آنفلوآنزایی که جهان را لرزاند

تلاش های جهانی برای مقابله با آنفلوآنزای خوکی

گسترش سریع آنفلوآنزای خوکی حتی سازمان بهداشت جهانی (WHO) را هم غافلگیر کرده است. طوری که این سازمان هم رسما برای اولین بار شیوه رایج پیگیری همه‌گیری‌ها را کنار گذاشته است. WHO اصرار داشت موارد اثبات شده بیماری به وسیله تست آزمایشگاهی، به دقت شمارش و ثبت شوند. اما حالا WHO هم شمارش مبتلایان قطعی را متوقف کرده. دلیل‌اش خیلی ساده است! مبتلایان آنچنان افزایش یافته‌اند که شمارش آنها کاری جز تلف کردن وقت و هزینه نیست. هر کشوری به نوبه خود شیوه‌ای را برای مبارزه با این بیماری برگزیده است.

برخی کشورهای مسلمان زنان باردار و افراد ناتوان را از شرکت در مراسم حج منع کرده‌اند. چین صنعت پررونق گردشگری خود را به مخاطره انداخته. این کشور هر توریست تب‌دار و مشکوک به بیماری را قرنطینه می‌کند. کشیش‌های زلاند نو مراسم گذاشتن نان مقدس در دهان را دیگر انجام نمی‌دهند. حتی سازمان بهداشت جهانی اعلام کرده یکی از برنامه‌های احتمالی این سازمان، تعطیلی مدارس اروپا خواهد بود و به جز تعطیلی مدارس محدودیت‌های دیگری هم در راه است. یک تیم از متخصصان WHO تلاش می‌کنند بعضی گردهمایی‌های بزرگ مثل کنسرت‌ها یا مسابقات ورزشی را به تعویق بیندازند. همه این اقدامات در واقع تلاش‌های جهانی برای جلوگیری از گسترش آنفلوآنزای خوکی است. کشورهای مختلف می‌کوشند تا زمان آماده شدن واکسن، با این روش‌ها در برابر این بیماری‌ بایستند. البته گروهی از دانشمندان در مورد موثر بودن این اقدامات پیشگیرانه هم‌ چندان مطمئن نیستند. در واقع باید گفت هیچ تضمیمی وجود ندارد!...

به گفته WHO تعداد موارد مرگ ناشی از این ویروس در چند هفته گذشته دو برابر شده است. حدود ۴ هفته پیش ۳۳۰ مورد مرگ به ثبت رسیده بود و حالا آمار آن به ۷۰۰ مورد رسیده است. در حال حاضر دغدغه اصلی در مورد این بیماری آماده شدن واکسن علیه آن است. دانشمندان تلاش می‌کنند قبل از فرا رسیدن پاییز در نیمکره شمالی زمین، واکسیناسیون موثر علیه آنفلوآنزای خوکی انجام شده باشد.

سخنگوی WHO اعلام کرد نهایتا مسوولان دولتی هر کشور هستند که تصمیم‌گیری نهایی در مورد برنامه‌های کنترل پاندمی در آن کشور را به عهده دارند چون کشورهای مختلف هر یک در زمانی جداگانه و در سطحی متفاوت با پاندمی مواجه خواهند شد.

● انگلیس

۶۵ درصد افراد بیمار اروپا در انگلستان زندگی می‌کنند. چندی پیش تعداد موارد درگیر در این کشور ۱۰ هزار نفر گزارش شد ولی هفته گذشته وزارت بهداشت این کشور خبر از بیماری ۵۵ هزار مورد جدید داد.

انگلستان در حال راه‌اندازی خدمات تلفنی و اینترنتی عمومی برای تشخیص آنفلوآنزای خوکی از راه دور است. واکسیناسیون عمومی در این کشور از هفته‌ آینده شروع خواهد شد. البته واکسن تولید داخلی این کشور کفاف جمعیت آن را نمی‌دهد. مسوولان قصد دارند از واکسن ساخت کشورهای دیگر هم استفاده کنند. تعطیلی مدارس در اروپا هم بازتاب خاص خود را در انگلستان داشته. هفته گذشته مجله لانست مقاله‌ای در همین مورد چاپ کرد. در این مقاله شکسته شدن زنجیره انتقال بیماری از منافع اصلی تعطیلی مدارس عنوان شد. اما محققان دانشگاه سلطنتی انگلستان در همین مقاله مضرات تعطیلی مدارس را هم بررسی کرده‌اند. از جمله هزینه‌های اضافی که والدین باید برای مراقبت از فرزندان در منزل متحمل شوند.

