کریسمس؛ یک تجربه نوپا در زندگی نسل تلویزیون

زهرا غزنویان

رسانه‌ها، فاصله‌ها را کم می‌کنند و امکان تجربیاتی را فراهم می‌آورند که تا پیش از آن میسر نبوده است. از آن جمله تجربه کریسمس است که برای نسل ما معنا و مفهوم خاصی دارد، عیدی که شاید در تجربه پدران و مادرانمان چنین اعتبار و کیفیتی نداشت. گرچه چیز زیادی درباره فلسفه آن و رسومش نمی‌دانیم، گرچه تاریخ دقیقش را از یاد می‌بریم و برای آمدنش لحظه‌شماری نمی‌کنیم و گاه ناغافل خود را در وسط آن می‌بینیم و دست‌پاچه می‌شویم که به دوستان ارمنی‌مان تبریک نگفته‌ایم ولی با همه این‌ها تجربه فرهنگی جدیدی برای ماست و همیشه شور و شعف خاصی در آن نهفته است. تقویمی که روزهای زندگی جمعی ما ایرانیان را معنادار و زندگی‌مان را منظم می‌کند هجری شمسی و گاها هجری قمری است و رویدادهای تقویم میلادی در آن تاثیر چشمگیری ندارد ولی ما نسلی هستیم که کودکیمان تماما با کتاب‌های قصه و انیمیشن‌های داستانی تلویزیونی سپری شده و بدون شک همین تجربه‌هاست که حس نوستالژیک مشترکی را در میان اکثر ما نسبت به این رویداد تاریخی پدید آورده است. داستان دخترک کبریت فروش را نمی‌توان تصور کرد بدون سرمای شب عید و سوز برف و دل‌مشغولی‌های مردم شهر در تدارک مراسم عید و یا داستان گوزن کوچکی که به دنبال پدرش بود و به او گفته بودند او از گوزن‌های پرنده بابانوئل است و تمام داستان انیمیشن، تقلای اوست برای یافتن پدرش و پیوستن به تیم بابانوئل در شب کریسمس و جنگ با گرگ‌های بدجنسی که می‌خواستند به آن‌ها آسیب بزنند. در بسیاری از خاطرات و تصاویری که ما از کودکی‌هایمان به یاد می‌آوریم بابانوئل و درخت کریسمس و برف حضور دارند که هر سه این عناصر برای ذهن خلاق یک کودک، ماده خام افکار و تصاویری خیال‌پردازانه است.
بنابراین کریسمس، یک مجموعه فرهنگی جدید و تازه‌وارد در زندگی روزمره بسیاری از ما ایرانیان غیرارمنی است و ما قادر به برقراری یک ارتباط ذهنی و حسی قوی با آن هستیم. شاید بدمان نیاید که یک درخت کاج تزئین شده در گوشه اطاقمان داشته باشیم و حتی به یاد روزهای کودکی خودمان که حسرت نیامدن بابانوئل را می‌کشیدیم به کودکانمان بگوییم که می‌توانند منتظر او و هدایایش باشند! هدیه‌ای بخریم، یواشکی در کفش‌هایشان بگذاریم و فرصتی برای شاد بودن و خندیدن و پر کشیدن ذهن خیال‌پرداز و کودکانه آن‌ها فراهم کنیم. در زمانه‌ای که میز صبحانه هرکدام از ما، گردهمایی نمایندگان و محصولاتی از کشورهای دور و نزدیک است عجیب نیست که در لیست روزهای مهم سال، در کنار تمام رویدادهای تقویم شمسی و قمری، جایی هم برای کریسمس باز کنیم و همزمان با تعداد زیادی از مردم جهان، این روز را به جشن بنشینیم و البته به این سوال هم بیندیشیم که ما چه‌قدر توانسته‌ایم تجربیات احساسی مشابه خودمان را بسط داده و تکثیر کنیم؟ لحظه تحویل سال و ماهی سفره هفت‌سین، در دل چند نفر از کدام گوشه‌های جهان جای دارد؟ اگر راهی برای همدلی مردم جهان ورای چندزبانی آن‌ها و اختلافات موجود بین دولت‌ها وجود داشته باشد، انتشارهمین تجربیات و مجموعه‌های فرهنگی است.