انتشار «معمار» 84 ویژه ی تهران امروز، بازار ساخت و ساز مسکن

گروه اخبار

حالا دیگر اینکه تهران، ملغمه‌ی پرآشوبِ بی‌هویتی است بیشتر برساخته از بی‌مدیریتی‌ها، بدسلیقه‌گی‌ها، سوداگری‌ها و ... کلیشه‌ای‌ست که از فرط تکرار بیشتر از آنکه هشداری باشد ملال به بار می‌آورد. این وسط اما، تغییرات بوجودآمده در رأس هرم مدیریتی کشور، ما را بر آن داشت تا مکرر کردن این قصه را به عنوان یک واجب عینی بر خودمان فرض بدانیم و امیدوارانه فرصت یک –یا چند- شماره از "معمار" را برای پرداختن به این موضوع از دست ندهیم. با این مقدمه، این شماره در جستجوی یافتن و نمایاندن برخی موضوعات و عناصر مؤثر در بازار ساخت و ساز مسکن به

 

 فهرست مطالب:

در این شماره می‌خوانیم:
یادداشت سردبیر (محمدرضا قدوسی)
سرمقاله (حسین هجرت)
نقد و نظر:
هیاهوی بسیار برای هیچ (بهرام کلانتری) / فضا به‌مثابه کالا (ناصر فکوهی) / سیاست‌های شهری و مسکن در کشورهای شمال اروپا، انگلستان، فرانسه و ترکیه / دلداری‌های معمارانه (فرشته اسدزاده) / شهرها و شبکه‌های مجازی (رامین بیرقدار)

تحقیق:
چه کسانی تو را ساخته‌اند؛ تحقیق میدانی در شش منطقه تهران (گردآوری از گلناز خسروانی و سارا جعفری) / ساختمانفارسی (علیرضا تغابنی و فربد فرآورده)
گفتگو:
گفتگو با بیژن زیبایی / گفتگو با فرزاد دلیری / گفتگو با محمدرضا نیکبخت / گفتگو با محمد مجیدی
و البته در این شماره می‌بینیم:
تهران از دریچه‌ی نگاه برخی از هنرمندان معاصر: کامیار عدل / شهره مهران / رضا شریفی / نامدار شیرازیان / ساسان ابری / ثمیلا امیرابراهیمی / پانته‌آ رحمانی / طاهر پورحیدری / ژوبین میراسکندری / داریوش سعیدی / ناتالی طالقانی / عادل حسینی‌نیک / آرش فایض / علی زنجانی / امیر موسوی

 

سرمقاله

 

تهران، تنت غبارآلود ...

حالا دیگر اینکه تهران، ملغمه‌ی پرآشوبِ بی‌هویتی است بیشتر برساخته از بی‌مدیریتی‌ها، بدسلیقه‌گی‌ها، سوداگری‌ها و ... کلیشه‌ای‌ست که از فرط تکرار بیشتر از آنکه هشداری باشد ملال به بار می‌آورد. این وسط اما، تغییرات بوجودآمده در رأس هرم مدیریتی کشور، ما را بر آن داشت تا مکرر کردن این قصه را به عنوان یک واجب عینی بر خودمان فرض بدانیم و امیدوارانه فرصت یک –یا چند- شماره از "معمار" را برای پرداختن به این موضوع از دست ندهیم. با این مقدمه، این شماره در جستجوی یافتن و نمایاندن برخی موضوعات و عناصر مؤثر در بازار ساخت و ساز مسکن به عنوان بخش مهمی از سیمای شهر تهران است.

هرچند به تبع حرفه‌ی خودمان و همینطور مخاطبین اصلی مجله‌ی "معمار" طبیعی بود که به موضوعات، بیشتر از زاویه دید معماران و شهرسازان نزدیک بشویم اما تلاش شد موضوعات پرداخته شده، بدون اینکه مدعای جامعیت داشته باشند، درحد امکان صرفن محدود به این زاویه‌ی نگاه نگردند. گفتگوی انجام شده با ناصر فکوهی و نهایتن یادداشت ایشان برای این شماره موضوع را از نگاه جامعه‌شناختی می‌کاود و بی‌پروا به سهم دولت‌ها و مدیریت شهری در پی‌آمدن این وضعیت می‌پردازد. با پرسش‌نامه‌ی جمع‌و جوری به میان مردم ساکن در شش منطقه‌ی تهران رفتیم تا واقعیت قدرالسهم هرکدام از گروهها و موضوعات دخیل در این "مارکت" را از پشت چشم آنها بیابیم و البته که یکی از سؤالات‌مان هم این بود: آیا می‌دانید معمار خانه‌تان چه کسی است؟ نتیجه طبعن قابل پیش‌بینی بود؛ غیاب واقعی معماران در این انبوه ساخت و سازی که در شهر تهران صورت می‌گیرد و آن را در نگاه یک غریبه می‌تواند به عنوان بهشت معماران بیانگاراند؛ موضوعی که در یادداشت بهرام کلانتری و با استناد به آمار و ارقام و چندتایی مقایسه با جاهای دیگر دنیا هم به آن پرداخته شده است.