● فرانسه

فرانسه جزو کشورهایی است که تاکنون مرگی در اثر آنفلوآنزای خوکی در آنها گزارش نشده . کمتر از ۱۰۰۰ نفر فرد مبتلا در این کشور وجود دارد. با این وجود فرانسه تعداد زیادی واکسن آنفلوآنزای خوکی سفارش داده است. به گفته وزیر بهداشت فرانسه در این کشور از روش‌های ساده پیشگیری مثل ماسک زدن استفاده می‌شود. وزارت بهداشت فرانسه نزدیک به ۳۰۰ ساعت برنامه درسی برای رادیو و تلویزیون آماده کرده است. به این ترتیب طبق خبر روزنامه پارمیزین در صورت بسته شدن مدارس دانش‌آموزان قادرند برنامه‌های درسی خود را پیگیری کنند.

● مصر

در این کشور ۱۲۰ مورد بیماری و یک مورد مرگ ثبت شده است. حدود دو ماه پیش صدها خوک در مصر به دلیل احتمال آلوده بودن جمع‌آوری شدند. البته WHO بارها گفته بود که این کاری کاملا غیرضروری است. تنها فرد کشته شده در اثر آنفلوآنزای خوکی در این کشور یک خانم ۲۵ ساله بود. این خانم پس از بازگشت از سفر حج مبتلا به این بیماری شد. شیخ علی‌گما، مفتی مصر اعلام کرده هیچ حکمی مبنی بر لغو انجام حج صادر نمی‌کند ولی مسوولان بهداشتی مصر گفته‌اند همه افرادی که از حج باز می‌گردند، باید مدتی در قرنطینه باشند.

● چین

از میان ۱ میلیارد و ۳۰۰ میلیون نفر جمعیت چین تاکنون هیچ مرگی در اثر آنفلوآنزای خوکی ثبت نشده است. تعداد موارد مبتلا به بیماری به ده هزار نفر هم نمی‌رسد. این آمار بسیار خوبی برای این کشور پرجمعیت محسوب می‌شود. در چین کنترل بسیار دقیقی روی ورود توریست‌ها و مسافران به این کشور وجود دارد. مسافران هواپیماها و کشتی‌هایی با مقصد چین از لحاظ وجود تب غربالگری می‌شوند. اگر فرد مشکوک به آنفلوآنزای خوکی باشد، خودش و مسافران تا سه ردیف مجاور آن قرنطینه می‌شوند. پس از یک هفته افراد سالم اجازه دارند از قرنطینه خارج شوند.

یکی از مسافرانی که به دلیل عفونت با ویروس H۱N۱ در چین ایزوله شده بود، روش جالب چینی‌ها در ارتباط با بیمار را توصیف کرده است. او می‌گوید: «فرد مسوول غذا دادن به او، ظرف غذا را در راهرویی می‌گذاشت و پس از خروج آن فرد، بیمار اجازه داشت از اتاق بیرون بیاید و غذا را بردارد.»

● آرژانتین

آرژانتین مقام دوم را از نظر تعداد موارد مرگ در اثر آنفلوآنزای خوکی دارد. در این کشور ۳ هزار مورد بیماری و ۱۶۵ مورد مرگ ثبت شده است. تعداد زیاد مرگ‌ها در این کشور انتقادات زیادی به دنبال داشت. برخی معتقدند مسوولان این کشور به دلیل برگزاری انتخابات میان دوره‌ای در همین زمان، تمایلی به اعمال محدودیت‌های لازم نداشتند. پس از طغیان شدید بیماری، مدارس، دانشگاه‌ها، سینما و تئاترها و ورزشگاه‌ها تعطیل شدند. به خانم‌های باردار و بچه‌ها توصیه اکید شد که از خانه خارج نشوند. به خانم‌های باردار شاغل دو هفته تعطیلات داده شد. کلیساهای کاتولیک انجام مراسم گذاشتن نان و شراب مقدس در دهان را ممنوع کرده‌اند. همچنین از کشیش‌ها خواسته شده از دست دادن با مراجعان خودداری کنند.

