برخورد غذایی با آلودگی هوا

از آنتی اکسیدان ها تا شاه تره و کاسنی

پاییز و زمستان که از راه می‌رسند، میزان آلودگی هوا هم به دلیل پدیده وارونگی، بیشتر می‌شود...

ما به‌عنوان یک شهروند معمولی، نمی‌توانیم کار چندانی جز استفاده نکردن از اتومبیل شخصی برای کاهش آلودگی هوا انجام دهیم اما می‌توانیم با داشتن یک رژیم غذایی سالم در این روزهای آلوده سال، بدنمان را از شر ریزگردهای مختلف موجود در هوا، تاحدی در امان نگه‌داریم. در این بخش، به معرفی بهترین خوراکی‌هایی که باید در بدترین شرایط آب و هوایی مصرف کنیم، می‌پردازیم.

● آنتی‌اکسیدان‌ها

این ترکیب‌ها می‌توانند با خنثی کردن رادیکال‌های آزاد، باعث افزایش قدرت ایمنی بدن در برابر آلودگی هوا شوند. در میان انواع آنتی‌اکسیدان‌هایی که در تمام میوه‌ها و سبزی‌های تازه پیدا می‌شوند، مصرف گروهی از آنها مانند ویتامین‌های C،‌ A، E، بتاکاروتن و سلنیوم در شرایطی که مجبور به زندگی و تردد در هوای آلوده هستیم، بیشتر توصیه می‌شود. این آنتی‌اکسیدان‌ها می‌توانند باعث تخریب و دفع مواد سمی موجود در هوا که ما آنها را استنشاق و وارد بدنمان کرده‌ایم، شوند. محققان دانشگاه روچستر می‌گویند ویتامین E قادر است بر اکسید‌های نیتروژن وارد شده به بدن تاثیر بگذارد و باعث تخریب آنها شود. ویتامین C هم می‌تواند نقشی بسیار اساسی در حفظ سلامت ریه ما در روزهای آلوده سال داشته باشد. به‌همین دلیل توصیه می‌شود در روزهای آلوده سال خوراکی‌های حاوی ویتامین‌ها و مواد معدنی‌ای که نام بردیم، مصرف کنید. مثلا جگر، هویج، کره، سبزی‌های با برگ سبز تیره، مرکبات، انبه، توت‌فرنگی، روغن‌های گیاهی، غلات سبوس‌دار،‌ زرده تخم‌مرغ، پیاز، سیر و ماهی.

● میوه‌ها و سبزی‌ها

مصرف ۹-۷ وعده میوه و سبزی در روزهای آلوده سال به تمام افراد توصیه می‌شود. به‌طور کلی، بین میوه‌ها و صیفی‌های مختلف، آنهایی که رنگشان نارنجی پررنگ و قرمز است و بین سبزی‌ها، آنهایی که برگ‌های پهن تیره دارند (مانند کاهو و اسفناج)، حاوی آنتی‌اکسیدان‌های بیشتری هستند و سموم بدن را بیشتر خنثی و دفع می‌کنند. ضمن اینکه گیاهان معطری مانند زیره، رازیانه، ترخون، نعناع و بادرنجبویه هم دارای خواص خنثی‌کننده سموم بدن هستند و مصرف آنها در روزهای آلوده سال توصیه می‌شود. یادتان باشد که مصرف گوجه‌فرنگی را هم در این روزهای آلوده فراموش نکنید. گوجه‌فرنگی حاوی یک آنتی‌اکسیدان بسیار قوی به نام لیکوپن است که خواص ضدسرطانی و دفع سموم بدن و سموم کبد را هم دارد.

● لبنیات

مصرف لبنیات مختلف و به‌خصوص شیر، می‌تواند باعث دفع عنصرهای فلزی، ترکیب‌های سمی موجود در بدن بشود. یعنی اگر شما در اثر تردد در هوای آلوده، مقداری سرب، ازت یا دی‌اکسیدکربن استنشاق کرده باشید، باید برای دفع آنها از بدنتان، حتما لبنیات کافی مصرف کنید. متخصصان تغذیه می‌گویند در مواقع آلودگی هوا باید مصرف لبنیات را از ۳ وعده در روز، به ۵ وعده برسانید. هر وعده لبنیات می‌تواند شامل یک لیوان شیر، یک لیوان ماست، ۴۰-۳۰ گرم پنیر یا حدود ۲ لیوان دوغ غلیظ باشد. برخی از پروتئین‌های موجود در شیر می‌توانند در دستگاه گوارش به عناصر فلزی موجود در بدن متصل شوند و آنها را از بدن دفع کنند بنابراین این پروتئین‌ها خاصیت دفع برخی از انواع آلودگی‌ها مانند آلودگی‌های فلزات سنگینی مثل سرب، کادمیوم و جیوه موجود در محیط کار، محیط زیست یا حتی خوراکی‌ها را دارند.

● آب

آب‌ ساده، یکی از بهترین و در دسترس‌ترین خوراکی‌هایی است که مصرف فراوان آن در روزهای آلوده سال برای دفع بیشتر عوامل آلاینده از بدن توصیه می‌شود. متاسفانه با خنک‌تر شدن هوا، تمایل مردم هم به نوشیدن آب کمتر می‌شود. در حالی که باید در روزهای آلوده سال، حتی اگر میلی هم ندارید روزی ۱۰-۸ لیوان آب بنوشید. اگر نمی‌توانید آب ساده بخورید، می‌توانید آن را با مقداری آبمیوه طعم‌دار کنید.

● شاه‌تره

شاه‌تره، گیاه پرخاصیتی است که می‌تواند باعث تقویت کبد و خنثی کردن سموم بدن شود. به همین دلیل هم داروها و مکمل‌های زیادی از شاه‌تره تولید شده است. البته در ایران،‌ شاه‌تره را بیشتر به شکل سنتی استفاده می‌کنیم چون کپسول و قطره این گیاه هنوز به بازارهای ما راه پیدا نکرده است. شما می‌توانید برای بهره‌مند شدن از خواص شاه‌تره در روزهای آلوده سال، روزی ۵ گرم از دم‌کرده برگ‌های ریز این گیاه استفاده کنید.

● کاسنی

کاسنی از گذشته تاکنون به‌عنوان یکی از گیاهان مفید برای تقویت کبد و کاهش و دفع سموم بدن در ایران و برخی کشورهای جنوب شرق آسیا، استفاده می‌شده است. خوشبختانه قرص این گیاه هم در داروخانه‌های ایران موجود است. ما می‌توانیم از ریشه این گیاه هم به صورت پودرشده و جوشانده، روزی ۵ تا ۷ گرم استفاده کنیم و از خواص ضد سم آن در روزهای آلوده سال بهره ببریم.

ترجمه:‌ لیلی افروغ

منبع: Discovery Health