معرفی 4کتاب در زمینه جشن نوروز

نسرین گلدوست

انسانها همواره به برپایی جشنها و آئینهای برگزاری مناسک خاص آنها وحرمت نهادن به باورها واعتقات مناسب با هر سنت کهن اهتمام فراوان ورزیده اند.گاه این سنت ها با جشن و پایکوبی همراه بوده اند که خوشایند آدمی است و گاه نیز محرمات وممنوعاتی در پی داشته اند. نکته جالب توجه اینجاست که در این شرایط نیز افراد جامعه با میلی درونی به پاسداشت آنها اقدام نموده اند. شاید این میل وکشش درونی در حفظ و رعایت حدود هر سنت ریشه در نیاز انسان به وابستگی به فرهنگی جمعی واحساس تعلق خاطربه جمعی بزرگتر را دارد.اما در این بین برپایی جشنها چون نوید شادی و امید را برای خود در پی دارد با طیب خاطر فراوانی همراه است. نوروز از جمله جشنهای ایرانیان است که در پی قرن ها همچنان زنده وشاداب به حیاط خود ادامه داده وبی تردید به نسل های بعد نیز سپرده خواهد شد.


کتاب های بررسی شده در این مجموعه عبارت اند از :
1-    بهرامی،عسکر؛1383،جشنهای ایرانیان،تهران:دفتر پروژهشهای فرهنگی
2-    بلوکباشی،علی؛1380،نوروز،جشن نوزایی آفرینش،تهران:دفتر پژوهشهای فرهنگی
3-    بهار،مهرداد؛1376،از اسطوره تا تاریخ،تهران:سرچشمه
4-    خیام،عمربن ابراهیم(432-517 ه.ق)؛نوروزنامه،به کوشش : مجتبی مینوی ،تهران:اساطیر 1380
 

تحلیل جشن نوروز همواره با دو سوال (چگونگی)و(چرایی) آن همراه است .تاریخ خوانان برای سوال اول یعنی چگونگی برگزاری نوروز و پیشینه تاریخی آن در ادوار گوناگون پاسخهایی ارائه داده اند .این موضوع یعنی کشف راز و رمز های نوروز وتحلیل رفتار های خاص این جشن حتی برای عموم مردم نیز موضوعی جالب و قابل تأ مل محسوب میگردد وشاید از همین راه محبوبیت وتداوم حیات آن بر محقق معلوم گردد.اما سوال دوم یعنی چرایی تداوم این سنت کهن از پس قرن هایی که با فراز و فرود های تاریخی ، حجوم اقوام بیگانه، جنگهای خانمان سوز و... همراه بوده است هنوز جای تأ مل و بررسی  فراوان دارد.به راستی ایرانیان در برپایی این جشن چه رمزی دیده اند که در هر شرایطی ،جنگ وصلح ،قحطی و فراوانی از یادش نبرده اند. شاید پیشواز رفتن برای سال نو ، گستردن سفره هفت سین و انتظار برای سپری شدن سال کهنه وآمدن سال نو نوید روز هایی بهتر را به آنها می داد. تا جایی که حتی در شرایط سخت به آن پناه می بردند با یاد آوری شکوه گذشته و سرسبزی و برکت آینده جانی تازه می گرفتند.
برخلاف باور عمومی خشن نوروز آئینی زرتشتی نیست و پیش از ظهور زرتشت وجود داشت دلیل اسباط این مدعا این است که در اوستا از نوروز نامی برده نشده است اما نام بردن از آن در دیگر متون کهن پهلوی اهمیت آن را گوشزد می نماید.این جشن از هفته ها پیش از فرا رسیدن نخستین روز سال  آغاز میگردد . زمانی که به تدریج از سرمای زمستان کاسته می گردد ،پیکهای نوروزی در کوی وبرزن میگشتند ونوید آمدن بهار را می دادند . خانه تکانی و بیرون راندن پلشتی ها از خانه ،تهییه جامه های نو پختن شیرینی وسبز کردن سبزه آغاز می گردید. گار از بیرون به صحنه ها بنگریم واز نوروز هیچ ندانیم تصور خواهیم کرد که این مردمان با شورو شوقی زاید الوصف سرگرم کارند، در انتظار میهمانی عزیز که مدت ها رویش را ندیده اند هستند واکنون برای استقبال از او خود را آماده می کند. به راستی که ایرانیان به استقبال بهار می روند . زمستان هرچه سرد اجاق خانه خاموش و دستها ترک خورده از سوز سرما هیچ یک نه تنها مانع از این استقبال نمی شوند بلکه یقین فرد را در آمدن روز های گرم بهاری استوار تر می سازد. شاید یقین ایرانی به اینکه بی تردید بهار خواهد آمد امیدی برای پشت سر نهادن روز های سخت تاریخ در دلش تاباند.
 

برای خواندن مطلب کامل در زیر کلیک کنید:

 

 

ویژه نامه  «انسان و فرهنگ» نوروز 1391
http://anthropology.ir/node/12899

 

 

 

 

پیوست	اندازه
13269.docx	112.08 KB