● شیلی

در شیلی ۱۰‌هزار مورد بیماری دیده شده ولی فقط ۴۰ مورد مرگ وجود داشته. طغیان بیماری در شیلی و آرژانتین هم‌زمان شروع شد ولی تعداد مرگ‌ها در آرژانتین حدودا سه برابر شیلی است.

مقامات این کشور قبل از دیده شدن حتی یک بیمار در این کشور اقدامات پیشگیرانه خود را آغاز کرده بودند. این اقدامات شامل تاسیس ایستگاه‌های بهداشت در فرودگاه و نیز تهیه داروهای ضدویروس بود. در شیلی پس از مرگ ۴۰ نفر از مبتلایان قوانین جدیدی وضع شد. براساس این قوانین یکی از فستیوال‌های بزرگ مذهبی که هر ساله ده‌ها هزار نفر در آن شرکت می‌کردند لغو شد. البته این کار با اعتراض گروهی از متعصبین دینی همراه بود. در حال حاضر آمار درگیری‌ها در شیلی رو به کاهش است. شیلی جزو کشورهایی است که اصرار دارند واکسنی که در آینده به بازار می‌آید نباید برای کشورهای ثروتمند رزرو شود.

● ایالات متحده

در واقع بیشترین آمارهای ابتلا به بیماری در ایالات‌متحده ثبت شده است. ۴۰ هزار مورد بیماری و ۲۶۳ مورد مرگ آخرین آمارهای به ثبت رسیده در آمریکا هستند. دولت این کشور حالت اورژانس سلامت ملی اعلام کرده است. مقامات این کشور معتقدند بیش از یک میلیون مورد بیماری در این کشور وجود دارد ولی به دلیل خفیف بودن بیماری در اکثر مردم، همه موارد ثبت نشده‌اند. البته به گفته آنها نشانه‌هایی مبنی بر فروکش کردن فعالیت بیماری دیده شده. بحث روز در این کشور مشخص کردن جمعیت هدف برای دریافت واکسن است. البته واکسن قرار است حدود دو هفته دیگر وارد بازار شود. در آمریکا دو میلیون دلار بودجه برای خرید واکسن و کمک به پیشبرد طرح‌های مقابله‌ با بیماری در نظر گرفته شده است.

● مکزیک

نام مکزیک با آنفلوآنزای خوکی گره خورده است. در حقیقت آنفلوآنزای خوکی در جنوب این کشور و در شهری به نام گلوریا متولد شد. در این کشور ۱۳۵۰۰ مورد بیماری و ۱۲۵ مورد مرگ به ثبت رسیده است.

پس از اپیدمی این بیماری، مکزیک به کشوری نیمه تعطیل تبدیل شد. فیلپ کالدرون، رییس‌جمهور این کشور تلاش زیادی برای ایزوله کردن افراد بیمار به کار بست. به دنبال تعطیلی رستوران‌ها، مدارس، موسسات دولتی و بسیاری مراکز دیگر مکزیک و اقتصاد ضعیف‌اش شوک بزرگ دیگری را تجربه کردند. به هر ترتیب اقدامات دولت با موفقیت نسبی همراه شده و آمار درگیری‌ها رو به کاهش است. جالب آن است که ادگار هرناندز اولین مورد شناخته شده آنفلوآنزای خوکی در جهان هم از این بیماری جان سالم به در برده است.توجه مهماین گزارش براساس منابع موجود در تاریخ دوم مردادماه تهیه شده است. بدیهی است با گسترش روزافزون آنفلوآنزای خوکی آمارهای ارایه شده در آن دستخوش تغییر خواهند شد.

ترجمه: دکتر بهاره مرتضی‌زاده