معرفی کتاب «مدرنیته­ مقدس»

سامال عرفانی

 «مدرنیته­ مقدس: طبیعت، زیست­بوم و جغرافیاهای پسااستعماری  ملت استقلال یافته­[i] سری­لانکا[ii]یی»نویسنده: طارق جزیل[iii]

204صفحه

انتشارات دانشگاه لیورپول:2013

ISBN: 9781781388303

از سری پسااستعمار دربرابر رشته ­های علمی

درباره­ نویسنده: طارق جزیل استاد جغرافیای انسانی در دانشگاه شفیلد بریتانیا است. وی ویراستان مجله­ آنتیپود[iv] است. "تخصصی کردن سیاست: فرهنگ و جغرافیا در سری­لانکای پسااستعماری، نام کتاب دیگری است که جزیل همراه با بران آن را نگاشته اند.[v] طارق جزیل بر روی فصل مشترک جغرافیای انسانی، مطالعات آسیای شرق و نظریه پسااستعماری و انتقادی کار می­کند. به عبارتی وی در تحقیقاتش مقررات فضایی ملت، هویت و متعلقات در بافت آسیای شرق خصوصا سری­لانکا را به علاوه­ی چالش­های بکارگیری بافت­های غیرغربی مطالعه می­کند.

" اطلس ملی سری­لانکا هفتاد وسه ورژن از این جزیره را دارد- هر تمپلتی تنها یک جنبه را آشکار می­سازد، یک دلمشغولی را: آبشار، بادها، آب روی دریاچه­ ها، رقیقترین آبها که درون عمق زمین حبس شده­اند.

پرتره­ های قدیمی تولید و شاهان پیشین کشور را نشان می­دهند. پرتره­ های معاصر سطح ثروت، فقر و آموزش را نشان می­دهند."

آنچه خواندید بخشی بود از کتاب میکائیل اونداتجِ[vi]، به نام روح آنیل[vii] (2000: 39)، که طارق جزیل در بسیاری از جاها به آن اشاره می­کند.

در همین ارتباط بخشی از متن کتاب طارق را در اینجا ترجمه می­کنیم: "در سری­لانکا طبیعت مایه دلمشغولی است. بازدیدکنندگان این جزیره و ساکنانش همه، هرگز دست برنمی­دارند از تحسین وفور گیاهان و جانوران و سلسله­ مناظر زیبای سرسام آورش که بنظر می­رسد کشور با آنها برکت یافته ­است.  طبیعت سری­لانکا اگر افسون می­کند، اما بسیار بندرت مطلقا "طبیعی" بوده­ است. درک معمول از طبیعت کشور بطور عمیقی با روایت­هایی از تاریخ، فرهنگ، و دین درهم­ بافته ­شده­ است. همانطور که میکائیل اونداتجِ در رومانش با نام روح آنیل نشان می­دهد، حتی اطلس ملی سری­لانکا نیز جنبه­ های غیربشری سری­لانکا را –آبشار، بادها، آب-  با پرتره­های تاریخی پادشاهی­ های قدیم درهم می­ آمیزد.

در حقیقت اولین خطوط اطلس ملی اینگونه آغاز می­شوند: "ماهاوامسا[viii] رویدادنامه­باستانی ثبت می­کند که سری­لانکا به دو واحد منطقه­ای تقسیم شده­بود و مرزهای روستاها در سراسر کشور تعیین شده­بودند. با اینحال، شواهد از کتیبه­های سنگی نشان می­دهد که تمامی صومعه­های بودیستی مرز خود را دقیقا تعیین و تعریف کرده بودند(1988:11). چنین بنظر می­رسد که تاریخ بودایی در ساختار زیست­بوم این جغرافیای دولت متبرک جزیره ثبت شده­ است. بودیسم بر جای منشاهای زیست­بومی می­ نشیند. تعجبی ندارد که اُدجانته در رمانش "روح آنیل" تجارب ملموس بشری از مناظر و طبیعت سری­لانکا را در درون مشکلات سیاسی دوران حاضر  نشان می­دهد. تجاربی که همانگونه که رومان اشاره می­کند اغلب زیر سنگینی تاریخ سینهالا و دین بودی کشور قرار دارند."(برگرفته از وبسایت کوستیا[ix]).

"مدرنیته­ مقدس از این بحث می­کند که چگونه تجارب غیرسکولار هر روزه­ دنیای طبیعی در سری­لانکا، روایتهای هویت ­ساز قومی-دینی را جاودانی میکند. روابط میان طبیعت و زیست­بوم و زیبایی­ شناسی متداوم و ساختار فضایی قدرت و سیاستی که در آن بودیسم تراوادایی[x] در مرکز قرارداده شده­است.

