قلب سالم, چگونه قلبی است

جسم سالم و با نشاط علاوه بر اینکه از زندگی لذت می برد, توانایی این را دارد که در طلب روزی حلال کوشا باشد و فعالیت های روزانه خود را انجام دهد

جسم سالم و با نشاط علاوه بر اینکه از زندگی لذت می‌برد، توانایی این را دارد که در طلب روزی حلال کوشا باشد و فعالیت‌های روزانه خود را انجام دهد. درس بخواند، تفریح کند و از همه لذت‌های حلال مادی و معنوی این دنیا بهره‌مند شود و در صورت بروز اندکی بیماری یا ضعف هیچ گونه کاری نمی‌تواند انجام دهد و زندگی برای او نوعی مرگ تدریجی است. روح و قلب نیز چنین است، در اثر بیماری رنجور و ضعیف می‌شود و ادامه فعالیت برای او غیر ممکن می‌گردد.

همچنان که اگر کودکی به بیماری مبتلا شود در چرخه رشد او مانع حاصل می‌گردد و مانند کودکان دیگر رشد عادی و معمولی ندارد. روح نیز در بیماری رشد نمی‌کند و چرخه تکامل او متوقف می‌شود. در بازار عظیم روز قیامت، تنها کالایی که خریداری می‌شود قلب سلیم است. در آن روز هیچ سرمایه‌ای ارزش ندارد مگر قلب سلیم. یَوْمَ لَا یَنفَعُ مَالٌ وَلَا بَنُونَإِلَّا مَنْ أَتَی اللَّهَ بِقَلْبٍ سَلِیمٍ .روزی که هیچ مال و فرزندی سود نمی‏دهد مگر کسی که دلی پاک به سوی خدا بیاورد. قلب سلیم قلبی است که از هر گونه بیماری و انحرافات اخلاقی دور باشد.

در حدیثی از امام صادق (علیه‌السلام) می‌خوانیم: هر قلبی که در آن شرک و شکی است سقوط می‌کند و بی ارزش است. از سوی دیگر علایق شدید ما در دنیا پرستی ما را به انحراف و گناه می‌کشاند چرا که دوستی دنیا سرچشمه همه گناهان است. قلب سلیم قلبی است که از حب دنیا خالی باشد و به تعبیر امام صادق (علیه‌السلام): این قلبی است که از دوستی دنیا در امان مانده باشد و قلب سلیم قلبی است که جز خدا در آن نباشد. همان گونه که قلب ظاهری، عامل سلامت جسم و بیماری آن سبب بیماری همه اعضاء است. چرا که تغذیه تمام سلول‌های بدن با خونی انجام می‌گیرد که به کمک قلب به تمام نقاط کشور تن فرستاده می‌شود. همین‌گونه سلامت و فساد برنامه‌های زندگی انسان، جلوه و بازتابی از سلامت و فساد عقیده و اخلاق است. اسلام، بیش از همه به زیر بنای فکری، عقیدتی و اخلاقی اهمیت می‌دهد؛ این همان مسئولیت اساسی ماست که قلب پاک و پر از نور خود را از آلودگی‌ها حفظ کنیم و فریب شیطان را نخوریم تا بتوانیم قلب خود، این آفریده زیبای الهی را روز قیامت به صورت سالم به خداوند ارائه کنیم.قرآن کریم برای شناسایی قلب سلیم در این دنیا دو نشانه را برمی‌شمرد، که با دیدن این دو علامت مومن پی به سلامتی قلب خود می‌برد. ۱ـ متأثر شدن از یاد و ذکر خداوند رحمان و قبول دعوت انبیاء و دعوت حق. أَلَمْ یَأْنِ لِلَّذِینَ آمَنُوا أَن تَخْشَعَ قُلُوبُهُمْ لِذِکْرِ اللَّهِ وَمَا نَزَلَ مِنَ الْحَقِّ وَلَا یَکُونُوا کَالَّذِینَ أُوتُوا الْکِتَابَ مِن قَبْلُ فَطَالَ عَلَیْهِمُ الْأَمَدُ فَقَسَتْ قُلُوبُهُمْ وَکَثِیرٌ مِّنْهُمْ فَاسِقُونَآیا برای کسانی که ایمان آورده‏اند هنگام آن نرسیده که دلهایشان به یاد خدا و آن حقیقتی که نازل شده نرم [و فروتن] گردد و مانند کسانی نباشند که از پیش بدانها کتاب داده شد و [عمر و] انتظار بر آنان به درازا کشید و دلهایشان سخت گردید و بسیاری از آنها فاسق بودند. (حدید/۱۶) یاد خدا اگر در عمق جان قرار گیرد یا انسان در آیاتی که پیامبر (صلی الله علیه وآله) نازل شده است به درستی تدبر کند، خشوع می‌یابد. قرآن گروهی از مومنان را در اینجا سخت ملامت می‌کند که چرا در برابر این امور خاشع نمی‌شوند و چرا همچون بسیاری از امت‌های پیشین گرفتار غفلت و بی خبری هستند. همان غفلتی که نتیجه آن قساوت دل و فسق و گناه است. آیا به ادعای ایمان قناعت کردن و از کنار این موضوعات مهم به سادگی گذشتن و تن به زندگی مرفّه سپردن و در ناز و نعمت زیستن و پیوسته مشغول عیش و نوش بودن، با ایمان سازگار است.

کسانی را می‌بینیم که هرچند گناه فرسنگ‌ها فاصله میانشان با خدا انداخته در ایام محرم و صفر و یا ماه رمضان قلبشان به یاد خدا می‌تپد و اشک از دیدگانشان جاری می‌شود در مراسم عزاداری شرکت می‌کنند و قلب خود را به یاد خدا جلا می‌دهند. آری به نوعی قلبشان را زنده می‌کنند مانند کسی که در حمله قلبی مورد احیای قلب قرار می‌گیرد و با تنفس مصنوعی و ماساژ قلب دوباره حیات به وجودش بر می‌گردد و آثار و برکات حیات در شریان زندگیشان جریان می‌یابد. ۲ـ متأثر شدن از مشاهده ناگوار و نابسامانی همنوعان و کمک و تعاون در رفع آن و علامت دیگر اینکه انسان از ناراحتی و غصه همنوعان خود متأثر گردد. رسول اکرم (صلی الله علیه وآله) می‌فرماید: اگر انسانی دردی را ببیند و ناراحت نشود، دچار بیماری شده است و قلبش از سلامت خارج شده است. در حدیث دیگری پیامبر(صلی الله علیه و آله) می‌فرمایند: اگر خواستی قلبت با صفا و رقیق گردد؛ نیازمندان را غذا بده و بر سر یتیمان دست ملاطفت بکش. حال اینکه در مقابل چه چیزی باید متأثر شد:۱ ـ در برابر ناگواری‌های مالی و مشکلات مردم. ۲ ـ در برابر ناگواری‌های اخلاقی و دینی مردم. آثار همدلی: آثار حسنه و صفات قدسیه الهی بر وجود و قلب آن فرد نازل می‌شود. موجب جلب رحمت خداوند جل و علاست. ایجاد همبستگی اجتماعی در کل جامعه می‌کند. باعث حل مشکلات داخل اجتماع اسلامی‌می‌شود.ظرفیت و تحمل مصائب و آستانه تحمل را در افراد بالا می‌برد .انگیزه کمک به مستمندان و مظلومان را در افراد ایجاد می‌کند.

فاطمه خندابی