر احتمال ابتلا به بیماری سنگ کلیه را داشتند.

یافته‌های این مطالعه، بر اساس اطلاعات حاصل از سه مطالعه بزرگ در آمریکا می‌باشد که شامل ۲۴۲هزار زن ومرد بود که بطور میانگین ۱۴ تا ۱۸ سال داشتند. در طول این مدت شرکت کنندگان به صورت دوره‌ای پرسشنامه‌های مربوط به رژیم غذایی و دیگر عادات شیوه زندگی را پر می‌کردند.

نتایج این مطالعه حاکی از آن است، افرادی که رژیمی مشابه با رژیم DASH داشتند، خطر تشکیل سنگ کلیه در طول مدت مطالعه در آنها کمتر بود. جالب آن که پس از در نظر گرفتن دیگر عوامل مربوط به تشکیل سنگ کلیه مانند وزن بدن، پرفشاری خون و دریافت مایعات، همچنان رابطه کاهش میزان خطر سنگ کلیه با مصرف رژیم‌های غذایی حاوی میوه و سبزیجات باقی می‌ماند. لذا از آنجا که میزان قابل توجهی از مبتلایان به سنگ کلیه از فشار خون بالا رنج می‌برند، زمانی که بیماران مبتلا به سنگ کلیه پرفشاری خون داشته باشند، رژیم DASH، رژیم باارزشی برای آنها خواهد بود.

نکته عملی: مصرف میوه و سبزیجات در افراد سالم بدون سابقه سنگ کلیه، علاوه بر اثرات مفید دیگر باعث ایجاد سنگ کلیه نخواهد بود. جالب‌تر آن که داشتن رژیم غذایی توصیه شده برای کنترل فشار خون که حاوی سبزی و میوه‌جات فراوان است، خطر تشکیل سنگ کلیه را در افراد با سابقه سنگ کلیه کاهش می‌دهد. بر همین اساس توصیه عمومی آن است که بیماران مبتلا به سنگ کلیه در دریافت رژیم غذایی مناسب باید با متخصصان تغذیه همکاری داشته باشند، تا براساس نوع سنگ کلیه رژیم‌شان تنظیم گردد.

دکتر حمیدرضا فرشچی

متخصص تغذیه و متابولیسم