چگونه برای درس خواندن تمرکز کنیم

تمرکز یک حالت پیچیده ذهنی است نکته جالب توجه و طنزآمیزی که در مورد تمرکز می توان ذکر کرد این است که هرچه بیشتر درباره تمرکز, فکر می کنید یا درباره آن نگران می شوید, کمتر می توانید بر تکلیف فعلی خود متمرکز شوید

تمرکز یک حالت پیچیده ذهنی است. نکته جالب توجه و طنزآمیزی که در مورد تمرکز می‌توان ذکر کرد این است که هرچه بیشتر درباره تمرکز، فکر می‌کنید یا درباره آن نگران می‌شوید، کمتر می‌توانید بر تکلیف فعلی خود متمرکز شوید. همین نکته توضیح می‌دهد چرا راهبردهایی که به منظور افزایش تمرکز تدوین یافته‌اند غالبا به طور غیرمستقیم و با متمرکز شدن روی حذف عوامل مخل به مساله تمرکز می‌پردازند هر چند برای اصلاح تمرکز، راه‌حل‌های قطعی کمی وجود دارد ولی خوشبختانه در مورد اکثر دانشجویان، چه مشکل در زمینه تمرکز داشته باشند و چه نداشته باشند و بخواهند صرفا توانایی فعلی خود را افزایش دهند، گام اولی که باید بردارید یکی است. تحلیل دقیق اموری که تمرکز افراد را بر هم می‌زنند اغلب موثرترین گام جهت اصلاح و بهبود تمرکز است. در اینجا خلاصه‌ای از عوامل مخل ارایه می‌شود تا زمینه‌ای برای فهم مشکل خاص شما به دست آید. به منظور دستیابی به جزییات بیشتر درباره چگونگی اصلاح تمرکز، دانشجو می‌تواند با مرکز مشاوره دانشجویی تماس برقرار کند.

● امور مخل‌کننده در مطالعه

▪ محل مطالعه: دانشجویان سال اول، مخصوصا کسانی که در خوابگاه زندگی می‌کنند اغلب به خاطر سروصدا، وجود همخوابگاهی‌ها یا یک محیط نامناسب، در زمینه تمرکز دارای مشکل می‌شوند. زندگی در منزل یا بیرون از دانشگاه هم می‌تواند مشکلاتی ایجاد کند. آشنایی با این مساله که چگونه مکانی ساکت، راحت و رها از امور مخل برای مطالعه ‌بیابیم یکی از ساده‌ترین و موثرترین شیوه‌های اصلاح تمرکز است.

▪ حواس‌پرتی‌های ناشی از شرایط بدنی: خواب نامنظم، فعالیت‌ها و عادات غذایی می‌تواند بدون تردید علت مشکلات تمرکز باشد. ما تمایل داریم به عنوان بزرگسال، ارتباط میان سلامت جسمی و عملکرد هوشی را نادیده بگیریم. دستیابی به یک رژیم مناسب غذایی و رعایت آن می‌تواند عملکرد فیزیولوژیکی مغز شما را در بالاترین سطح حفظ کند. راهبردهای مدیریت زمان (تنظیم و برنامه‌ریزی وقت) مانند برنامه‌ریزی زمان مطالعه بر مبنای اوج و افت توان جسمی، این اطمینان را به دست می‌دهد که توانایی بدنی شما برای تمرکز در بهترین شکل آن فراهم شده است.

▪ با خود صحبت کردن: خیلی‌ها نمی‌دانند که ما به هنگام انجام تکالیف از جمله هنگام مطالعه، به شکل خاموش با خودمان صحبت می‌کنیم. صحبت با خود، می‌تواند فعالیت‌ها و رفتارها را در ما‌ برانگیزد و مورد تشویق قرار دهد و به سروسامان دادن آنچه بعدا انجام می‌دهیم کمک کند، ما از طریق صحبت با خود بر جریان پیشرفت خود نظارت می‌کنیم. ولی اگر همین گفت‌وگوی با خویش بیش از اندازه ارزشیابانه یا انتقادی صورت گیرد بر تمرکز اثر منفی می‌گذارد. آیا تا به حال تجربه نگارش یک مقاله را داشته‌اید که در همان سطر اول آن‌ گیر کرده‌اید و ناکام شده‌اید؟ مقصر اصلی یک ویراستار درونی بسیار سختگیر بوده است. مقایسه توانایی خود با توانایی دیگران و انتظارات غلط داشتن در مورد مدت و کیفیت تمرکزی که باید داشته باشیم می‌تواند مسوول شکل‌گیری یک گفت‌وگوی منفی با خویش باشد. با کمی تمرین شما می‌توانید یاد بگیرید هر خصیصه درونی مختل‌کننده خود را اداره کنید.

▪ انگیزه: بسیاری از دانشجویان که از مشکلات تحصیلی رها هستند و در دانشگاه موفق می‌شوند اغلب توانایی‌شان را در اداره امور بر مبنای انگیزش خویش تعریف می‌کنند، مثلا می‌گویند: تو باید در دانشگاه بودن را بخواهی... یا تو باید بدانی چرا اینجا هستی و... گاهی اوقات سخت‌گیری‌ها درباره درس، رشته تحصیلی یا حتی صرف در دانشگاه بودن موجب مشکلاتی در زمینه تمرکز می‌شود. راهبرهایی که در زمینه مقابله با مشکلات ناشی از حدت و شدت انگیزه‌ها وجود دارد از تمرین روی هدف‌برگزینی ساده تا خود ارزیابی‌های مفصل را شامل می‌شود. مشاوران تحصیلی در هر موسسه‌ای می‌توانند در مورد انتخاب درس و برنامه درسی، رهنمودهای ارزشمندی ارایه دهند، شما به عنوان دانشجو می‌توانید از دفاتر مشاوره دانشجویی دانشگاه خود مطالبی در زمینه مساله انگیزش ـ تمرکز به دست آورید.

▪ مشکلات شخصی: شما یکی از محدود افراد خوش‌شانس خواهید بود اگر توانسته باشید، دانشگاه را بدون مقابله با مشکلات تحصیلی ناشی از مصایب شخصی بگذرانید. حتی امور معمولی چون قطع ارتباط با یک دوست می‌تواند یک اختلال جدی در توانایی تمرکز ایجاد کند. در بیشتر موارد این امور مخل تمرکز، کوتاه مدت هستند و توانایی تمرکز به طور طبیعی به سرعت باز می‌گردد. موقعیت‌های جدی یا خفیف، کمک بیرونی را گاه لازم می‌کنند. برخی دانشجویان دریافته‌اند اختصاص دادن زمانی به فکر کردن درباره یک مشکل می‌تواند به کاهش مشغله ذهنی‌شان کمک کند.