به رسمیت شناختن این موضوع که نیاز به مسکن یک موضوع واقعی در کشور ماست و این که هرجا ساخت‌وسازی وجود داشته باشد الزامن پای سوداگری‌یی در میان نیست –یا دست‌کم می‌تواند که نباشد- سبب شد تا فکر کنیم شاید ترجمه‌ی مقالاتی درباره وضعیت مسکن در چند شهر و کشور دیگر جهان و نحوه‌ی مدیریت دولتمردان و تصمیم‌سازان آنها بر این نیازِ درخیلی از موارد مبرم و انبوه، برای ما هم خالی از فایده نباشد."زیبایی‌شناسی عامه" هم موضوع رساله‌ی تحقیقی‌ای بود از علیرضا تغابنی و ... که با توجه به مصرف موضوع زیبایی‌شناسی در کار حرفه‌ای و در تعامل معمار با سازنده و مصرف‌کننده، برای این شماره تخلیص و بازنویسی شد و در نهایت هم گفتگوهای نسبتاً مفصلی با چهار معمار: بیژن زیبایی، فرزاد دلیری، محمدرضا نیکبخت و محمد مجیدی. در انتخاب و مصاحبه با این معماران سعی کردیم بدون دخالت دادن پیش‌داوری‌های رایج معمارانه و بیشتر بر پایه‌ی کمیتوکیفیت  حضور ایشان در مارکت، ضمن به دست دادن مقایسه‌ای از حال و هوای مارکت در دوره‌های مختلف قبل و بعد از انقلاب ۵۷، از خلال تجربیات موفق ایشان به سازوکارهای کسب اعتماد در بازار کار معماری در ایران و مشخصاً تهران بپردازیم. چیزی که امیدواریم برای ما و بقیه‌ی معماران، علی‌الخصوص فارغ‌التحصیلان جوانتر معماری که خود را در آستانه ورود به این مارکت می‌بینند مفید فایده بوده، بتوانند با هرچه بهبود بخشیدن جایگاه معمار در این ساختار، به ارتقاء کیفیت شهر نیز کمک کنند. حساسیت نسبت به شهر و استفاده از ظرفیت شبکه‌های اجتماعی در دنیای مجازی جهت ثبت و ضبط تصاویر دائماً درحال تغییر شهر، ایجاد پویش‌های حساس به موضوع معماری و شهر و نهایتن ارتقاء سطح آگاهی عمومی درباره‌ی آنها، دست‌کم درمیان نسل‌های جدیدتر به‌عنوان مخاطبین فعال این شبکه‌ها موضوعاتی هستند که در یادداشتی از رامین بیرقدار به آن پرداخته شده است.

در اینجا لازم است ضمن تشکر از سرکار خانوم بسکی و همکاران محترمشان در معمار که در فراهم آمدن این فرصت نقش اصلی را داشته‌اند و نیز از همه‌ی عزیزانی که اغلب علیرغم اشتغالات بسیار فشرده‌ی حرفه‌ایشان نهایت همکاری صمیمانه را برای جمع‌آوری مطالب این شماره داشته‌اند، به جای خالی افراد و گروههای دیگری هم اشاره شود؛ مشاورین املاک، پیمانکاران، تامین کنندگان مصالح و در صدرشان مهندسین مشاوری که اغلب در پروژه‌های بزرگ، با کارفرماهای دولتی و با سازوکارهای مختص خودشان کار می‌کنند و عامدانه به سراغشان نرفتیم تا هرچه بیشتر خود را محدود کرده باشیم به بازار مسکن غیردولتی، یعنی بخش مهمی از سیمای شهر که توسط بخش خصوصی ساخته می‌شود. تعداد دیگری از فعالان موفق در این بازار مثل آقایان عبیر، غلامپور و ...، پیش‌کسوتانی مثل آقایان علیزاده، شریعت‌زاده، شریفی، کلانتری و ... که نمونه‌های معمارانه موفقی هم در بخش مسکن دارند و البته تعداد نه‌چندان کمی از معماران جوانتر موفق در این زمینه مثل آقایان دانشمیر، شرافتی، ایلخانی، ... و همه‌ی همکاران عزیز دیگری حتمن می‌توانسته‌اند با نظرات ارزشمند خود به هرچه پُربارتر شدن این شماره کمک کنند و در مجال کوتاه این شماره نتوانستیم به سراغشان برویم؛ خلاصه اینکه هنوز هزار باده‌ی ناخورده در رگ تاک است ...

حسین هجرت

 

ویژه نامه ی «هشتمین سالگرد انسان شناسی و فرهنگ»
http://www.anthropology.ir/node/21139

ویژه نامه ی نوروز 1393
http://www.anthropology.ir/node/22280