برای انجام این کار، این کتاب از طریق دو مطالعه­ موردی عمیق متوالی کار می­کند، که هردوی آنها سایت­های مشهوری هستند که از طریق آنها طبیعت و زیست­بوم سری­لانکا کالایی شده ­است، نخستین مطالعه­ موردی، بر روی مشهورترین پارک ملی کشور، روهونا (یالا)[xi] انجام شده­ است و دومین مورد مطالعه­ معماری ­زیست­ بومی مدرن­ بعد از 1950 "مدرنیسم حاره­ ای"است. کتاب با پرداختن به این دو سایت­، این را آشکار می­سازد که فهم تاریخی معمول و مواد بحث­های معمول درباره­ اغواگری طبیعت سری­لانکایی هرگز از تولید متداوم یک هویت ملی پسا استقلالی که به لحاظ ملی سیلانی[xii] و به لحاظ دینی بودیست عنوان می­شود، دورنیستند. که این در بافت سری­لانکایی، تفاوت تامیل[xiii] ، مسلمان و مسیحی غیر سیلانی در نظم تاریخی، زیست­بومی، طبیعی دولت ملی را به اقلیت تبدیل می­سازد.

کتاب برای انجام این مباحثه علیه فهم اجتماعی علمی اروپا محور از مفهوم "طبیعت" و "دین" می­نویسد. به بیان این کتاب، به­ ترتیب این مفاهیم و تحرک دوتایی پنهانشان از طبیعت/فرهنگ و مقدس/ سکولار تقلا می­کند تا راه­های فراگیری که بودیسم – در عوض به عنوان "ساختار احساس کردن" یا زیبایی شناسی آموزاند- بصورت همزمان طبیعی می­سازد و سبک معماری ملی را در سری­لانکای معاصر قومیتی می­سازد. کتاب مدرنیته­ مقدس توجه و حساسیت روش شناختی پسااستعماری لازم برای اینکه "طبیت" و "دین" از طریق بافت­های زمین تحقیق غیر اروپا-آمریکایی ،خصوصا آسیای شرق، ممکن است چگونه اندیشیده شوند را  نشان می­دهد.

 

فهرست مطالب:

• مقدمه
• مدرنیته­ مقدس: طبیعت، دین و سیاست زیبایی شناسی

بخش اول: روهانا (یالا) پارک ملی

• منظر، طبیعت، ملت استقلال یافته بودن: جغرافیای تاریخی پارک ملی روهانا(یالا)
• برنوشت و تجربه: سیاست و زیبایی­شناسی توریسم طبیعت گردی
• جغرافیاهای سیاسی: ارتقادادن، مورد اعتراض قرار دادن و تصفیه کردن طبیعت

بخش دوم: معماری مدرن حاره­ای

• فضای ساخته­ شده، زیست­بوم، مدرنیسم: خواندن (بازخوانی) معماری "مدرن حاره­ ای"
• معماری کردن یک - بودن: فضاهای انعطاف پذیر  / مدرنیته­ی مقدس
• معین سازیهای بیش از حد: معماری، متن، سیاست
• نتیجه­ گیری: طبیعت سری­لانکا به عنوان فضای مساله

 

[i] - Nationhood

[ii]- سری­لانکا جزیره­ای است واقع در جنوب کشور هند. این کشور مستعمره بریتانیا بود و در سال 1948 استقلال یافت. دو قومیت اصلی این کشور سینهالی و تامیل هستند.

[iii] - Tariq Jazeel

[iv] - Antipode

[v] - Brun, c. and Jazeel, T. (eds) (2009). Spatialising Politics: Culture and geography in postcolonal Sri Lanka, Sage, New Delhi.

[vi] - Michael Ondaatje

[vii] - Anil's Ghost

[viii] - "در زبان پالی به معنای تاریخچه­ی بزرگ، رساله­ای تاریخی است که از شاهان بودایی سری­لانکا حکایت می­کند و به زبان پالی نوشته شده­است. این رساله از به قدرت رسیدن شاه ویجایه در 543 پیش از میلاد تا دوره­ی شاه ماهاسنا در میانه سده چهارم میلادی را پوشش می­دهد." (ویکی پدیا)

[ix] - www.questia.com

[x] - Theravada Buddhism

[xi] - Ruhuna (yala)

[xii] - Sinhalease

[xiii] - تامیل یکی از دو قومیت اصلی در سری­لانکا هستند که نژادشان دراویدی است. ببرهای تامیل، نام گروهی مسلح و جدایی­طلب است که از سال 1983 علیه دولت مرکزی برای 25 سال جنگیدند. آنها خواستار ایجاد یک کشور مستقل در مناطق شمالی و شرقی جزیره­ی سری­لانکا هستند. آنها معتقدند که دولت مرکزی از زمان استقلال نسبت به این قوم تبعیض قائل شده­است.