در باب «ثروت ملل» آدام اسمیت

کتاب ثروت ملل اسمیت طبق نظرسنجی فایننشال تایمز بعد از دو قرن همچنان بهترین کتاب اقتصادی شناخته میشود. «ثروت ملل» یکی از اولین تلاش‌ها برای مطالعه سیستماتیک پیشرفت تاریخی صنایع …

کتاب ثروت ملل اسمیت طبق نظرسنجی فایننشال تایمز بعد از دو قرن همچنان بهترین کتاب اقتصادی شناخته میشود. «ثروت ملل» یکی از اولین تلاش‌ها برای مطالعه سیستماتیک پیشرفت تاریخی صنایع و تجارت در اروپاست. این کتاب همچنین تلاش جامعی در تحلیل کارکرد یک اقتصاد سرمایه‌داری و نمادی از برخورد با پرسش‌های مربوط به ارزش و توزیع است و در واقع یک مکتب متمایز اقتصاد سیاسی کلاسیک را پایه‌گذاری کرده است. آدام اسمیت در کتاب ثروت ملل مرزهای اقتصاد را آن قدر گسترش می‌دهد تا حوزه‌های دیگر مانند علوم سیاسی و حتی انسان شناسی را نیز در بر بگیرد. او در این اثر شرح می‌دهد که نظام آزادی کامل چگونه پدید می‌آید. اسمیت در این کتاب عنوان می‌کند که ما در دنیای جدید به سر می‌بریم، دنیایی که جریان خدمات و کالاهای مصرفی افراد، مسیر زندگی اقتصادی را تشکیل می‌دهد و در این مسیر یک دست نامرئی انگیزه‌های خودخواهانه و منفعت طلبانه‌و پیشرفت‌گرایانه و کمال‌جویانه افراد را به گونه‌ای هماهنگ می‌کند که در نهایت نفع اجتماع حاصل می‌شود و پیشرفت پدید می‌آید. کتاب ثروت ملل از پنج جلد تشکیل می‌شود و فقط دو جلد اول کتاب است که به طور واقعی الهام‌بخش نسل‌های بعدی است. در این دو جلد است که وی علت بنیادی ثروت ملل را معرفی می‌کند و تمایز اساسی بین قیمت طبیعی و قیمت بازار کالاها را توضیح می‌دهد. اما جلدهای سوم تا پنجم ثروت ملل موضوعاتی را شامل می‌شود که فرد انتظار ندارد آنها را در یک کتاب اقتصادی بیابد و از ذهنیت فلسفی و توجهات انسان شناختی او حاصل می‌شود. اسمیت آنچنان‌که در این کتاب تشریح می‌کند، سرمایه‌داری را یک نظام بهره‌ور با توانی بالقوه برای افزایش رفاه انسان می‌دید. به‌خصوص او روی اهمیت تقسیم کار (تخصصی‌شدن مشاغل) و قانون انباشت سرمایه به عنوان عوامل اولیه کمک‌کننده به پیشرفت اقتصادی سرمایه‌داری (و یا به تعبیر او «ثروت ملل») تاکید می‌کرد. همچنین او در این اثر می‌گوید که رشد اقتصادی تا زمانی ادامه خواهد داشت که سرمایه انباشته گردد و پیشرفت فناوری را موجب شود که وجود رقابت و تجارت آزاد است که می‌تواند این فرآیند را تشدید کند. تئوری توسعه اقتصادی اسمیت، یک نظریه گذار از فئودالیسم به صنعتی‌شدن است.